Antimoni

Ensampel a	Elven gymyk, chalcophile element
Klass	govetelek, period 5
Furvell gymyk	Sb
Niver atomek	51
Elektronegedhegedh	2.05
Rann a	period 5, bagas 15, antimony compound
Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Elven gymyk yw antimoni, niver 51 y'n Vosen Beriodek. Henwys veu dhyworth an ger Greka anti-monos, ow styrya 'ny war y honan'. Y furvell gymyk yw Sb, dhyworth an hanow Latinek stibium. Usys veu an hanow antimoni rag an tro kynsa gans Constantine a Afrika (merwys yn 1078 O.K.).

Peryllus yw antimoni dhe'n korf denel. Yn despit dhe hemma, usys o antimoni yn dognow byghan rag niver a glevesow dres an 17ves ha 18ves kansvledhen. Usys o pellenigow alkan antimoni dhe lowsya kolodhyon. Res via dhe'n devnydhyer daskavos an bellenig dhyworth an kawgh dhe usya arta. Yma dogen meur ow kawsya damach dhe'n avi, ha hwyja pals. Martesen Wolfgang Amadeus Mozart a ferwis drefen posna gans antimoni. Ev a usya antimoni tartrat yn fenowgh, hag war an 20ves mis Du, 1791, ev a gavas terthen, diwla kwoffys ha hwyja, arwodhyow oll a bosna gans antimoni. Usys veu gans niver a vedhogyon hag erel dhe ladha gwragedh ha neskerens, kepar ha'n ostes gowethas Florence Bravo neb martesen a ladhas hy gour Charles Delaunay Bravo yn 1876, ha'n vedhogyon Dr Palmer (1855), Dr Smethurst (1859) ha Dr Pritchard (1865).

Jezebel y'n Bibel a usya sort a liw blew lagas ow synsi antimoni henwys khol. Martesen tan grek, lin helosk usys gans an morlu Besontin, a synsi antimoni sulfid. Lemmyn usys yw antimoni sulfid yn paynt kudhliwans.

Askorrys yw a-dro dhe 50,000 tonnas a antimoni pub bledhen, dre vras yn China, Russi ha Bolivi. Usys dhe wul batriow yw ha dhe wul plastogow gorthflamm.

Elven govetelek yw antimoni. Y kevir avel dew form, onan metelek golow, arghansek, kales ha brottel, ha'n eyl avel polter loos.

Y boynt teudhi yw 631°C ha'y boynt bryjyon 1635°C. Y dhosedh yw 6.67kg an liter.

• 
  Antimoni naturel
• 
  Alkan antimoni
• 
  Wolfgang Amadeus Mozart
• 
  Charles Bravo, gour Florence Bravo