Urén
|
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda. |
|
«Se a Milan gh'è la piazza del Domm a Oren gh'è la cassina di pomm; se a Milan gh'è la piazza Lorett, a Oren la cassina di prett»
|
(Proverbi brianzoeu)
|
Urén (Oreno in italià) l’è ü bórgh de la Briànsa che 'l se tróa a i pé di prime culine de la Briànsa sö ü dosèl a sìra (èst) de Vimercàt e l’è söl cunfì con Arcur.
Urén al tép di piévi l'éra sóta la piéve de Vimercàt e pò l’è stacc ü lìber cümü dal sécol XIV fina al 1929 quando, ‘nsèma a la sò frasiù de Velasca, l’è dientàt öna frasiù de Vimercàt.
De èt
ModifegaOl bórgh 'l s’è conservàt bé e l’ gh’à tàce elemèncc de ‘nterèse, prim fra töcc la éla Gallarati Scotti facia sö tra ‘l sécol XVII e ‘l XIX che la se tróa sö la sìma del dosèl e la gh’à ü stìl neoclàsich.
I gh'à de ès visitàcc pò
- ‘l convènt di francescà che segónt la legènda ‘l sarès istài fondàt pròpe dal San Francèsch d’Asisi,
- la éla Borromeo del sècol XVII e la sò córte rüstega del sécol XV;
- ol cazì de càsa di Borromeo con i sò afrèsch;
- la céza de San Michél Arcàngel del 1857;
- la Tur ciamàda ach la Cort di Frà, dezà che l’éra ü convènt di Ümiliàcc;
- la Córt del Vadan, chèl che l’ rèsta d’ü grant edifése del an 1000;
- la Cà Bernarèggi ‘ndóe i stàa i dù fradèi Bernareggi, Mons. Domenico Bernareggi (1877 –1962) preòst, profesùr e vicàrio de Milà e Mons. Adriano Bernareggi (1884 – 1953) teòlogo, filòsof, profesùr e Èscov de Nissa e de Bèrghem.
- ol palàs Fòpa di Marchés Da Fopa, ‘l palàs Criveli e ‘l palàs Arbisóni.
La sàgra di Patàte de Urén
ModifegaA Urén l’a se té, a metà setèmber, ma dóma in di agn pàri, la Sàgra de la Patàta, ‘ndóe che s’ pöl comprà e maià i patàte de Urén, che i è pròpe particolàr e ‘n piö gh’è ü cortéo stòrech e i fà öna partìda a dàma con di personàgi 'n cöstöm medieàl.