Cempaka kuning
 |
| Cempaka kuning | |
|---|---|
| |
| |
| Pengelasan saintifik | |
| Domain: | Eukaryota |
| Alam: | Plantae |
| Klad: | Trakeofit |
| Klad: | Magnoliid |
| Order: | Magnoliales |
| Keluarga: | Magnoliaceae |
| Genus: | Magnolia |
| Subgenus: | Magnolia subg. Yulania |
| Seksyen: | Magnolia sek. Yulania |
| Subseksyen: | Magnolia subsek. Michelia |
| Spesies: | M. champaca
|
| Nama binomial | |
| Magnolia champaca | |
| Sinonim[2] | |
|
Senarai
| |
Cempaka kuning, cempaka merah, cempaka atau cempa (nama botani: Magnolia champaca) ialah sejenis bunga daripada spesies tumbuhan dalam keluarga Magnoliaceae.[2] Tumbuhan ini berasal dari ekozon Indomalaya yang terdiri daripada Asia Selatan, Tibet serta barat daya Yunnan di selatan China, Indochina dan Asia Tenggara.[4][7][8] Ia boleh ditemui di kawasan-kawasan ekologi hutan tropika dan subtropika lembap pada ketinggian 200-1,600 meter.[4]
Ia dikenali dengan baunya yang kuat dan harum.[3]:115
Penamaan
[sunting | sunting sumber]Perkataan cempaka (Jawi: چمڤاک) dan cempa (Jawi: چمڤا) menyerap daripada perkataan Sanskrit: चम्पक, rumi: campaka.[9] Nama cempa digunakan di Semenanjung Melayu.[6]
Botani
[sunting | sunting sumber]Pokok cempaka kuning tumbuh sehingga ketinggian 50 m. Helai daunnya hijau dan besar dengan ukuran 10-30 sentimeter panjang dan 4-10 sm lebar.[3]:114
Pokok cempaka berbunga selepas 4-5 tahun, tempoh berbunganya sekali dari bulan Jun hingga bulan September[4] atau sepanjang tahun bergantung kepada cuaca tempatan. Sekuntum bunga cempaka terdiri daripada 10-20 kelopak yang lebat dan panjang dengan ukuran 3-5.5 sm.[3]:114
Buahnya berbentuk bujur dengan ukuran 7-15 sm panjang; setiap biji buah pokok cempaka mengandungi 2-4 butir biji benih.[4] Burung juga menggemari buah dari pokok ini.
Hubungan dengan manusia
[sunting | sunting sumber]Bunga cempaka pernah dicadangkan sebagai bunga kebangsaan Persekutuan Tanah Melayu tidak lama selepas kemerdekaannya dimasyhurkan sebelum dikalahkan oleh bunga raya pada 1960.[10]
Ia ditanam untuk pembalakan dan juga pokok lanskap di bandar-bandar.[perlu rujukan]
Lihat juga
[sunting | sunting sumber]Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ Khela, S. (2014). "Magnolia champaca". Senarai Merah Spesies Terancam IUCN. 2014: e.T191869A15267603. doi:10.2305/IUCN.UK.2014-3.RLTS.T191869A15267603.en. Dicapai pada 6 November 2022.
- ^ a b c "Magnolia champaca (L.) Baill. ex Pierre". Plants of the World Online. Taman Botani Diraja, Kew. 2023. Dicapai pada 19 Ogos 2023.
- ^ a b c d Hean Chooi Ong (2006). Tanaman hiasan: khasiat makanan & ubatan. Kuala Lumpur, Malaysia: Utusan Publications. m/s. 34–35, 114–115. ISBN 9789676118929.
- ^ a b c d e "Michelia champaca Linnaeus". Flora of China. eFloras. n.d. Dicapai pada 6 November 2022.
- ^ "Michelia champaca". Kamus Bahasa Melayu. Dewan Bahasa dan Pustaka Malaysia. 2017.
- ^ a b Wilkinson, Richard James (1932). "chĕmpaka". A Malay-English dictionary (romanised). I. Mytilini, Yunani: Salavopoulos & Kinderlis. m/s. 205 – melalui TROVE, Perpustakaan Negara Australia.
- ^ "Magnolia champaca". Rangkaian Maklumat Sumber Germplasma (GRIN). Perkhidmatan Penyelidikan Pertanian, Jabatan Pertanian Amerika Syarikat. Dicapai pada 6 November 2022.
- ^ "Michelia champaca". Annotated Checklist of the Flowering Plants of Nepal. eFloras. Dicapai pada 6 November 2022.
- ^ Edi Sedyawati; Ellya Iswati; Kusparyati Boedhijono; D. Dyah Widjajanti (1994). "cempaka". Kosakata Bahasa Sanskerta dalam Bahasa Melayu Masa Kini. Jakarta, Indonesia: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa Departemen Pendidikan dan Kebudayaan Republik Indonesia. m/s. 51. ISBN 979-459-416-4.
- ^ "Bunga Kebangsaan". Maklumat Malaysia. Kerajaan Malaysia. 2021. Dicapai pada 19 Ogos 2023.
Pautan luar
[sunting | sunting sumber]- Profil spesies di Sistem Maklumat Biokepelbagaian Malaysia
- Profil spesies di Flora and Fauna Web Lembaga Taman Negara Singapura
 | Rencana mengenai tumbuhan ini ialah rencana tunas. Anda boleh membantu Wikipedia dengan mengembangkannya. |