Taenarum

Taenarum (-i, n.)^[1] (Graece Ταίναρος et Ταίναρον, Neograece Ακρωτήριο Ταίναρο) est promuntorium in extremo Peloponnesi acumine australi et occidentali, accuratius in paeninsula Mane. Simul est extrema pars meridiana totius Balcaniae. Promuntorium Taenarum a Francocratia (ab anno 1204) etiam Matapas (Neograece: Κάβο Ματαπάς) vocatur, quare multis in tabulis nauticis adhuc hoc nomine reperitur. Etymologia nominis "Matapas" incerta est.

Orbum hodie hominum, plenum antiquitus fuit nautarum, militum mercennariorum, nonnumquam piratarum. Temporibus Romanis 'marmor taenarium', et rubrum et nigrum, apud Taenarum exfossum est.

In mythologia Graeca Taenarus (Ταίναρος) est eponymus heros Promunturii Taenari. Taenarus filius sive Iovis sive Icarii sive filii Icarii nomine Elati fuisse traditur. Praeteraea conditor sanctuarii Neptuni Taenarii habebatur.

Hoc promuntorium accessum Herculi Orpheo Psychi ad Orcum praebere putabatur. Hunc accessum Cerberus canis ferox tribus capitibus praeditus custodiebat.

Taenarum in fabulis Romanis nonnumquam "Porta Taenaria" hexametri causa vocatur. Exempli gratia vide Ovidii narrationem de Orpheo heroe, qui ad inferos descendit ut uxorem eius Eurydicen morsu serpentis interfectam ad viventium terras reduceret. Ovidii Metamorphoses 10.13-16:

ad Styga Taenaria est ausus descendere porta

perque leves populos simulacraque functa sepulcro

Persephonen adiit inamoenaque regna tenentem

umbrarum dominum.

• Spartiatae hic templum pluribus dis dedicatum aedificaverunt.
• Spelunca promunturio meridiano vicina in mythologia Graeca sedes Plutonis dei fuisse dicitur.
• In clivo aditum templi imminente sunt reliquiae templi antiqui Neptuno dedicati, quod tempore byzantino in ecclesiam Christianam mutatum est.
• Die 9 Aprilis 1717 ante Promunturium Taenarum (tum Matapan dictum) classis Turcica et Aegyptiaca contra classem Venetam numero navium minorem pugnavit, iniquo Marte tamen, ut denique a navibus civitatum Christianarum devicta sit.
• Menso Martio 1941 bello orbis terrarum II pugna navalis ad promunturium Matapan commissa est, qua classis regni Italiae a navibus Britanniarum Regni devicta est.

• Jean-Christophe Couvenhes, "Le Ténare : un grand marché de mercenaires à la fin du ive siècle ?" in Le Péloponnèse d'Epaminondas à Hadrien, Ausonius, 2008ː 279-315
• Mee, C. et A. Spawforth, Greece: An Oxford Archaeological Guide, Oxonii 2001.