Werner Heisenberg

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Werner Karl Heisenberg (Würzburg, 5 december 1901 – München, 1 februari 1976 ) waor ‘ne Duitse natuurkundige en eine vaan de opriechters vaan kwantummechanica. De bekinde Heisenberg-oonzekerheidsrelatie kump vaan häöm. Daoneve heet heer belangrieke bijdrages geleverd aon ‘t werk op ‘t gebeed vaan hydrodynamiek vaan turbulentie, de atomische kern, ferromagnetisme, kosmische straole en elementair deilkes en waor de ontwerper vaan de ierste nao-oorlogse nucleaire reactor in Karlsruhe in Duitsland.

In 1933 kaom Adolf Hitler aon de mach in Duitsland en binne ‘ne hiele korte tied waor ‘t land door häöm umgezat in ‘n totalitarische dictatuur en stevig oonder de controle vaan zien Nazipartij. In ‘t begin waor Heisenberg tege de betrokkeheid vaan de Nazi’s bij de weitesjap en veural de oetsleting vaan Joedse weitesjappers, mer oeteindelek goof heer touw aon hun wense. ‘t Princiepe vaan nucleaire splitsing woort in 1938 in Duitsland óntdèk. Es bekinde adviseur vaan de twiede "Uranverein" (uraniumclub, september 1939 - april 1945) waor Heisenberg betrokke bij dit Duits nucleair oonderzeuk en in de oeteindelik mislukde besjeie poginge vaan de Nazi’s um ‘n atoombom te ontwikkele.