Distinctio T-V
Distinctio T-V[1] in sociolinguistica est discrepantia, intra unam linguam, pronominum personae secundae quae variis urbanitatis, spatii socialis, comitatis, familiaritatis, vel contumeliae gradibus ad quemdam appellatum propria sunt.
Historia et usus
recensereLocutiones forma-T (Anglice T-form, 'informalis') et forma-V (V-form, 'formalis') a Brown et Gilman (1960) introductae sunt, ad primas horum pronominum litteras in lingua Latina tu et vos spectantes. In Latina, tu forma singularis, et vos forma pluralis primum fuit, distinctione modorum honorifici familiarisque carens. Secundum Brown et Gilman, usus formae pluralis pro imperatore Romano saeculo quarto coepit.
| persona secunda singularis familiaris | persona secunda singularis verecunda | persona secunda pluralis familiaris | persona secunda plural verecunda | |
|---|---|---|---|---|
| Atropatenica (Azeri) | sən | siz | siz | siz, aliquando sizlər |
| Albanica | ti | ju | ju | ju |
| Amharica | አንተ (antä) (m)
|
እስዎ (ɨsswo) aut እርስዎ (ɨrswo) |
እናንተ (ɨnnantä) | እስዎ (ɨsswo) aut እርስዎ (ɨrswo) |
| Anglica | thou/thee (archaicum) | you | you | you |
| Arabica | أنت (anta, dum viro loquitur), أنتِ (anti, dum feminae loquitur) | antum; in varietatibus quibusdam linguae Arabicae, e.g. Arabicae Aegypti, homines verbis sicut ḥaḍretak ("Gratia Tua") vel siyadtak ("Maiestas Tua") utuntur | antum (dum viris loquitur), antunna (dum feminis loquitur) | antum / antunna; in varietatibus quibusdam etiam verbis sicut ḥaḍretkum vel siyadetkum utuntur |
| Armenica | դու (du) dialectus orientalis, դուն (tun) dialectus occidentalis | դուք (duk) orientalis (tuk) occidentalis | դուք (duk) orientalis (tuk) occidentalis | դուք (duk) orientalis (tuk) occidentalis |
| Batava Capitensis | jy /jou | u
|
julle | u |
| Bengalica | তুই tui (quam minime formalis) তুমি tumi |
আপনি apni | তোরা tora (quam minime formalis) তোমরা tomra |
আপনারা apnara |
| Boasnica | ti | Vi | vi | vi |
| Bretonica | te | c'hwi | c'hwi | c'hwi |
| Bulgarica | ти (ti) | Вие (Vie) | вие (vie) | вие (vie) |
| Cambrica | ti aut chdi | chi aut chwi | chi aut chwi | chi aut chwi |
| Cannadica | ನೀನು niinnu | ನೀವು niivu | ನೀವು niivu | ನೀವು niivu |
| Catalana | tu vós (solum ad maiores) |
vostè | vosaltres | vostès |
| Cazachica | сен (sen) | сіз (siz) | сендер (sender) | сіздер (sizder) |
| Chirgisica | сен (sen) | сиз (siz) | силер (siler) | сиздер (sizder) |
| Coreana | neo 너 | — (cum personam adloqueris);
|
neohui 너의 | — (yeoreobun 여러분) |
| Croatica | ti | Vi | vi | vi |
| Curdica (Septentrionalis), Kurmanji | تو (tu) | هون (hûn), هنگۆ (hingo), تو (tu) | هون (hûn), هنگۆ (hingo) | هون (hûn), هنگۆ (hingo) |
| Curdica (Meridionalis), Sorani | تۆ (to) | ێوه (êwe), تۆ (to) | ێوه (êwe) | ێوه (êwe) |
| Czechica | ty | Vy | vy | Vy |
| Dacoromanica | tu | dumneata (minus formalis) / matale (regionibus quibusdam) / dumneavoastră (formalis) |
voi | dumneavoastră / domniile voastre (archaica) |
| Danica | du / dig | De / Dem | I / jer | De / Dem |
| Esperantica | ci (sunt qui hac forma utuntur), forma usitata vi | vi | vi | vi |
| Estonica | sina/sa | Teie | teie/te | Teie |
| Faroica | tú / teg | tygum / tygum (modo in textis officialibus) | tit / tykkum | tit / tykkum |
| Fennica | sinä/sä | Te (cum verbis compositis; participium numeris singulis cohaeret) | te | Te |
| Francogallica | tu /toi /te | vous | vous | vous |
| Frisica occidentalis | dû/do | jo (Jo si Deum loquitur) | jimme/jim | jimme/jim |
| Gadelica vel Scotica | thu | sibh | sibh | sibh |
| Gallaica | tu, tí | vostede | vós | vostedes |
| Georgiana | შენ shen | თქვენ tkven | თქვენ tkven | თქვენ tkven |
| Lingua Graeca hodierna | εσύ (esí) | εσείς (esís) | εσείς (esís) | εσείς (esís) |
| Gujarati | તું tu | તમે 'taame' (formalis) |
તમે 'taame' |
તમે 'taame' |
| Hindi | तू tū (quam minime formalis) तुम tum |
आप āp | तुम लोग tum log | आप लोग āp log |
| Hispanica in Hispania, Guinea Aequatorensi, Maroco | tú | usted (formae priscae vos, usía, vuecencia/vuecelencia inter alias) | vosotros (masc.) vosotras (fem.) | ustedes |
| Hispanica in partibus Andalusiae et in Canariis Insulis | tú | usted | ustedes (in Andalusia aliquando ustedes estáis; pronomina vosotros/as quoque adhibentur) | ustedes |
| Hispanica in pluris partibus Americae | tú | usted (sed in Cuba homines formam tú semper utuntur) | ustedes | ustedes (in carminibus vosotros, vosotras) |
| Hispanica in aliis partibus Americae, praecipue America Media | vos | usted | ustedes | ustedes (in carminibus vosotros, vosotras) |
| Hispanica in Costa Rica and in partibus Colombiae | usted ('el otro usted': inter amicos) | usted | ustedes | ustedes (in carminibus vosotros, vosotras) |
| Hungarica | te | maga (formalis) aut Ön (officialis) | ti | maguk (formalis) aut Önök (officialis) |
| Iaponica | お前, 君, あんた omae, kimi, anta (contumeliosa: きさま, てめぇ kisama, teme) (archaica: おぬし onushi) | — (cum personam adloqueris, titulo aut nomine honorifico utens);
あなた anata (archaica et formalis, cum personam humiliorem adloqueris: 汝, そち, そなた nanji, sochi, sonata) |
お前たち, 君たち, あんたたち omae-tachi, kimi-tachi, anta-tachi (archaica: おぬしら onushi-ra) | あなたたち, あなた方 anata-tachi, anata-gata (archaica et formalis, cum personam humiliorem adloqueris: 汝ら, そちども, そなたたち nanji-ra, sochi-domo, sonata-tachi) |
| Iavana | kowe, awakmu | panjenengan, sampeyan | kowe kabeh | panjenengan sedanten |
| Ido | tu | vu | vi | vi |
| Indonesia | kamu | Anda | kalian | Anda |
| Interlingua | tu | vos | vos | vos |
| Islandica | þú / þig | þér / yður (archaica) | þið / ykkur | þér / yður (archaica) |
| Italica | tu | Lei (aut lei; forma archaica: Ella) Voi (inusitata praeter dialectos Italiae centralis et meridionalis) |
voi |
voi Loro (aut loro; nunc forma rara) |
| Iudaeogermanica | דו (du) | איר (ir) | איר (ir) עץ (ets) (sermo locorum quorundam) |
איר (ir) |
| Iudaeo-Hispanica (vide lingua Hispanica) | tú | vos | vozótros | vozótros |
| Kung Ekoka | a | i!a | i!a | i!a |
| Langobardica | ti | vü; vel lüü (pro viro) aut lée (pro femina) | viòltar | viòltar; vel vü; vel lur |
| Lettonica | tu | Jūs | jūs | Jūs |
| Lithuanica | tu | Ponas, Ponia, Jūs | jūs | Jūs |
| Lusitana (Lusitania) | você, tu | o senhor / a senhora, dona | vocês | os senhores / as senhoras |
| Lusitana (Brasilia) | você (et "te", casus obliquus pronominis "tu," una cum "você," ut magis familiaris sonat) | o senhor/ a senhora; seu (e nomine senhor) / dona | vocês | os senhores / as senhoras |
| Macedonica | ти (ti) | Вие (Vie) | вие (vie) | вие (vie) |
| Malaica | kamu (forma ordinaria), engkau (aliquibus regionibus; breviter kau – quae verba, dum "ko" dicta, quam minime formalis est), hang (regionis septentrionalis propria, sed per totam Paeninsulam Malaccae intellecta), awak (forma usitata inter amicis carissimis tantum; inter aliis procax et aspera) | anda (formalis et urbana, in scriptis, sed rarissima in sermone locuto: Malai nomine aut titulo utuntur cum personam honoratam adloquuntur), kamu (formalis sed inimica, in scriptis, ut causis iuridicis vel similibus) | kau orang (dum "ko'rang" dicta, quam minime formalis), kau semua, hangpa (in regione septentrionali), kalian (archaica) | anda, kalian (archaica) |
| Malayalam | nee | thaankal | ningal | ningal |
| Marathica | तू tū | तुम्ही ''tumhī' (formalis), आपण Āpaṇ' (officialis) |
तुम्ही ''tumhī' (formalis), आपण Āpaṇ' (officialis) |
तुम्ही ''tumhī' (formalis), आपण Āpaṇ' (officialis) |
| Melitensis | int, inti | int, inti | intom | intom |
| Mongolica | чи (chi) | та (ta) | та нар (ta nar) | та нар (ta nar) |
| Nederlandica | jij /je (saepius in Nederlandia ipsa) aut gij/ge (saepius in Flanderia) |
u (cum littera maiuscula si Deum loqueris aut in sermone formaliore; etiam Gij ad Deum) | jullie | u |
| Nepalensis | तँ, तिमी (tã, timi) | तपाईं (tapāī̃) | तिमी(-हरू) (timi[-harū]) | तपाईं(-हरू) (tapāī̃[-harū]) |
| Norvegica (bokmål) | du / deg | De / Dem | dere / dere | De / Dem |
| Norvegica (nynorsk) | du / deg | De / Dykk | de / dykk | De / Dykk |
| Orissensis | tu/ tume | aapano | tumemane | aapanomane |
| Panjabica (Punjab) | ਤੂੰ tū̃ | ਤੁਸੀਂ tusī̃ | ਤੁਸੀਂ tusī̃ | ਤੁਸੀਂ tusī̃ |
| Persica | تو to | شما shomâ | شما shomâ | شما shomâ |
| Philippinica | ikáw ka (numquam primum verbum enuntiati) |
kayó | kayó | kayó aut sila (magis formalis) |
| Polonica | ty | pani (ad feminam) pan (ad virum) (cohaerunt cum verbo tertiae personae singularis) Dum communisti Poloniam regerunt, forma pluralis wy ut forma singularis formalis, modo Russico, proposita est, sed nemo nunc ea utitur. |
wy | państwo (forma generalis) panie (ad feminas) panowie (ad viros) (cohaerunt cum verbis tertiae personae pluralis; forma państwo potest etiam cum verbo temporale secundae personae pluralis cohaerere). |
| Russica | ты (ty) | вы (vy) / Вы (Vy) (ad magistratos in epistulis, et sim.) | вы (vy) | вы (vy) |
| Rusinica | ты (tŷ) | Bы (Vŷ) | вы (vŷ) | вы (vŷ) |
| Scotica | thoo, aut ye [ðuː], in regione meridionale [ðʌu], in Aemodis Insulis [duː] |
ye, you | ye, you | ye, you |
| Serbica | ти (ti) | Ви (Vi) | ви (vi) | ви (vi) |
| Sinica (Mandarin) | 你 nǐ | 您 nín | 你们 (你们) nǐmen | saepe 大家 dàjiā sed non exstat forma "officialis"; vide infra |
| Slovaca | ty | Vy | vy | vy |
| Slovena | ti | vi Vi (formalis) |
vidva (numerus dualis) vidve or vedve (numerus dualis, ad feminas); vi (pluralis) ve (pluralis, ad feminas) |
vi (et dualis et pluralis) |
| Somalica | adi | adiga | idinka | idinka |
| Sorabica Inferior | ty | Wy | wej (dualis), wy (pluralis) | wy |
| Sorabica Superior | ty | Wy | wój (dualis), wy (pluralis) | wy |
| Suecica | du | ni or Ni (rarius) | ni | ni or Ni (rarius) |
| Tadzikica | ту (tu) | Шумо (Shumo) | шумо (shumo) | шумо (shumo) aut шумоён (shumoyon) (hic modo cum loquitur, non cum scribit) |
| Tamulica | நீ (née) | நீங்கள் (neengal) | நீங்கள் (neengal) | நீங்கள் (neengal) |
| Telingana | నువ్వు (nuvvu) | మీరు (meeru) | మీరు (meeru) | మీరు (meeru) |
| Theodisca | du | Sie (verbum temporale personae tertiae) Ihr (forma archaica quae cum persona secunda plurale congruit) |
ihr | Sie (verbum temporale personae tertiae) Ihr (forma archaica quae cum persona secunda plurale congruit) |
| Turcica | sen | siz | siz | siz, sizler |
| Ubykh | wæghʷa | sʸæghʷaalha | sʸæghʷaalha | sʸæghʷaalha |
| Ucrainica | ти (ty) | ви (vy) / Ви (Vy) (in epistulis ad magistratos, vel sim.) | ви (vy) | ви (vy) |
| Urdu | تو tū (sermo quam minime formalis) تم tum |
آپ āp | تم لوگ tum log | آپ لوگ āp log |
| Uyghur | سەن sen | سىز siz aut سىلى sili | سىلەر siler | سىزلەر sizler |
| Vasconica | hi (inter amicissimos), zu | zu, berori (magna cum reverentia) | zuek | zuek |
| Vepsica | sinä | tö | tö | tö |
Bibliographia
recensere- Brown, Roger, et Albert Gilman. 1960. "The Pronouns of Power and Solidarity," American Anthropologist 4 (6): 24–39.
- Chatelain, E. 1880. "Du pluriel de respect en latin," Revue de Philologie 4 (April 1880): 129–139.
- The Compact Edition of the Oxford English Dictionary. 1971. Novi Eboraci: Oxford University Press.
- Cook, Manuela. 1997. "Forms of Address" ("Uma Teoria de Interpretação das Formas de Tratamento na Língua Portuguesa"), Hispania 80(3).
- Cook, Manuela. 2000. "Power and Solidarity Revisited", 28th Romance Linguistics Seminar Meeting, Trinity Hall, University of Cambridge.
- Helmbrecht, Johannes. 2005. "Politeness Distinctions in Pronouns." In The World Atlas of Language Structures, ed. Martin Haspelmath et al. 186-190. Oxoniae: Oxford University Press.
- Jucker, Andreas, et Irma Taavitsainen, eds. 2003. Diachronic Perspectives on Address Term Systems, Amsterdam: Benjamins.
- On-line Middle English grammar (PDF).