[go: up one dir, main page]
Wikipedia

1942

1939 - 1940 - 1941 - 1942 - 1943 - 1944 - 1945

1942 (MCMXLII) waor e gewoen jaor wat begós op 'nen donderdag op de Gregoriaanse kalender.

Gebäörtenisse

bewirk
 
Erwin Rommel,
verovert op 21 juni Tobroek op 't Britse Leger
  • 2 jannewarie - 't Japanse leger bezèt Manilla.
  • 3 jannewarie - Oprichting van 't ABDA-commando in de Sjtille Oceaan: de Amerikaanse, Britse, Nederlandjse en Australische sjtriedkrachte kómme ónger bevel van de Èngelsje generaal Wavell.
  • 11 jannewarie - Japanse inval in Nederlands-Indië.
  • 18 jannewarie - Op 't Sjeveningse sjtrand wirt Herman Bernard Wiardi Beckman gearresteerd biej ein poging óm nao Èngelandj te óntkómme.
  • 20 jannewarie - In Berlien wirt de Wannseeconferentie gehawwe. Hoaggeplaatsjde nazi's vergadere euver de Endlösung der Judenfrage (de 'eindjoplossing van 't Jodeprebleem'). Besjloate wirt de Jode te vermaorde; ein aantal van hun wille ze eësj nog es dwangarbeider inzètte.
  • 14 fibberwarie - In Rotterdam wirt de Maastunnel geäöpend. De euverwelving is 1426 maeter lank, de tunnel zelf maet 1070,15 maeter. D'r is bienao vief jaor aan gewirk.
  • 14 fibberwarie - De aafdeiling Bomber Command van de RAF krit opdrach óm door groatsjeepse lóchbómbardemènte 't moreel van de Duutsje bevolking, en veural van de indusjtriearbeiders, te óngermiene.
  • 15 fibberwarie - De Britse kroankolonie Singapore wirt vanoet zeë ingenómme door de Japanners. Väöl Èngelsje aorlogssjepe waere in de have tot zinke gebrach of brenne oet.
  • 15 fibberwarie - Róndj hauf vief 's mörges löp de Nederlandse torpedoboatjager Hr. Ms. Van Ghent, door ein navigatiefout, aan de gróndj in Stolze-sjtraot op 't kustrif van 't eilandj Bamidjo.
  • 17 fibberwarie - In Wèntjesjwiek wirt ein temperatuur gemaete van -27,4 °C. Dit is pès de daag van vandaag veur Nederlandj ein absoluut kawterecord.
  • 27 fibberwarie - 't Nederlandse vlooteskader ónger sjout-biej-nach Karel Doorman geit in de Javazeë ten ónger.
  • 27 fibberwarie - 't Lidmaatsjap van de Kultuurkamer wirt verplich veur kunstenaers, toneëlsjpelesj, oetgaevesj enz.
  • 1 miert - Japanse troepe ónger leijing van generaal Imamoera lanje op Java.
  • 5 miert - Batavia wirt ingenómme.
  • 7 miert - De Nederlandse mienevaeger Eland Dubois wirt door de eige bemanning tot zinke gebrach naodat 't sjeep is gesjpot door ein Japans verkènningsvleegtuug.
  • 8 miert - Japanse bezètting van Rangoon, Birma.
  • 8 miert - De Nederlandse mienevaeger Jan van Amstel wirt tot zinke gebrach door eine Japanse torpedoboatjager, wobiej 23 van de opvarende óm 't laeve kómme
  • 9 miert - 't KNIL capituleert op Java.
  • 13 miert - Biej de Duutsje conferentie in Paries wirt besjlaote dat alle jode in Nederlandj, Belsj en Frankriek veurtaan de gael ster mótte drage.
  • 13 miert - Mexico sjlut zich aan biej de geallieerde naodat tweë van zien tankers door de Duutsjers zint getorpedeerd.
  • 30 mei - Eësjte massaal lóchbómbardemènt van ein Duutsje sjtad door de Royal Air Force. Kölle is 't doelwit van 1000 Avro Lancasters.
  • Sjlaag óm Midway - De Amerikane beëindige de Japanse opmarsj in de Groate Oceaan, en beginne 't taengeoffensief.
  • 21 juni - Tobroek vilt. De Duutsje Kolonel-Generaal Erwin Rommel, bevelhöbber van 't Afrika-korps, verovert de Noord-Afrikaanse havesjtad op 't Britse leger. D'r waere 25.000 gevangene gemaak, naeve óneuverzeenbare massa's waopes en veurraoje. Daags naodeen wirt Rommel bevorderd tot Generaal-Veldjmaarsjalk. In oktober 1943 sjtèlde aevel Generaal Bernard Montgomery, mèt zien 8ste leger, orde op zake biej El Alamein en woort Rommel trukgedrónge.
  • 1 juli - Sebastopol, aan 't Russische oasfróntj, is gevalle. Kolonel-generaal Von Mannstein leijt de Duutsje en Roemeense troepe. Euverbliefsele van de Sovjet-legers vluchte op 't sjiereilandj Kersonesos.
  • 1 juli - 't Vluchtelingekamp Westerbork kump ónger rechsjtreeks besjtuur van de Duutsjers, die 't Durchgangslager Westerbork neume.
  • 15 juli - Vanoet 't doorgangskamp Westerbork in Drenthe vertrek 't eësjte transport richting Pole.
  • 16 juli - In France Occupée wirt 't besjluut oetgevaardig, wobiej aan de jode de toegank wirt óntzag tot aopebaar inrichtinge en manifestaties. Aldus is ze de toegank verboaje tot resterante of cafés, concerte, music-hall's, amusemèntslokale, bibliotheke, aopebaar telefooninrichtinge, merte, bade, expo-galerieje of -zale, historische geboewe, sjportwedsjtrieje, kampeerterreine en parke.
  • 20 juli - De Nederlandse bisjoppe richte zich in ein herderlik sjrieve tot hun geluivige. Ze veraordeile in fel bewoordinge de Juddevervolging.
  • 2 augustus - Tweëhónderd katholieke jode, die tot noe toe boete de Juddevervolging bleve, waere es represaille veur de breef van de Nederlandse bisjoppe, aafgeveurd nao vernetigingskampe. Ónger hun is Edith Stein.
  • 6 augustus - Keuningin Wilhelmina sjpruk 't Amerikaans Congres toe.
  • 6 augustus - De hoofcommissaris van de Amsterdamse peliesie Sybren Tulp zèt ein Nederlands peliesiebataljon in óm Jode op te pakke.
  • 7 augustus - De Amerikane lanje op Guadalcanal, wat 't begin van de Sjlaag óm Guadalcanal inloejt.
  • 22 augustus - Brazilië verklaort de aorlog aan Duutsjlandj en Italië.
  • 13 september - De Duutsje troepe beginne hunne aanval op Sjtalingrad. Ein jaor en groate aantalle doaje later zal blieke dat dit 't wiejste puntj is dat de Duutsjers bereike, en dat dit 't keërpuntj in de Tweëde Waereldaorlog is.
  • 20 september - De Zjweedse hardlouper Gunder Hägg löp es eësjte de 5000 maeter bènne de 14 minute. Zien waereldrecord van 13.58,2 zal 12 jaor sjtand hawwe.
  • 't Geallieerd taengeoffensief in Noord-Afrika begint.
  • 5 oktoaber - Biej vergissing wirt Gelaen en de Sjtaatsmien Maurits gebómbardeerd door Èngelsje vleegtuge. D'r valle 84 doaje en ènnige hónderde hoezer en geboewe zint totaal verrinneweert. Óngergróndjs zint 1700 mienwirkers tiedelik opgesjlaote door 't oetvalle van de sjtroam en besjadiging van de sjachte.
  • 15 november - De KLM DC-3 G-AGBB (veurhaer PH-ALI, Ibis) op de BOAC liendeens Bristol-Lissabon, mèt passagiers en KLM bemanning, wirt aangevalle door Luftwaffejagers. Gehavend mèr zónger perseuënlik lètsel weite zie esnog in Èngelandj te lanje (Aanvalle op de BOAC-vleegtuge). Anger aanvalle op 't zelfde toesjtèl en biej diezelfde liendeens: 19 april 1943 en 1 juni 1943 (fataal).
  • 27 november - Oet protest taenge de Duutsje bezètting van Zuid-Frankriek brènge de bemanninge van de euvergebleve Franse aorlogsboajems in de marinehave van Toulon hun sjepe tot zinke.
  • 25 - De Nederlandse óngerzeëeboat K XVI wirt ten noorde van Kuching getorpedeerd door de Japanse óngerzeëboat I 66, alle 36 bemanningsleje kómme hiebiej óm 't laeve.
zónger datum
  • Paul Hermann Müller, chemicus van 't Zjwitserse bedrief Geigy, vundj 't insecticide DDT oet.
  • Op eine sjnikheite zomerdaag nump Bing Crosby de song "I'm dreaming of a white Christmas" van Irving Berlin op. De single zal tieëntalle jaore de lies van bestsellers blieve aanveure.
  • Enrico Fermi boewt de eësjte kernreactor mèt ein gecontroleerde kèttingreactie.

Nobelprieze

bewirk

De Nobelprieze woorte dit jaor neet touwgekind.

Maan vaan 't Jaor

bewirk

Jozef Stalin (twiede kier)

Gebore

bewirk
 
Paul McCartney,
gebaore 18 juni 1934.

Gesjtorve

bewirk
 
Edith Stein,
gesjtorve 9 augustus 1942.

Films

bewirk
Commons 
Commons
In de categorie 1942 van Wikimedia Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/w/index.php?title=1942&oldid=445818"