Karolinge
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De Karolinger waor 'n dynastie die 't Fraankisch Riek regeerde vaan de 8e tot de 10e iew. De dynastie naom 't Fraankisch riek euver vaan de Merovinger in 751, door Pepijn de Korte. De naom vaan de dynastie zèlf is aofgeleid vaan Karel Martel en neet vaan de miest machtige tèlg vaan de femilie, Karel de Groete.
M'n nump aon dat de dynastie gestiech woort door Arnulf vaan Metz, bisjop vaan Metz aon 't eind vaan de 7e iew, dee groete mach had in dee Merovingische keuninkrieke. Pepijn vaan Heerstal, hofmeier vaan 't keuninkriek Austrasië, had in feite de mach in han. Pepijn woort opgevolg door ziene zoon, Karel Martel. Karel Martel waor de vaajer vaan Pepijn de Korte, d'n ierste Fraankische keuning vaan de dynastie, dee de lèste Merovingische keuning Childeric III aofzat.
Karel Martel wis in 732 e Moors leger bij Piotiers te versloon, wat oonderweeg waor op ein vaan de veule Arabische strooptochte vaanoet Spanje nao Fraankriek. 't Moorse leger woort bij de slaag bij Piotiers verslage.
De Karolinger lete de Pauseleke Staote oonstoon doordat Pepijn 't vreugere exarchaat vaan Ravenna ('t gebeed tösse Ravenna en Rome) aon de paus sjoonk.
Karel de Groete gaof de Karolinger nog mie aonzeen, umdat heer 'r riek oetbreide en door zien gooi poletiek, boe heer einheid mèt creëerde.
Nao de verdeiling vaan 't Fraankische Riek bij 't Verdraag vaan Verdun in 843 bleve de Karolinger aonvaankelek de troen behawwe
- In 't wèste, 't latere Fraankriek, bleef de dynastie regere, tot 't Hoes Capet, 'n aonverwante tak vaan de femilie, de troen euvernaom.
- In 't midde, Noord-Italië en in Lotharinge bleef de hooftak vaan de femilie regere tot 887, toen 't gebeed weier opgedeild woort.
- In 't ooste, wat later 't Heilige Roomse Riek woort, bleve de Karolingerr regere tot 911, tot ze woorte opgevolg door 't Hoes vaan Sakse.
Karolingische Hoes (751 tot 987)
[bewirk | brón bewèrke]- 751 - 768: Pepijn de Korte
- 771 - 814: Karel de Groete
- 814 - 840: Lodewijk de Vrome
- 840 - 877: Karel de Kale
- 877 - 879: Lodewijk d'n Stemeleer
- 879 - 882: Lodewijk III
- 882 - 884: Carloman, keuning vaan Francië
- 884 - 887: Karel de Dikke
- 888 - 898: Odo, graaf vaan Paries
- 898 - 922: Karel III d'n Einvoudige
- 922 - 923: Robert (Robertingische Hoes)
- 923 - 936: Rudolph, graaf vaan Bourgondië (Robertingische Hoes)
- 936 - 954: Lodewijk IV
- 954 - 986: Lotharius
- 986 - 987: Lodewijk V d'n Vadsige