Russland

Haaptartikel: Geschicht vu Russland

Déi fréist Geschicht vum eigentlechen, europäesche Russland (fir d'Geschicht vum asiateschen Deel, cf. Geschicht vu Sibirien) ass am Norde markéiert vu finno-ugresche Vëlker a Balten, an am Süde vun den indogermanesche Steppevëlker vum Kurganvollek, de Kimmerier, Skythen, Sarmaten an Alanen; méi spéit koumen hei nach Griichen, Goten, Hunnen an Awaren derbäi. An der Mëtt, tëscht dem Dnjepr an dem Bug (modern Ukrain a Polen), huet sech d'Ethnogenese vun de slawesche Vëlker ofgespillt, déi zanter dem 6. Joerhonnert ugefaangen hunn, sech och no Norden an Osten auszebreeden.

Zanter dem 8. Joerhonnert si schweedesch Wikinger iwwer déi osteuropäesch Flëss gefuer, hu Stied a Siidlunge gegrënnt a sech mat der slawescher Virbevëlkerung vermëscht. Dës Zaldote-Geschäftsleit, déi och nach Waräger oder Rus genannt goufen, ware staark op der Grënnung vum éischten ostslawesche Staat bedeelegt, der "Kiewer Rus", mat Zentren zu Kiew an Nowgorod. Am südleche Steppegebitt an op der Wolga waren dogéint Räicher vun aus Asien agestréimten Turkvëlker, de Chasaren an de Wolgabulgaren, entstanen, mat deenen d'Rus Handel gedriwwen, mee och dacks Kricher gefouert huet. Intensiv Kontakter mat dem Byzantinesche Räich hu schliisslech 988 zur orthodoxer Christianiséirung vun der Kiewer Rus gefouert.

 

Am 12. Joerhonnert huet d'Kiewer Rus ugefaangen ze zerfalen, wat et de Mongolen ënner dem Dschingis Khan, déi vun 1223 un agefall sinn, méi einfach gemaach huet, fir déi zerstridde russesch Fürstentümer z'ënnerwerfen. D'Gëllen Hord huet sou fir zwee Joerhonnerten e groussen Deel vu Russland beherrscht. Ënner der mongolescher Herrschaft huet sech déi russesch ("groussrussesch") Natioun erausgebilt. D'Groussfürstentum Moskau konnt sech schliisslech vun der mongolescher Friemherrschaft befreien, an de Groussfürst Iwan IV., dee Schrecklechen, huet sech 1547 zum éischten "Zar vun der ganzer Rus" kréine gelooss. Ënner senger Herrschaft huet och d'Eruewerung vu Sibirien ugefaangen, déi russesch Kosake fir d'éischt am 17. Joerhonnert bis un de Pazifik bruecht huet.

Uganks vum 18. Joerhonnert huet den Zar Péiter de Groussen dat deelweis a mëttelalterleche Strukture festgefuere russescht Räich fir westeuropäesch Aflëss opgemaach a Wëssenschaft a Kultur ënnerstëtzt. D'Zarin Katharina déi Grouss ass dem Péiter säi Wee weidergaangen an huet eng konsequent Expansiounspolitik bedriwwen, an där hirem Laf si d'Schwaarzmierküst vun den Tierken eruewert (cf. Tierkekricher) a sech un den Deelunge vu Pole bedeelegt huet. 1812 sinn dem Napoleon seng Truppen a Russland agefall an hu Moskau eruewert, ier se schlussendlech awer nach geschloe goufen. Geschwënn drop ass den Zar Alexander I. als "Retter vun Europa" zu Paräis amarschéiert. Russland war dunn déi gréisst Muecht an Europa an huet e gëllent Zäitalter erlieft.

 

Zanter 1825 gouf et am onzefriddene Vollek a bei der Intelligenzija ëmmer erëm Onrouen an Attentater (cf. Dekabristen), mä et huet bis an d'1860er Jore gedauert, bis datt et wéinstens emol zur Ophiewung vun der Leifeegeschaft koum. Trotz senger grousser Industrieproduktioun (Stol, Kuel, Ueleg, Militärgidder) ass Russland géintiwwer de westeuropäesche Groussmächten ëmmer méi hannendrageroden. D'Industrialiséirung ass nach net an déi ländlech Provënze vum Riseräich virgedronge gewiescht, gréisstendeels huet d'Infrastruktur komplett gefeelt, d'Aarbechter an d'Baueren hate mat grousser Aarmut ze kämpfen an d'Demokratiséirung war nach wäit ewech. Dat alles huet grouss Problemer bereet, wat d'Zareräich fir d'éischt am Krimkrich an dunn 1905 bei der Nidderlag géint Japan ganz grausam virun Ae gefouert krut. Allerdéngs war den Zar Nikolaj II. anscheinend onfäeg, aus dëse Feeler ze léieren, a wichteg Reforme sinn ausbliwwen. En hat zwar noutgedrongen e Parlament geneemegt, d'Duma, mä déi hat praktesch guer keng Funktiounen, an en huet se kuerz drop souguer erëm opgeléist.

Wéi 1914 den Éischte Weltkrich ausgebrach ass, huet eng nei patriotesch Well dat ganzt Land erfaasst. Déi Erfolleger, déi uganks virun allem géint Éisträich-Ungarn an d'Osmanescht Räich erziilt konnte ginn, goufe geschwënn ofgeléist vun engem Stellungs- an Ofnotzungskrich. 1917 hu schliisslech d'Onzefriddenheet an der Bevëlkerung an déi desolat Versuergungslag dozou gefouert, datt d'Moral vun de russeschen Zaldoten noginn huet an d'Front zesummegebrach ass. Den Zar gouf zum Ofdanke gezwongen. Eng biergerlech Regéirung ënner dem Kerenski koum un d'Rudder, bis datt geschwënn drop déi vum Lenin an de Bolschewiken initiéiert Oktoberrevolutioun hir e séiert Enn bereet huet. Doropshi koum et zu engem Biergerkrich tëscht de rouden an de wäisse Forcen, dee Millioune Mënschen d'Liewe kascht huet, an deen déi rout Bolschewike schlussendlech gewonnen hunn. Am Laf vum Biergerkrich huet Russland 1920 Deeler vu Wäissrussland an der Ukrain (="Ostpolen") u Polen verluer.

Aus Russland a senger Kolonie Sibirien ass déi Russesch Sozialistesch Federativ Sowjetrepublik (RSFSR) ginn, an den 30. Dezember 1922 ass duerch den Zesummeschloss vun der RSFSR an all deenen anere sowjetesche sozialistesche Republiken d'UdSSR entstanen. Eng staatlech kontrolléiert Wirtschaftspolitik ass ausgeruff ginn an d'Sowjets goufen als Proprietär vu Buedem a Produktiounsmëttel erkläert. Dem Lenin säin Doud den 21. Januar 1924 huet zu enger wëll rosener Lutte ëm seng Nofolleg gefouert, an där sech de Stalin géint de Leo Trotzki duerchsetze konnt. De Stalin huet du seng Muecht duerch geziilten Terror géint seng Géigner gefestegt. Vun 1928 u gouf déi staatlech Ekonomie Fënnefjorespläng ënnerworf, d'Industrialiséierung an d'Infrastruktur, speziell am asiatischen Deel vum Land, virugedriwwen an d'Landwirtschaft kollektivéiert.

Am August 1939 huet de Stalin e geheimen Netugrëffspakt mam Hitler ënnerschriwwen a sech sou d'Aglidderung vun den ostpolnesche Gebidder, vum Baltikum a vu Bessarabien geséchert. Nom Iwwerfall vun Däitschland op Russland den 22. Juni 1941 ass Russland op der Säit vun den Alliéierten an den Zweete Weltkrich (russ.: Grousse Krich vum Heemechtsland) agetratt. Grouss Deeler vum Weste vum Land goufe verwüst, bei der Belagerung vu Leningrad sinn iwwer eng Millioun Zivilisten erhéngert. Schlussendlech huet déi Rout Arméi den däitschen Truppe bei Moskau, Stalingrad a Kursk schwéier Nidderlage ze schmaache ginn. Géint der Enn vum Krich hu sowjetesch Truppen och nach japanesch Gebidder wäit hannen an Asien eruewert a besat: d'Mandschurei, Karafuto, Korea an d'Kurilen. 1945 huet d'Potsdamer Ofkommes der RSFSR dat nërdlecht Ostpreussen an déi haiteg Oblast Kaliningrad zougesprach. Vu Japan huet se nach dat südlecht Sachalin an d'Kurilen derbäikritt. Nom Enn vum Krich huet sech d'Sowjetunioun awer ëmmer méi vun deenen aneren Alliéierten ofgesat a sech groussen Afloss op seng Nopeschlänner Polen, Tschechoslowakei, Ungarn, Rumänien, Bulgarien, d'DDR an zäitweis och Albanien geséchert. An dëse Länner sinn Honnertdausende vu sowjeteschen Zaldote stationéiert bliwwen. Et koum zum Kale Krich, dee bis 1989 d'Weltpolitik dominéiert huet.

Wéi et 1991 zum Zesummebroch vun UdSSR koum, huet Russland als déi gréisst fréier Sowjetrepublik d'Ierfschaft vun der UdSSR ugeholl. Ënner dem President Boris Jelzin huet sech Russland zwar ëmmer méi demokratiséiert, mee et war och eng ganz instabill Phas fir d'Land, an där d'Ekonomie deelweis d'Baach erofgaangen ass. Nodeems de Wladimir Putin am Joer 2000 President gouf, huet sech déi politesch a wirtschaftlech Lag erëm stabiliséiert. E Problem bleift awer d'Situatioun an der Republik Tschetschenien, wou Separatisten am stännege Kampf mat russeschen Truppe sinn, wat och Konsequenzen op de Rescht vum Land huet. No verschiddenen Attentater, ënner déi och d'Geiselnam vu Beslan fält, wou Honnerte vu Kanner an enger vun tschetscheeneschen Terroriste besater Schoul ëmkomm sinn, huet de President Putin konsequent Moossnamen ergraff, fir d'Terrorofwier ze stäerken, wat awer no Meenung vu verschiddene "westleche" Medien a Politiker och riskéiert, déi demokratesch Strukturen a Russland auszehielegen. All follgend Jore vun der Presidentschaft vum Putin hunn déi Ängscht ëmmer méi konfirméiert. Et bleift deemno ofzewaarden, ob sech déi kuerzlieweg russesch Demokratie zeréckentwéckele wäert.

Den 20. Februar 2014 gouf et op der Hallefinsel Krim e Militärasaz, deen den 21. Mäerz offiziell mat der vëlkerrechtswiddreger Annexioun vun der Insel opgehalen huet. Vun 2014 bis 2015 gouf et Ausernanersetzungen am ëstlechen Deel vun der Ukrain. 2016 gouf d'Jugendarméi Junarmija gegrënnt, déi an Zäit vun e puer Joer op iwwer eng Millioun Membere gewuess ass.

De 24. Februar 2022 huet de russesche President eng "Spezialoperatioun" an der Ostukrain ugekënnegt. Betraff war dunn awer déi ganz Ukrain. Schätzungen no si bis Enn 2023 iwwer honnertdausend Zaldoten a Söldner am Krich gestuerwen. Den 23. Juni 2023 huet de Jewgeni Prigojin mat senger Wagner-Grupp en Opstand a Russland gemaach. Hie wollt déi Russesch Regierung stierzen. Den Dag selwer huet de Progjin säin Opstand nees ofgeblosen an ass a Wäissrussland gaangen, wou hien déi Wäissrussesch Arméi ausgebilt huet. Zwee Méint drop, den 23. August 2023 ass e Fliger mat dem Jewgeni Progojin an anere Kommandante vun der Wagner-Grupp am Oblast Kuschenkino ofgestierzt. Am September 2023 gouf an alle staatleche Schoule praktesche Militärunterrecht agefouert, geneesou wéi deemools an der Sowjetunioun.

  Méi Informatioun doriwwer am Artikel: Russesch-Ukrainesche Krich.

 

Russland ass dat gréisst Land vun der Welt mat enger Fläch vu 17 098 242 km². Et ëmfaasst méi wéi en néngtel vun der Landfläch vun der Äerd. Et kann an zwee geographesch Groussraim ënnerdeelt ginn: den europäeschen an den asiateschen Deel (Sibirien). D'Grenz tëscht deenen zwee gëtt vum Ural gebilt.

Russland kann och nach a weider Beräicher agedeelt ginn: d'osteuropäescht Déifland, den Ural, d'westsibirescht Déifland, d'mëttelsibirescht Biergland, d'ostsibirescht Biergland an déi südlech Biergsystemer.

D'Nopeschlänner vu Russland sinn: Estland, Lettland a Litauen weider südlech Wäissrussland an d'Ukrain. Dobäi kommen nach Georgien, Aserbaidjan, d'Volleksrepublik China, d'Mongolei an Nordkorea.

D'Mierer vu Russland sinn: d'Nordpolarmier am Norden, den Pazifeschen Ozean am Osten an d'Schwaarzt Mier esouwéi d'Kaspescht Mier am Südwesten.

Haaptartikel: D'Grousslandschaften a Russland

Haaptartikel: D'Flëss a Russland

D'Bierger sinn (alphabetesch zortéiert):

Altai, Baikalbierger, Chibinen, Kaukasus, Kolymabierger, Putoranabierger, Sajanbierger, Stanowojbierger, Stanowojhéichland, Tannu-ola-Bierger, Tscherskibierger, Ural, Werchojansker Bierger.

Déi gréisst Stied vu Russland si Moskau (12,51 Mio.), Sankt Petersburg (5,35 Mio.), Nowosibirsk (1,61 Mio.), Jekaterinburg (1,47 Mio.), Nijni Nowgorod (1,26 Mio.), Kasan (1,24 Mio.), Tscheljabinsk (1,2 Mio.), Omsk (1,17 Mio.), Samara (1,16 Mio.), Rostow um Don (1,13 Mio.).

Kuckt och: Lëscht vun de russesche Stied.

Déi gréisst Inselen, déi no Fläch méi wéi Lëtzebuerg sinn, si Sachalin (76600 km²), Sewerny (48904 km²), Jujny (33275 km²), Kotelny (23200 km²), Oktjabrskoi Rewoljuzii (13708 km²), Bolschewik (11312 km²), Komsomolez (9600 km²), Ostrow Wrangelja (7670 km²), Nowaja Sibir (6200 km²), Bolschoi Ljachowski (4600 km²), Kolgujew (3496 km²), Waigatsch (3400 km²), Iturup (3200 km²), a Semlja Georga (2821 km²).

• Haumann, Heiko, Geschichte Russlands. ISBN 3034006381
• Goehrke, Carsten, Russischer Alltag, Bd.1: Die Vormoderne, ISBN 3034005830
• Kappeler, Andreas, Russland als Vielvölkerreich: Entstehung, Geschichte, Zerfall, München, 2001, ISBN 3-406-47573-6
• Wagensohn Tanja, Russland nach dem Ende der Sowjetunion. Pustet, Regensburg 2001, ISBN 3-7917-1751-0
• Adam, Werner, Das neue Russland. ISBN 3854930186
• Löwe, Barbara, Kulturschock Russland. ISBN 3831710317
• Milner-Gulland, Robin, The Russians (Peoples of Europe). ISBN 0631218491
• Milner-Gulland, Robin an Dejevsky, Nikolai, Bildatlas der Weltkulturen, Russland. ISBN 3860477870
• Lauer, Reinhard, Geschichte der russischen Literatur. ISBN 3406502679
• Lincoln, W.B., Die Eroberung Sibiriens. ISBN 3492034411
• Hamel, Christine, Russland (Kunstreiseführer). ISBN 3770143000
• Schneider, Eberhard, Das politische System der Russischen Föderation. ISBN 3531231876

1. ↑ Vereent Natiounen 2004
2. ↑ UNO-Schätzung fir 2007. Quell: World Population Prospects. The 2006 Revision
   Dee leschten offiziellen Zensus a Russland war 2002. Et goufen deemools 145 166 731 Awunner gezielt. Site vum Zensus: www.perepis2002.ru

• Lëtzebuergesch-Russesch Relatiounen

Commons: Russland – Biller, Videoen oder Audiodateien

• Offiziell Websäit vun der Regierung vun der Russescher Federatioun
• Russland-Handbuch
• Russlandanalyse vun der Fuerschungsplaz Osteuropa op der Universitéit Bremen
• Wat schreift déi däitsch Press iwwer Russland? Deeglech Pressauswertung vun der däitscher Botschaft zu Moskau
• aktuell.RU - Internetzeitung aus Russland
• Russesch Zeitung an e puer Sproochen
• Russlandonline.RU Internetzeitung aus Russland op Däitsch