Mosoel

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Mosoel (Syrisch: ܡܘܨܠ, Arabisch: الموصل, Al Mawsil, Törks: Musul, Koerdisch: موصل, Mûsil, Aramees: ܡܘܨܠ, Māwṣil) is 'n sjtad in 't noarde van Irak. 't Is de twieë noa groeëtste sjtad van dat lank. De bevólking is hei uëverwegend Arabisch en kint van aodsher 'n wichtige christelige minderheed. Mosoel weëd gezieë es 't centrum van 't Nestorianisme, de orthodoxe Assyrische Kirk van 't Oeëste. De sjtad is óch d'r zedel van de Syrisch-Kathelieke Kirk en de Chaldeeuws-Kathelieke Kirk. In 2014 woeëde dees minderhede verdreve durch de terreurorganisatie Islamitische Sjtaat. In 2008 houw de sjtad mieë es 1,8 miljoen iwuënesj. In 2015 woar dat durch d'r ópmasj van IS nog get mieë es 660.000.

Mosoel ligk aan g'ne Tigris. Get boete de sjtad ligk de ruwiensjtad Ninive.

Mosoel is geboewd óp e krütspunt tussje versjillende handelsweëg. I d'r daartieënde ieëw woeëd 't vernetig durch de Mongole. In 1638 kwam de sjtad i Törkse heng. Bis 1918 hoeëde Mosoel bie 't Ottomaans Riek en in 1926 deeg 't nui Törkieë formeel aafsjtank van Irak en Mosoel. Kót d'rnoa woeëde öalvelde óntdek, wat de sjtad sjtrategisch wichtig maakde.

Mosoel is 'n etnisch diverse sjtad. Zie vurmt de grens tussje 't Koerdische noardoeëste en 't Arabische zuudweste. Doaneëve woeëne óch vöal sjiitische Toerkmene. Dees diversiteet woar ummer aaleijing vuur conflikte. Tiedes d'r Twieëde Golfkreeg van 1990 bis 1991 woeëd de petroleum-industrie bekans gans vernetig durch bómbardemente. De sjtad woar d'rnoa kót i heng va Koerdische rebelle. Noa d'r Brits-Amerikaanse ival van 2003 lepe de etnische sjpanninge ópnuits hoeëg óp. 't Resulteerde i d'r Irakkreeg. Óch noa de formele trüktrekking van Amerikaanse tróppe in 2011 woare de etnisch-politieke sjpanninge gegruid. Seër dat joar is 't lank nog ummer in 'ne börgerkreeg verwikkeld.

Óp 10 juni 2014 koam Mosoel i heng va terreurbeweëging IS. De christelige minderhede woeëde verdreve durch IS.^[1] Doabei woeëde óch sjiitische moslims verdreve of vermoard. Kirke en versjillende mónnementaal moskeeë woeëde doabei vernetig^[2] en versjillende dörper get boete Mosoel, oeë etnische minderhede woeënde, zouwe óch mit d'r grónk geliek zing gemaak. 't Góng vuural um dörper oeë Assyriërs, Toerkmene en Jezidi's woeënde.

Óp 17 oktober 2016 startde 't Irakese leger e grónkoffensief teëge Mosoel um IS oet de sjtad te drieve. 't Weëd gesjteund durch de Amerikaanse coalitie die bómbardemente oetveurt óp IS-doele. Óp 1 november kós 't leger de sjtad binnetrekke, meh 't woeëd gehingerd durch boobytraps. Óch zouw IS börgere es minsjelig sjild gebroek houwe.^[3] I jannewaar 2017 woar Oeës-Mosoel veroaverd óp IS^[4] en óp 24 fibberwaar kós 't leger Wes-Mosoel binnetrekke. Tiedes d'r sjlaag weëde vöal börgere boetegerechtelig geëxecuteerd es represaille vuur d'r ópmasj van 't Iraakse leger. Óp 9 juli 2017 hat 't Irakese leger de sjtad heraoverd óp Islamitische Sjtaat.^[5] Nog ummer guëf 't evvel gevechte tussje 't Irakese leger en IS.^[6]

1. ↑ Nu.nl - Christenen na tweeduizend jaar weg uit Iraakse Mosul
2. ↑ Elsevier - ISIS verwoest gebedshuizen van ‘ongelovigen’ in Noord-Irak
3. ↑ NOS - IS gebruikt tienduizenden burgers als menselijk schild in Mosul
4. ↑ De Volkskrant - Doorbraak voor Iraakse leger in strijd om Mosul, oostkant grotendeels heroverd
5. ↑ New York Times - Iraqi Prime Minister Arrives in Mosul to Declare Victory Over ISIS
6. ↑ NOS - Lopen door een verwoest Mosul: je ruikt hier de dood