Mor Cosel

An Mor Cosel po (Keynvor Hebask e'n FSS) ew an broassa keynvor e'n Nor. Ma ev owth ystydna dhort an Arctek e'n noor dhe Mor an Soth (po herwydh tybyans, dhe Antarctica) e'n soth, gen Asya hag Australya dhe'n west, hag America dhe'n est.

Orth 165.2 milvil gilometer pedrek (63.8 milvil vil bedrek) en enep, ma'n broassa radn-ma Keynvor an Bys ow cudha neb 46% a vejeth dowr an Nor hag a-dro dhe dressa radn a'y vejeth en sobm, orth y cul broassa avel enep tir an Nor oll war-barth.^[1] Ma'n creskelgh orth y radna dhe'n Mor Cosel Noor ha'n Mor Cosel Soth, gen diw dorva rowl: an Enesow Galápagos ha'n Enesow Gilbert. Kyn fon'jei war an creskelgh, mon'jei prederys avel bos a-jei en tien an Cosel Soth.^[2] An Cledh Mariana e'n Cosel Noor westek ew an downna poynt e'n bys, ow trehedhes downder a 10,911 meter.^[3]

An Mor Cosel a veu gwelys gen Europians a-varr e'n 16ves cansvledhen, kensa gen an whithrer tiryow Vasco Núñez de Balboa a wrug tremena Ros Panama en 1513 hag y henwel Mar del Sur (Mor an Soth). Y hanow noweja a veu res gen an whithrer tiryow a Bortyngal Ferdinand Magellan dres caskerdh Spayn a wolyans a-dro dhe'n bys en 1521, a wrug cavos gwynsow ewn hag ev ow trehedhes an mor hag y elwel Mar Pacifico en Portyngalek, ow styrya "mor cosel".^[4]