Nederduuts

Et Nederduuts is een groep West-Germaanse taelvariaanten die niet an de twiede Germaanse klaankverschoeving dielnumen hebben.

Nederduuts verwiest naor een drietal dialektgroepen, die mit westelik en oostelik an te duden binnen:

• Nedersaksisch
  De Nedersaksische dialekten wodden praot in et oosten van Nederlaand en in Duutslaand in et noordwesten van de Benrather Linie. In de tied van de Hanze weren ze tot veer in et Baltische gebied te heuren. D'r is liekewel nooit een standerdtael uut ontstaon en veural in de tied van de Duutse ienwodding is de rolle van et Hoogduuts en et Standerdnederlaans alsmar groter wodden.
• Oost-Nederduuts
  De Oostnederduutse dialekten wodden praot in et noordoosten van Duutslaand in et noorden van de Benrather Linie.
• Nederfrankisch
  De benaeming Nederfrankisch wodt bruukt veur een antal taelvariaanten die ten westen van et Nederduutse taelgebied spreuken wodden, disse taelvariaanten wodden over et algemien zien as Nederlaans of nauw verwaant d'r an. Tegensworig bin d'r aorig wat meensken die vienen dat et Nederfrankisch d'r niet bi'j heurt.

Et Ooldsaksisch is schreven vaastelegd vanof de 9e ieuw (Heliand). Sund de riffermaosie wun liekewel et Hoogduuts meer terrein. De anduding Nederduuts is in de laete 19e ieuw veur de in Nederlaand en Vlaanderen spreuken variëteiten in ongebruuk raekt.

Tot et Nederduuts wodden onder aandere de volgende dieldialekten rekend: et Bremerduuts en et West- en Oostfaals, et Nederfrankisch, et Nederprusisch en et Noord- en Oost-Fries. De Nederfrankische dialekten wodden vaeke niet meer tot et Nederduuts rekend, omdat ze grotendiels binnen et Nederlaanse (en Afrikaanse) taelgebied valen.

De woorden Diets en Duuts gaon terogge op et Germaanse theodisk en disse naeme wodde al deur de Franken bruukt as anduding van de Germaanse volkstael in tegenstelling tot et Latien van de karke (of de Romaanse dialekten die daoruut ontstaon weren).

Typisch is, dat de Nederlaanse Hervormde Karke tot 1816 nog officieel de Nederduuts Griffermeerde Karke hiette, en in Zuud-Afrika hiet et now nog zo.

Et begrip Nederduuts as benaeming veur een mederne tael of taelen het nogal uutienlopende betekenissen. De Belgische taelwetenschapper Jan Goossens telt zoe'n tien verschillende betekenissen. ^[1]

Neffens pattie taelwetenschoppers slaot et begrip Nederduuts allienig op de taelen of dialekten van Noord-Duutslaand, vandaor dat Nedersaksisch as alternetief bruukt wodt. Neffens aanderen slaot et op et noordoosten van Nederlaand en op et noorden van Duutslaand. Weer aanderen numen zo de taelen en dialekten van et noorden van Duutslaand en van et volledige Nederlaanse taelgebied (Nederduuts in roemere betekenisse).

• Indo-Europees
  • Germaans
    • West-Germaans
      • Nederduuts
        • Nederfrankies
        • Nedersaksies

Et begrip Nederduuts kan ok een aandere benaeming wezen veur et Platduuts, een Nedersaksisch dialekt dat in Duutslaand praot wodt.

1. ↑ Jan Goossens, "Niederdeutsche Sprache - Versuch einer Definition"; in: "Niederdeutsch - Sprache und Literatur", red. Jan Goossens, Band 1 - Sprache, Neumünster 1973, p. 9-27