Brielle

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Brielle of Den Briel is e stedsje en 'n veurmaolege gemeinte in de Nederlandse provincie Zuid-Holland, op 't eiland Voorne-Putten, ten zuie vaan 't Rotterdams have-industriegebeed Europoort. De gemeinte had op 1 januari 2006 (perceis) 16.000 inwoeners en besleit 'n oppervlak vaan 31,12 km² (daovaan 3,63 km² water). De gemeinte umvat neve de plaots Brielle ouch de dörper Vierpolders en Zwartewaal.

Brielle heet zien aw vestingwèrke bewaord, dat wèlt zègke inclusief de walmör. Binne de mör ligke väöl monumentaol gebouwe, wie de Catrijnekèrk (begós in 1417) en 't aajd stadhoes (allewijl e museum). In de umgeving vaan Brielle ligke de Brielse Maos en 't Briels Gaat, euverbliefsele vaan 'n aw tak vaan de Maos dee in de achtiende iew verzand is.

Brielle moot althans es geografische locatie vaan prehistorische awwerdóm zien: me leit de naom aof vaan 't Keltisch brogilo, "jachgebeed". Zoe oongeveer bij de Maos laog toen de grens tösse 't Germaans en Keltisch vestegingsgebeed. Oet aw gesjrifte kint me opmake tot de neerzètting vreuger örges anders laog: me neump naomelek de huiege stad De nui Briel, wat impliceert tot eve wijerop De aw Briel gelege heet. In vreuger tije waor Brielle de zedel vaan de hierlekheid Voorne, die ouch Goeree umvatde, tot dees hierlekheid in 1371 bij 't graofsjap Holland gevoog woort. In deen tied woort de stad 'n belangrieke have, die oonder mie handel dreef op Zwede. Op 1 aprèl 1572 veel de stad es ierste in de Nederlen in han vaan de Watergeuze; heimèt begós d'n Opstand in de Tachetegjaoregen Oorlog (me oonthèlt dit gemeinlik mèt 't zinneke "Op 1 april verloor Alva [de landvoog vaan de Nederlen] zijn bril [=Den Briel]"). In de daog nao de innaome vaan Brielle woorte e groop kathelieke geisteleke vermaord, die me allewijl de Martelere vaan Gorcum neump. Nao deen tied waor 't mèt de groetste bleuj vaan dit stedsje evels wel veurbij: 't Briels Gaat slibde touw en Rotterdam trók de handel ummer mie nao ziech touw. In de VOC en de WIC kraog Brielle gein kamers. In 1980 woorte de aw gemeintes Vierpolders en Zwartewaal aon Brielle touwgeveug.

• Toon Tellegen, sjriever van kinderbeuk
• Maarten Harpentsz. Tromp, admiraol
• Witte de With, admiraol

• http://www.brielle.nl