[go: up one dir, main page]

Bilêvkirin

biguhêre
anîn (lêkera gerguhêz)
Rehê dema niha: -în-
RP.
Niha
ez tînim
tu tînî
ew tîne
em, hûn, ew tînin
Fermanî Yekjimar bîne
Pirjimar bînin
Rehê dema borî: -anî-
RP.
Boriya
sade
min anî
te anî
wê/wî anî
me, we, wan anî
Formên din:  Tewandin:anîn

anîn lêkera xwerû, gerguhêz

  1. Tiştek yan kesek ji derek dûrtir gihandin derek nêzîktir, li gel kesekê/î yan tiştekê/î hatin, bi kesekê/î yan tiştekê/î re hatin.
    Ji kerema xwe, bo min perdaqek avê bîne.
    Hevalên xwe jî li gel xwe bînin.
    • Min li ser bedrê munîr mektûb diye neqşê sewad
      Ser bi yek anî du nûnan xettê reyhanî du sad
      Hadirî min secde bir lew xerqê xwînê bû fu'ad
       — (Melayê CizîrîDîwana Melayê Cizirî~1640)

Bi alfabeyên din

biguhêre

Etîmolojî

biguhêre
  Şêweya vê gotarê xirab e, ne baş e. Divê were sererastkirin.
Heke tu sererast bikî, dê gelek baş be. Ji bo şêweya rast binêre: Formata nivîsînê
Eger tu bixwazî sererast bikî, biçe ser "biguhêre".

Îranîkî ye û a- pêşgira bo wateya pêşiyê lê ye, gengaz e ku ji a- + nihîn ku rehên dema niha ên hevrehên wê ên îranîkiya navîn (wek farisiya navîn û pehlewî aney-) wê hinekî nîşan didin -heke nihîn / nan ji pêş-hindûewropî nei- bibe. Ji berê *anîhin < *anîdin ku yek ji lêkerên gerguhêzên kêmpeyda ye ku -în nebûye -an/-andin. Li hin dever û zimanên kurdî we bûye û lewma jî bi soranî hênan e. înan/înadin'a hin deveran ji reha dema niha /în/ hatiye paşve sazkirin ku wê gerguhêz bikin, (bide ber dîtin - bînan). Di kurmancî de, gengaz e ku ji ber ku bendika dema niha pêşgirekê ye (di-/دە(de-)), ziman çiqas pêkan e ewqas tê dikoşe lêkeran bi dengdêrek dest pê neke û dengdarek datîne li pêş. Xasma di soranî de (wek هاویشتن(hawîştin, avêtin), هێنان(hênan, înan)), bide ber hatin.

Seyr e ku tenê di kurmanciyan de (soranî jî tê de lê ne palewanî) heye, zimanên din ên îranîkî de hevrehên awirdin/ardene tên bikaranîn, ku ji a- +‎ birdin tê.

pehlewî: ā-n'y ("anîn, raber kirin ")
sogdî: ā-ny ("anîn, raber kirin ")
kurmancî: ā-nīn
soranî: ’’’hê’’’-nan ("anîn")
sanskrîtî: nay- ("raber kirin")
hîtîtî: nai- ("raber kirin")

Çavkanî: Cheung p.278, Watkins p.57, Etymonline | Pokorny: 760

Bi zaravayên din

biguhêre
Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî anîn anîn
Îzafe anîna anînên
Çemandî anînê anînan
Nîşandera çemandî anînê wan anînan
Bangkirin anînê anînino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî anînek anînin
Îzafe anîneke anînine
Çemandî anînekê anîninan

anîn

  1. Tiştek yan kesek ji derek dûrtir gihandin derek nêzîktir:
    • Rêveberê Giştî yê Çavdêriyê û Geşepêdana Civakî ragehand ku, anîna karkerên biyanî bo Herêma Kurdistanê 70 ji sedî kêm bûye. — (basnews.com)
    • Yildirim li ser anîna navê Kurdistanê daxuyaniyê dide — (kurdistan24.net)