Polycrates Samius

Praecipuus fons de Polycrate sunt Historiae Herodoti. Vi et dolo circa 540 a.C.n. cum fratribus rerum potitus mox sublatis fratribus tota insula solus dominabatur^[1]. Multi nobiles Samii - ut philosophus Pythagoras - in exsilium proficisci maluerunt et Dicaearchiam in Italia condiderunt. Navibus pollebat et piraticam exercebat Polycrates^[2]. Multas circumiacentes insulas subegerat et Lesbios navali proelio vicerat nec iam civitatibus Ioniae in continenti abstinebat^[3]. Tam potens et tam dives erat, ut de thalassocratia (imperio maritimo) sibi paranda cogitarit^[4]. Amicitiam cum tyranno Naxio Lygdami, pharaone Amasi et Cyrenaeorum civitate coniunxerat; tamen. cum Cambyses expeditionem in Aegyptum duxit, Polycrates sponte classem ei praestitit ex hominibus sibi res novas cupiendi suspectis constantem^[5]. Nec tamen ob piraticam inimicis caruitː circa 525 a.C.n. Lacedaemonii et Corinthii Samum obsidere constituerunt, sed arcem expugnare non potuerunt^[6]. Persae quoque, qui Ioniam sibi vindicabant, piratica eius incepta aegre ferebant. In fine Polycrates in insidias incidit ab Oroete, Ioniae et Lydiae satrapa, sibi factas, qui tyrannum Samium in crucem sustulit^[7].

Magnificentia Polycratis apud Graecos secundum Herodotum cum solis Syracusanorum tyrannis comparanda erat^[8]. Claros viros circa se in aula retinebat, ut poetam Anacreontem^[9], architectum Eupalinum, medicum Demodocen^[10]. Tria aedificia tum in insula Samo erant, quae Herodotus^[11] maxima ex iis, quae apud Graecos viderat, iudicabatː templum Herae (Heraïon), aqua a fonte per montem effossum usque ad urbem per Eupalinum ducta, moles in portu. Quae omnia potentiam et divitias Samiorum ostendebant.

 

Herodotus narrabat, quomodo Amasis, rex Aegypti, felicitatem Polycratis nimiam iudicarit atque invidiam deorum timuerit. Itaque amico suadebat, ut rem sibi carissimam sponte amitteret. Ille verbis amici obsecutus anulum aureum, quo maxime delectabatur, in mare iecit. At paulo post quidam piscatores ingentem et lautum piscem nec ulla mensa nisi tyranni dignum ei rettulerunt. Cuius in ventre anulus aureus in mare deiectus omnibus mirantibus repertus est. Quod omen sinistrum, recusantibus donum deis, miserabilem finem vitae Polycrati nuntiabat. Ipse Cicero, cum de natura virtutis et beata vita disputaret, exemplo Polycrate sic utebatur:

Polycratem Samium felicem appellabant. nihil acciderat ei, quod nollet, nisi quod anulum, quo delectabatur, in mari abiecerat. ergo infelix una molestia, felix rursus, cum is ipse anulus in praecordiis piscis inventus est? ille vero, si insipiens—quod certe, quoniam tyrannus—, numquam beatus; si sapiens, ne tum quidem miser, cum ab Oroete, praetore Darei, in crucem actus est. At multis malis affectus. Quis negat? sed ea mala virtutis magnitudine obruebantur.^[12]

Egregiam elaborationem poeticam eiusdem fabulae in carmine Theodisco Friderici Schilleri invenerisː Der Ring des Polykrates^[13]. Nonnullae comoediae cantatae quoque memorandae sunt, ut Anacréon chez Polycrate^[14] Andreae Ernesti Grétry (1799) aut Der Ring des Polykrates op.7: heitere Oper in einem Akt Erici Korngold (1916).

• Herodotus Thalia 39-59 et 120-126.
• Plinius, Naturalis historia XXXIII.27 et XXXVII.3-4
• Strabo, Geographica XIV.1.16.
• Thucydides libro primo de Bello Peloponnesiaco 13.6 necnon libro tertio 104
• Valerius Maximus libro sexto Factorum dictorumque memorabilium, capite nono ext.5

• Carty, Aideen. Polycrates, Tyrant of Samos: New Light on Archaic Greece. Stutgardiae: Franz Steiner Verlag, 2015. Recensio critica
• Ioannes Deussen, De Polycrate, Samiorum tyranno, Monasterii, 1866
• Jules Labarbe, "Polycrate Amasis et l'anneau", L'Antiquité Classique, 1984 ː 15-34
  • "Un décalage de 40 ans dans la chronologie de Polycrate", L'Antiquité Classique, 1962 ː 153-188
• Claudius Mossé, "Les Polycrateia erga à Samos : un exemple d'architecture "tyrannique" ?", Publications de l'Institut Français d'Études Anatoliennes, 1993 ː 77-82
• Shipley, Graham. A History of Samos, Oxonii, Clarendon press, 1987.
• Sylvie Vilatte, "Idéologie et action tyranniques à Samos : le territoire, les hommes", Revue des Études Anciennes, 1990 ː 3-15

• Polycrates apud Livius.org