Tekanan (biologi)

Tekanan (atau stres) baik secara fisiologi, biologi, atau psikologinya adalah tindak balas dalam sesebuah organisma terhadap benda penekan seperti keadaan persekitaran^[1] berupa ancaman, cabaran atau halangan fizikal dan psikologi. Rangsangan yang mengubah persekitaran organisma dirasai pelbagai sistem dalam badan.^[2] Pada manusia dan kebanyakan mamalia, sistem saraf autonomi dan paksi hipotalamus-pituitari-adrenal (HPA) adalah dua sistem utama yang bertindak balas terhadap tekanan sebegini.^[3]

Tekanan pada seorang lelaki semasa bekerja.

Mekanisme-mekanisme stres ini dapat menjejaskan fungsi ingatan, ganjaran, fungsi imun, metabolisme dan tahap kerentanan diri terhadap penyakit.^[4] Hubungan dengan penyakit mental, di mana stres kronik atau teruk tetap menjadi faktor risiko biasa bagi beberapa penyakit mental.^[5]

Etimologi

Istilah "stres" berasal daripada perkataan bahasa Inggeris iaitu "stress". Istilah "stress" pada asalnya tidak mempunyai konotasi kontemporari sebelum tahun 1920-an. Ia adalah satu bentuk perkataan "destresse"' perkataan ini berasal daripada bahasa Inggeris Pertengahan, yang diserap melalui bahasa Perancis Lama daripada Latin iaiatu stringere (harfiah bermaksud "untuk menarik ketat").^[6] Perkataan itu telah lama digunakan dalam bidang fizik untuk merujuk kepada pengagihan dalaman daya yang dikenakan ke atas jasad bahan, mengakibatkan deformasi. Pada tahun 1920-an dan 30-an, bidang biologi dan psikologi kadangkala menggunakan istilah ini untuk merujuk kepada tekanan mental atau kepada agen persekitaran yang berbahaya dan menyebarkan penyakit.^[7] Walter Cannon telah menggunakannya pada tahun 1926 untuk merujuk kepada faktor luaran yang mengganggu apa yang dipanggilnya homeostasis.^[8] Tetapi ".. tekanan sebagai penjelasan pengalaman hidup tidak terdapat dalam kedua-dua naratif kehidupan awam dan pakar sebelum tahun 1930-an".^[9]

Rujukan

^ Nachiappan, Vasanthi; Muthukumar, Kannan (December 2010). "Cadmium-induced oxidative stress in Saccharomyces cerevisiae". Indian Journal of Biochemistry and Biophysics. 47 (6). ISSN 0975-0959. PMID 21355423. Diarkibkan daripada yang asal pada 25 Julai 2019. Dicapai pada 1 August 2019.
^ Muthukumar, Kannan; Nachiappan, Vasanthi (2013-12-01). "Phosphatidylethanolamine from Phosphatidylserine Decarboxylase2 is Essential for Autophagy Under Cadmium Stress in Saccharomyces cerevisiae". Cell Biochemistry and Biophysics. 67 (3): 1353–1363. doi:10.1007/s12013-013-9667-8. ISSN 1559-0283. PMID 23743710.
^ Ulrich-Lai, Yvonne M.; Herman, James P. (7 February 2017). "Neural Regulation of Endocrine and Autonomic Stress Responses". Nature Reviews Neuroscience. 10 (6): 397–409. doi:10.1038/nrn2647. ISSN 1471-003X. PMC 4240627. PMID 19469025.
^ Stephens, Mary Ann C.; Wand, Gary (1 January 2012). "Stress and the HPA Axis". Alcohol Research : Current Reviews. 34 (4): 468–483. ISSN 2168-3492. PMC 3860380. PMID 23584113.
^ Notaras, Michael; van den Buuse, Maarten (2020-01-03). "Neurobiology of BDNF in fear memory, sensitivity to stress, and stress-related disorders". Molecular Psychiatry (dalam bahasa Inggeris): 1–24. doi:10.1038/s41380-019-0639-2. ISSN 1476-5578. PMID 31900428.
^ Keil R.M.K. (2004). "Coping and Stress: A Conceptual Analysis". Journal of Advanced Nursing. 45 (6): 659–665. doi:10.1046/j.1365-2648.2003.02955.x. PMID 15012643.
^ Cooke-Taylor, C.R. (3 Oct 1936). "Stress of Homework". The British Medical Journal. 2 (3952): 694 – melalui PubMed Central.
^ W. B. Cannon; Physiological Regulation of Normal States: Some Tentative Postulates Concerning Biological Homeostatics; IN: A. Pettit (ed.); A Charles Richet: ses amis, ses collègues, ses élèves; p. 91; Paris; Éditions Médicales; 1926.
^ Viner, Russell (June 1999). "Putting Stress in Life: Hans Selye and the Making of Stress Theory". Social Studies of Science. 29 (3): 391–410. doi:10.1177/030631299029003003. ISSN 1460-3659. JSTOR 285410. S2CID 145291588.

Pautan luar

Panduan Menangani Stres dari Kementerian Kesihatan Malaysia
Coping With Stress

Rencana berkenaan kesihatan ini ialah rencana tunas. Anda boleh membantu Wikipedia dengan mengembangkannya.

[1] Nachiappan, Vasanthi; Muthukumar, Kannan (December 2010). "Cadmium-induced oxidative stress in Saccharomyces cerevisiae". Indian Journal of Biochemistry and Biophysics. 47 (6). ISSN 0975-0959. PMID 21355423. Diarkibkan daripada yang asal pada 25 Julai 2019. Dicapai pada 1 August 2019.

[2] Muthukumar, Kannan; Nachiappan, Vasanthi (2013-12-01). "Phosphatidylethanolamine from Phosphatidylserine Decarboxylase2 is Essential for Autophagy Under Cadmium Stress in Saccharomyces cerevisiae". Cell Biochemistry and Biophysics. 67 (3): 1353–1363. doi:10.1007/s12013-013-9667-8. ISSN 1559-0283. PMID 23743710.

[ReferenceD-3] Ulrich-Lai, Yvonne M.; Herman, James P. (7 February 2017). "Neural Regulation of Endocrine and Autonomic Stress Responses". Nature Reviews Neuroscience. 10 (6): 397–409. doi:10.1038/nrn2647. ISSN 1471-003X. PMC 4240627. PMID 19469025.

[Stress_and_the_HPA_Axis-4] Stephens, Mary Ann C.; Wand, Gary (1 January 2012). "Stress and the HPA Axis". Alcohol Research : Current Reviews. 34 (4): 468–483. ISSN 2168-3492. PMC 3860380. PMID 23584113.

[notaras-5] Notaras, Michael; van den Buuse, Maarten (2020-01-03). "Neurobiology of BDNF in fear memory, sensitivity to stress, and stress-related disorders". Molecular Psychiatry (dalam bahasa Inggeris): 1–24. doi:10.1038/s41380-019-0639-2. ISSN 1476-5578. PMID 31900428.

[Keil2004-6] Keil R.M.K. (2004). "Coping and Stress: A Conceptual Analysis". Journal of Advanced Nursing. 45 (6): 659–665. doi:10.1046/j.1365-2648.2003.02955.x. PMID 15012643.

[7] Cooke-Taylor, C.R. (3 Oct 1936). "Stress of Homework". The British Medical Journal. 2 (3952): 694 – melalui PubMed Central.

[8] W. B. Cannon; Physiological Regulation of Normal States: Some Tentative Postulates Concerning Biological Homeostatics; IN: A. Pettit (ed.); A Charles Richet: ses amis, ses collègues, ses élèves; p. 91; Paris; Éditions Médicales; 1926.

[9] Viner, Russell (June 1999). "Putting Stress in Life: Hans Selye and the Making of Stress Theory". Social Studies of Science. 29 (3): 391–410. doi:10.1177/030631299029003003. ISSN 1460-3659. JSTOR 285410. S2CID 145291588.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]