Esperanto

Esperanto is en Spraak, de in dat Johr 1887 plaant worden is. De Dokter för Ogenheelkunn Ludwik Lejzer Zamenhof, de in de domalig Russland leevt hett, konstrueerde en Grammatik mit blots 16 Regeln. Esperanto is en egen Spraak, man de Wöör sünd sünnerlich ut dat Latien nahmen oder ut Dochterspraken vun’t Latien (de romaanschen Spraken Franzöösch, Italieensch, Spaan’sch un Portugees’sch, man ok welke ut Hoochdüütsch, Engelsch, Greeksch un annere Spraken.

Esperanto warrt regelmatig opschreven. Dor gifft dat en Alphabet bi, wat anners is as dat nedderdüütsche Alphabet:

Grote Bookstaven:

• A - B - C - Ĉ - D - E - F - G - Ĝ - H - Ĥ - I - J - Ĵ - K - L - M - N - O - P - R - S - Ŝ - T - U - Ŭ - V - Z

Lütte Bookstaven:

• a - b - c - ĉ - d - e - f - g - ĝ - h - ĥ - i - j - ĵ - k - l - m - n - o - p - r - s - ŝ - t - u - ŭ - v - z

Dat Esperanto is logisch konstrueert, met ganz wenige Regeln, de olle sünner Utnaamen gellen. Dorüm is et bannig veel lichter to lehren as natüürlich gewassene Spraaken.

Anners as de mehrsten Plaanspraken is Esperanto nich blots en Projekt bleven. Dat gifft nu in de hele Welt Minschen, de Esperanto snacken un schrieven doot.

Zamenhof hett nich an sien Recht an de Spraak fasthollen. So kunn se vun Anfang an vörankamen dordörch, dat se bruukt warrt, so as annere Spraken ok. De Spraak hett sik bannig entwickelt, över de Basis is stabil, so dat man de ole Texten vun Zamenhof ümmer noch perfekt verstaht.

De Besünneren Bookstaven sünd doföör do, om de Kombinatschonen to vermeden, de in’t Hoochdüütsche bruukt warrt, om Luden eenfach to schrieven, för de dat latinsche keen eigen Bookstaven hett (so as de Ümluden ä, ö un ü en dat Hoochdüütsche): Ĉ staats tsch – Ĝ staats weeket dsch – Ĥ staats ch – Ĵ staats weeket sch as en dat franse Garasch – Ŝ staats sch – Ŭ kottet, verbunnenet u

Düsse besünneren Bookstaven kann man mit alle Programme schrieven, de Unicode schrieven künnt. In de Esperanto-Wikipedia schrievst du eenfach Cx staats Ĉ, Gx staats Ĝ un so wieder. Na den spiekern sühst du denn de richtige Esperanto-Bookstaven.

• Esperanto in Düütschland
• Kursen un Wöörböker
• Wikipedia op Esperanto

• Annere Plaanspraken sünd:
  • Volapük
  • Ido
  • Interlingua
  • Lingua Franca Nova
  • Interslaawsch