Ozonlaog

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

De ozonlaog is 'n laog inne stratosfeer, tösse zoeaget vieftieën toet fieftig kilomaeter huuegdje, worin rilletief väöl ozon zich bevindj. De aerdatmosfeer besjurmp 't laeven oppe aerd door e deil vanne sjajelike straoling die vanne zón aafkump taenge te haje. Zoea wuuertj 't sjajelikste deil vanne ultravioletstraoling oet zónleech taengegehaje dore ozonlaog.

De ozon inne stratosfeer óntsteitj doordet zoerstofmolecule zich splitsen ónger invlood van ultravioletstraoling. De splitsingsperdukte waere zoerstofradicale geneump. Dees radicale reagere weer mit 'n anger zoerstofmolecuul en vörme zoea oazon. Deze ozon absorbeertj weer hieël mekkelik ultravioletstraoling en vörmp den weer zoerstof en e vrie zoerstofradicaal. 't Radicaal reageert den weer mit zoerstof en perduceertj e nuuj ozonmolecuul. Zoea blief dit instabiel molecuul toch in aanzeenlike concentraties dao. De concentratie vanne ozon inne stratosfeer is maximaal 10 ppm. Det is hóngerdj kieër zoea väöl ozon es inne inaomingslóch aanvaardbaar wuuertj gevónje.

De blaw kluuer vanne ozonlaog is zichbaar inne sjemering, ómdet ozon e blaw gaas is (gael en oranje leech wuuertj geabsorbeerdj). Tiejes de sjemering lègk de zónstraoling namelik 'ne lange waeg aaf dore ozonlaog doren hieël geringen invalshook.