Gebruiker:Mw007/Kladblok/2: verschil tussen versies

Mee bezig
Aan deze pagina of deze sectie wordt de komende uren of dagen nog druk gewerkt.
Klik op geschiedenis voor de laatste ontwikkelingen.

Danse Macabre
Algemene informatie
Locatie	Efteling
Themagebied	Anderrijk
Soort attractie	Spin 'n puke
Bouwer(s)	Intamin
Opdrachtgever	Efteling
Ontwerper	Efteling
Status	Geopend
Bouw	2022 t/m 2024
Opening	31 oktober 2024
Kosten	€ 35 miljoen
Vervangt	Spookslot
Thematisering en muziek
Thema	Horror
Ritmuziek	Danse macabre
Componist	Camille Saint-Saëns
Eigenschappen
Aantal voertuigen	6
Capaciteit	1250 personen/uur 108 personen/rit
Wachtrij
Snelpas	Afwezig
Single riders-rij	Aanwezig
Baby switch	Aanwezig
Officiële website
Portaal    Attractieparken

Danse Macabre (Frans voor 'dodendans') is een attractie in het Nederlandse pretpark de Efteling. Het muziekstuk Danse Macabre van de Franse componist Camille Saint-Saëns vormt het leidmotief van de attractie.

Het themaverhaal van de attractie draait om een spookverhaal rond een behekste dirigent. De attractie laat de bezoekers op meerdere manieren en in meerdere richtingen ronddraaien, terwijl met licht- en geluidsefffecten, bewegende decorstukken en animatronics een horrorsfeer wordt neergezet. De attractie ligt samen met het naastgelegen Abdijplein in het Huyverwoud in het themagebied Anderrijk, en verving in 2024 het Spookslot dat zich eerder op dezelfde plek bevond. Danse Macabre werd op 31 oktober 2024 officieel voor het publiek geopend.^[1]

De attractie en het omliggende gebied draaien om het verhaal van Virginie Charlatan en haar man Otto. De familie Charlatan is al generaties lang een rondreizend handelshuis dat altijd een draaiorgel meeneemt. Dit orgel moet blijven spelen om de doden tevreden te stellen. Het orgel, genaamd Esmeralda, verwijst naar het themaverhaal van het vroegere Spookslot. Esmeralda was al eigendom van Virginies betovergrootvader, Joseph Charlatan, die samen met zijn orkest regelmatig aan muziekconcoursen deelnam. Een verwijzing hiernaar is te vinden in In den Swarte Kat, waar vlaggetjes met jaartallen hangen die naar deze concoursen verwijzen. Bij een concours in 1876 verdween Joseph met zijn orkest spoorloos na een tocht door het bos.

Otto en Virginie volgen dezelfde route die het orkest destijds nam. Virginie voelt de aanwezigheid van een duistere kracht, het Onnoembare. Tijdens hun tocht door het bos vindt Otto een zwarte kat met een geel en blauw oog, die hen gezelschap houdt. Deze kat staat ook afgebeeld op een stenen pilaar rechts van de ingang van de attractie. Wanneer de Charlatans in het Huyverwoud, het themagebied rondom de attractie, neerstrijken, ontdekt Otto in de verlaten gebouwen bladmuziek en het dagboek van Joseph. Hierin leest hij dat Joseph tijdens het laatste concours de Danse Macabre moest spelen, waarna hij spoorloos verdween.

Na Otto's ontdekking verschijnt er een schim met katachtige oren achter een raam. Kort daarna wordt Otto aangevallen en gekrabd door een onbekend figuur, waarna hij bezeten lijkt te raken en steeds zieker wordt. ^[4]

Uiteindelijk wordt Otto ontvoerd door een onbekend wezen. Virginie gaat op zoek naar hem en komt in de Abdij terecht, waar figuren in witte habijten op de balustrades staan. In deze ruimte bevindt Otto zich, zichtbaar zichzelf niet meer, en hij valt Virginie aan zodra hij haar ziet.^[5] De zwarte kat blijkt het Onnoembare te zijn, en het orkest van Joseph Charlatan speelt nog steeds de Danse Macabre in de Abdij, eindeloos herhalend.

De rest van het verhaal is door de Efteling niet onthuld. Het deel van het verhaal dat wel bekend is, wordt aan bezoekers uitgelegd tijdens korte parkshows en in de wachtrij van de attractie.

De Efteling heeft in samenwerking met griezelboekenschrijver Paul van Loon een boek uitgebracht over Danse Macabre, waarin het gedetailleerde verhaal van de attractie wordt verteld.^[6] Er zijn wel verschillen tussen het boek en het verhaal dat in het park wordt uitgebeeld.^[7] De illustraties in het boek zijn ontworpen door de Efteling zelf.

Om inspiratie op te doen qua vormgeving en architectuur heeft het ontwerpteam diverse plekken bezocht, waaronder de Abdij van Villers, Abdij van Aulne en Abdij Notre-Dame d'Orval.^[8] Hierdoor kon men zien hoe dit soort gebouwen vroeger gebouwd werden zodat dit verwerkt kan worden in het exterieur van Danse Macabre.^[9] Het muziekstuk Danse macabre, dat ook in het Spookslot te horen was, vormt het leidmotief van de hoofdshow. Diverse decorstukken vanuit het Spookslot dienden als inspiratiebron en zijn hergebruikt in Danse Macabre. Meest in het oog springende hergebruik is de oude entree van het spookslot die nu wordt gebruikt als entree van de abdij.

Danse Macabre verving het Spookslot. Het attractiepark wilde dat de vervanger een vergelijkbaar, griezelig thema zou hebben.^[9] Binnen het ontwerpteam werden verschillende ideeën overwogen, waaronder een themarestaurant en een theater. Al snel werd besloten dat de vervanger een attractie moest worden. In mei 2022 kondigde de Efteling de komst van Danse Macabre aan, vergezeld van een promotievideo op YouTube.^[10][11]

De bouw begon direct na de sloop van het Spookslot en werd vastgelegd in een achter-de-schermendocumentaire van de Efteling. Naast de attractie werden ook het horecapunt In den Swarte Kat en het toiletgebouw De Laetste Hoop in hetzelfde thema gebouwd. Deze openden op 1 juli 2023.^[12] Het bouwwerk bereikte op 1 februari 2024 het hoogste punt.^[13]

Op 13 september maakte de Efteling bekend, vergezeld van een ontwerptekening, dat de dirigent Joseph Charlatan zichtbaar zou zijn in de hoofdshow.^[14] Dit personage was oorspronkelijk ontworpen door Ton van de Ven voor een uitbreiding van het Spookslot, maar destijds technisch niet realiseerbaar. Nu, 46 jaar later, werd de dirigent als animatronic tot leven gebracht voor Danse Macabre.^[15] Eind september bevestigde de Efteling in een YouTube-video dat de dirigent als animatronic uitgevoerd was, samen met twee andere orkestleden: een strijkmuzikant en een pianist.^[16] In dezelfde video werd ook voor het eerst het ritsysteem in actie getoond.

Ongeveer een maand voor de opening begon de realisatie van een nieuwe Hollebolle Gijs aan de rand van het Abdijplein^[17] ter vervanging van de vroegere Matroos Gijs, die samen met het Spookslot gesloopt was.^[18] In oktober bleek dat de nieuwe Gijs, genaamd Broeder Gijs, was vormgegeven als een monnik.^[19] In dezelfde maand ontving In den Swarte Kat een prijs van de International Association of Amusement Parks and Attractions.^[20]

In de laatste weken voor de opening lanceerde de Efteling een televisiecommercial om de nieuwe attractie te promoten.^[21] Ook werden er in zowel Nederland als België reclame-uitingen opgehangen op stations en aan trams.^[22] Halverwege oktober werd het muziekstuk Danse Macabre op diverse locaties live gespeeld, onder andere door violisten op treinstations in Nederland.^[23] Daarnaast werd het stuk gespeeld door verschillende draaiorgels als een knipoog naar het draaiorgel Esmeralda dat in de attractie wordt gebruikt, en op een aantal klokkenspellen.^[24]

Op 25 oktober werd een speciale merchandiselijn voor Danse Macabre aangekondigd.^{[25] [26]} In het laatste weekend voor de opening mochten de eerste genodigden de attractie uitproberen.^[27] Op 29 oktober vond een uitzending van het praatprogramma Humberto plaats op het Abdijplein.^[28] Deze uitzending trok 585.000 kijkers, met name in de leeftijdsgroep tussen de 25 en 45 jaar was het aandeel kijkers hoog.^[29] De attractie werd op 30 oktober geopend voor genodigden en de media, met een live-uitzending door Omroep Brabant op televisie en online.^[30][31] Ook plaatste de Efteling de eerste onride beelden van de attractie op YouTube.^[32] Op 31 oktober opende de attractie voor alle bezoekers. Vanwege de verwachte drukte ging het park de eerste dagen na de opening een uur eerder open. Tijdens deze dagen was de attractie zo populair dat de wachttijd voor zowel de reguliere wachtrij als de single riders-rij opliep tot zo'n drie à vier uur.^[33][34] Ook stonden er op die dagen veel files op de toegangswegen naar de Efteling. Abonnees werd zelfs afgeraden om met de auto te komen en gebruik te maken van de fiets of het OV.^[35] Op donderdagochtend werd de ontwerper van de attractie door Radio 10 in een live-uitzending geïnterviewd.

De indoorattractie is van fabrikant Intamin en gebouwd als prototype. Het is de eerste in zijn soort ter wereld. De attractie, een spin 'n puke, maakt gebruik van een grote draaischijf met een doorsnede van achttien meter. Op die grote draaischijf bevinden zich nog zes kleinere draaischijven met daarop zes koorbanken, de zitplaatsen voor de bezoekers. De attractie werkt enigszins als een theekopjesattractie, waarbij de draaischijf ook kan kantelen en verticaal kan bewegen. Hierdoor hebben bezoekers ook zicht op decorstukken die vanaf de begane grond niet zichtbaar zijn. Per rit is er plaats voor 108 personen.^[36] De capaciteit bedraagt 1250 personen per uur.^[37] Wanneer de attractie in werking is, komt er warmte vrij. Deze warmte wordt opgevangen en gebruikt voor andere doeleinden in het attractiepark.^[5] Een soortgelijke attractie was van 1999 tot en met 2015 te vinden in het Nederlands Openluchtmuseum onder de naam HollandRama.^[36]

De attractie en het gebied eromheen, inclusief horeca, toiletgebouw en souvenirwinkel, bedraagt 17.000 m² en had een kostenplaatje van €25 miljoen, wat later onverwachts ruim €35 miljoen geworden is.^[38][39]

De attractie omvat twee hoofdshows: een reguliere hoofdshow en een alternatieve show voor bezoekers die om diverse redenen niet aan de reguliere rit kunnen deelnemen. Na de wachtrij kunnen bezoekers kiezen welke show ze willen bijwonen.

De reguliere hoofdshow vindt plaats in een ronde ruimte binnen de abdij. Aan het begin van de show sluiten alle deuren één voor één. In het midden van de abdij staat een bak met muziekinstrumenten die door een lichtbundel wordt beschenen. Het geluid van een miauwende kat is hoorbaar, en af en toe steekt de kat zijn kop op. Plotseling slaat de bliksem in op de bak met instrumenten, waarna het gemiauw overgaat in gegrom. De kat, die in het verhaal het Onnoembare is, verandert in een monster.

De koorbanken draaien naar het orgel aan de muur, dat begint te spelen. De dirigent, Joseph Charlatan, uitgevoerd als animatronic, verschijnt zwevend voor het orgel. Terwijl de Danse Macabre begint te spelen, komt de draaischijf onder de bezoekers in beweging, waardoor de bezoekers vanuit hun zitplaats als het ware zelf een dodendans uitvoeren. Diverse decorstukken en animatronics worden belicht en komen tot leven: de balustrade beweegt, en uit ronde openingen in de muur verschijnen orkestleden. Er is onder meer een pianist te zien die zijn hoofd 180 graden draait, drie orkestleden met een triangel en een muzikant die de harp bespeelt. In enkele nissen van de abdij is een zwevende viool te zien, gecreëerd door middel van projectie.

Naarmate de rit vordert, versnelt de draaischijf en beweegt deze omhoog. Aan het einde van de rit doven de lichten en valt de draaischijf enkele meters naar beneden, waardoor de bezoekers in een kelder belanden. Hier klinkt vioolmuziek, waarna de rit eindigt.

Voor bezoekers die kiezen voor de alternatieve show is een aparte, gedecoreerde ruimte ingericht. Op een videowall wordt een opname van de reguliere hoofdshow vertoond, ondersteund door geluids- en lichteffecten. Deze alternatieve show is toegankelijk voor iedereen die er behoefte aan heeft, zoals mensen die rolstoelafhankelijk zijn, hartklachten hebben of last hebben van bewegingsziekte of claustrofobie. De show is enigszins vergelijkbaar met de invalidenshow bij de attractie Villa Volta.

Het Abdijplein grenst aan Danse Macabre^[40] en omvat diverse voorzieningen zoals horecapunten, een toiletgebouw en een souvenirwinkel. Het plein, samen met de attractie, wordt ook wel het Huyverwoud genoemd.

In den Swarte Kat is een supermarkt met zelfscankassa's, ingericht als een afgebrande taverne.^[8] Dit thema is zichtbaar in het ontwerp van het dak, waarvan delen ontbreken en de dakconstructie zichtbaar is. Volgens de verhaallijn zijn de Charlatans in het restant van dit gebouw een kruidenierswinkel begonnen. De gevel toont de naam In den Swarte Kat met een afbeelding van een zwarte kat. Een slordig opgehangen rode banier met het woord "kruidenier" in gele letters bedekt gedeeltelijk de naam. Aan de muur hangt een uithangbord van een zwarte kat met een geel en blauw oog.

Het interieur is gedecoreerd met houten meubilair, uithangborden en schappen die doen denken aan koorbanken. Een kroonluchter met kaarsen hangt aan het plafond, en bij de ingang ligt een deurmat met zwarte kattenpootafdrukken. Door de winkel verspreid zijn verwijzingen te vinden naar het achtergrondverhaal van de attractie, evenals easter eggs die naar het voormalige Spookslot verwijzen, zoals een vlaggetje met de naam Kate Bush en de muziekkoffer van Den Hegarty. Ook hangt er een bord met een zeilboot dat eerder bij Matroos Gijs hing.^[18]

In den Swarte Kat biedt attractiegerelateerde producten aan, waaronder ansichtkaarten, sleutelhangers en koelkastmagneten. Daarnaast worden exclusieve items verkocht zoals Ketelkoeken en Bloedsap. Het horecapunt heeft een prijs gewonnen van de International Association of Amusement Parks and Attractions.^[20]

Volgens het verhaal was De Laetste Hoop het oorspronkelijke toiletgebouw van de abdij, en nu doet het opnieuw dienst als toiletgebouw voor bezoekers. Het gebouw ziet eruit als een ruïne met groene houten entreedeuren en een stenen wasbak naast de ingang. Het interieur heeft gedempt licht en eigen themamuziek,^[41] wat uniek is voor een toiletgebouw in de Efteling. Geluidseffecten, waaronder enkele die eerder in het Spookslot te horen waren, zijn subtiel aanwezig.^[42] Een deurmat met afdrukken van kattenpoten ligt bij de ingang.^[41] De Laetste Hoop is tevens het eerste uniseks-toilet in het park.^[42]

’t Koetshuys is een horecagelegenheid naast De Laetste Hoop. Het gebouw diende volgens het verhaal vroeger als koetshuis en wordt nu beheerd door de Charlatans. Hier kunnen bezoekers suikerspinnen en popcorn kopen. Naast het verkooppunt staan ook twee frisdrankautomaten.^[43][20]

Dr. Charlatans Kwalycke Zaken is de souvenirwinkel die zich in de Abdij van Capelle van Kaatsheuvel bevindt en tevens de uitgang van Danse Macabre vormt. Bezoekers bereiken de winkel via een trap die versierd is met vleermuizen en een mythisch wezen met een schild. Hier wordt merchandise verkocht die gerelateerd is aan de attractie, zoals T-shirts, mokken, kandelaars, ansichtkaarten, koelkastmagneten, knuffels en tassen. Het boek "Danse Macabre, het begin" van Paul van Loon is ook hier verkrijgbaar.^[25]

Het is de eerste winkel in de Efteling die uitsluitend attractiegerelateerde producten aanbiedt. Decorstukken uit de wachtruimte van het gesloopte Spookslot zijn in de winkel geïntegreerd, zoals een arm aan het plafond met een kroonluchter en een mythisch wezen dat een schild vasthoudt.^[44] De entree vanaf het Abdijplein is de entree van het gesloopte Spookslot en fungeert nu als entreepoort van de winkel. Verder zijn er een fotoautomaat in de vorm van een biechtstoel. Klanten kunnen afrekenen bij zowel een zelfscankassa als een reguliere kassa.^[44]

Dr. Charlatans Kwalycke Zaken wordt ook betrokken in de verhaallijn van de attractie. De souvenirwinkel wordt gerund door Virginie en Otto. Ze hopen in te kunnen spelen op bange bezoekers die vervolgens een aankoop doen.^[44]

Zie ook: Hollebolle Gijs

Aan het Abdijplein staat Broeder Gijs, geplaatst op de plek waar eerder Matroos Gijs te vinden was. Broeder Gijs is vormgegeven als een monnik met een tonsuur en bril, en hij houdt een ganzenveer vast. Boven hem staat de tekst: "Broeder Gijs verslond alhier stapels boeken en papier."^[45][17] Bij Broeder Gijs staan een aantal zitgelegenheden in de vorm van doodskisten.

Op het Abdijplein bevindt zich ook het draaiorgel Esmeralda, omringd door een hekwerk. Deze locatie is bedoeld voor entertainment en hier verzorgen de Charlatans optredens. De naam Esmeralda verwijst naar het voormalige Spookslot. De dochter van de graaf heette Esmeralda.

Op het Abdijplein staat een koorbank opgesteld zoals die ook in de voorshow te vinden is. Tegenover de koorbank staat een fotocamera. Bezoekers kunnen plaatsnemen in de koorbank en op een knop, die geïntegreerd is in de koorbank, drukken. Hierna wordt een foto genomen en met speciale software wordt de achtergrond vervangen en 'thematische elementen'. De foto kan vervolgens via een automaat gekocht worden.

Aan het Abdijplein naast de Dr. Charlatans Kwalycke Zaken staat het Kabinet der vermisten. Dit is vormgegeven als houten vitrine. In de vitrine hangen pamfletten van de vermiste orkestleden, die vermist zijn sinds het muziekconcours van 13 oktober 1876.^[46] Op de pamfletten staan 'bewegende foto's' van de vermisten, waaronder de orkestleden die in de hoofdshow te vinden zijn. Echter staan er ook vermisten afgebeeld die niet in de hoofdshow te vinden zijn zoals de Oosterse geest uit het voormalige Spookslot en Cathérine Arbuste. De laatste persoon wordt vertolkt door Francis van Broekhuizen.^[47]

Zie ook: Danse macabre (Saint-Saëns)

De muziek van de attractie Danse Macabre is gebaseerd op het symfonisch gedicht Danse macabre van de Franse componist Camille Saint-Saëns, dat ook een prominente rol speelde in de voormalige attractie het Spookslot. Dit iconische muziekstuk werd destijds pas in een laat stadium aan het ontwerp van het Spookslot toegevoegd. Terwijl de bouw al in volle gang was, zocht ontwerper Ton van de Ven nog naar een geschikte muzikale omlijsting. Zijn eisen waren specifiek: de muziek moest sfeervol en aangenaam zijn, maar ook een subtiele rilling opwekken zonder angst aan te jagen.^[48]

Van de Ven schakelde de hulp van de NOS in en kwam via hen in contact met Leon du Bois van de afdeling hoorspelen. Du Bois suggereerde het symfonisch gedicht Danse macabre en beschreef het met de woorden: "De klok slaat twaalf, de Dood stemt zijn viool, en het spookuur breekt aan waarin de geesten ontwaken." Na het beluisteren van het muziekstuk was Van de Ven overtuigd. Het ontwerp werd aangepast om een 'spookviool' in het decor op te nemen, en Du Bois hielp bij het creëren van aanvullende geluidseffecten zoals monnikengezang en donderslagen.^[48]

Voor de nieuwe attractie Danse Macabre werd de muziek volledig opnieuw opgenomen in de Daft Music Studios in Malmedy, België. Onder leiding van dirigent Jean-Pierre Haeck en gecomponeerd door René Merkelbach, huiscomponist van De Efteling, speelde een orkest van 75 muzikanten de nieuwe versie in. Dit was het grootste orkest dat ooit voor de Efteling een muziekstuk had ingespeeld. Wegens de beperkte ruimte in de studio werden secties zoals de hoorns en de strijkers afzonderlijk opgenomen en later samengevoegd. De vernieuwde versie van Danse macabre bevat verrassende nieuwe elementen, en naast de hoofdshowmuziek werden in Malmedy ook composities voor de wachtrij en de mysterieuze klanken rondom het kerkhof van de attractie ingespeeld.^[49] De orgelmuziek die in de attractie te horen is heeft de Efteling opgenomen van het grote orgel van de Sint-Janskathedraal in 's-Hertogenbosch.^[50]

• 2024: Park World Excellence Award van de IAAPA voor ‘Best Food or Retail Development’ voor horecalocatie In den Swarte Kat^[20][51]

• Officiële website

Zie de categorie Danse Macabre (Efteling) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.