dêr

Binêre herwiha: der, der-, -der, û -dêr

Kurmancî

Bilêvkirin

Navdêr 1

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	dêr	dêr
Îzafe	dêra	dêrên
Çemandî	dêrê	dêran
Nîşandera çemandî	wê dêrê	wan dêran
Bangkirin	dêrê	dêrino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	dêrek	dêrin
Îzafe	dêreke	dêrine
Çemandî	dêrekê	dêrinan

dêr mê, r-ya nerm

Peristgeha fileyan,
Xaniyê file (anku îsawî ango xirîstiyan lê kom dibin û dua û nivêjan lê dikin.
- Feqehayêd Kurdistanê gelek dizî ji dêrêd filan dikirin. Lewranê li nik wan malêd dêran beytûlmal e, herçi kesê bibitin dirûst e û guneh nînin. — (Mele Mehmûdê Bazîdî, Cami’eya Riseleyan û Hikayetan Bi Zimanê Kurmancî, Lîs, 2010, çapa 1em, r. 91, ISBN 978-605-5683-27-6)
- Tu ji feslê here eslê ko di vê dêra xerab
  Da nebî merkebê cehlê tu di bin barê hudûs — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
Hêz an desthilata serdarên olî yên fileyan.
Dêr qebûl nake ku...
Mezheb yan rêbazek ji yên filetiyê.
Serdarê Dêra Katolîk Papa Yohenne Paul e.

Pîrepend

Bişev li dêrê ye biroj li mizgeftê ye
Hem ji dêrê hem ji mizgeftê bûn
Heta dêrek ava bike mizgeftek xera kir
Him ji dêrê ma him ji mizgeftê ma
Ne ji dêrê re ne jî ji mizgeftê re bûn

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: دێر‎

Hevmane

Bide ber

Jê

dêrî

Etîmolojî

Bi riya erebî دَيْر‎‎ (dayr) yan yekser ji siryanî ܕܝܪܐ‎ (dayrā), hevreha îbranî דִּיר‎‎ (dîr)

Bi zaravayên din

Soranî: کڵێسە‎ (killêse)

Werger

Abxazî: ауахәа́ма (āuāx°ā́mā)
Afrîkansî: kerk → af
Albanî: kishë → sq m
Almanî: Kirche → de m
Elmanîşî: Chilche m, Chile m, Kìrech
Amharî: ቤተ፡ክርስቲያን (betä krəstiyan), ደብር (däbr)
Apaçî:
Apaçiya rojava: kįh biyiʼ daʼchʼokąąhí
Aramî:
Aramiya nû ya asûrî: ܥܹܕܬܵܐ‎ m, ܥܘܼܡܪܵܐ‎ n

Siryaniya klasîk: ܥܕܬܐ‎
Aromanî: bãsearicã m, bisearicã m
Astûrî: ilesia → ast m
Avarî: килиса (kilisa)
Azerî: kilsə → az
Baskî: eliza → eu
Başkîrî: сиркәү (sirkäw)
Belarusî: царква́ m (carkvá), касцёл n (kascjól)
Bengalî: গির্জা → bn (girja)
Bretonî: iliz → br m
Bulgarî: цъ́рква → bg m (cǎ́rkva), че́рква → bg m (čérkva)
Burmayî: အသင်းတော်ကို (a.sang:taukui)
Çeçenî: килс (kils)
Çekî: kostel → cs n, chrám → cs n, cerkev m
Çerokî: ᏗᎦᎳᏫᏍᏗᎢ (digalawisdii)
Çîçewayî: tchalitchi
Çînî:
Kantonî: 教會 (gaau³ wui^6-2), 教堂 (gaau³ tong^4-2)

Dunganî: мё (mi͡o), сы (sɨ)

Hakkayî: 教會 (kau-fi)

Mandarînî: 教會 → zh (jiàohuì), 教堂 → zh (jiàotáng)

Min beî: 教會 (ga̿u-hō)

Min dongî: 教會 (gáu-huôi)

Minnanî: 教會 → zh-min-nan (kàu-hōe), 教堂 → zh-min-nan (kàu-tn̂g)

Wuyî: 教會
Çuvaşî: чиркӳ (čirkü)
Dalmatî: basalca m
Danmarkî: kirke → da g
Dargwayî: киласа (kilasa)
Endonezyayî: gereja → id
Erebî: كَنِيسَة‎ m (kanīsa), كَنَائِس‎ pj (kanāʾis)
Erebiya qibrisî: كنيسة‎ (knise)

Erebiya misrî: كنيسة‎ m (kinīsa), كنايس‎ pj (kanāyes)

Erebiya hîcazî: كنيسة‎ m (kanīsa)
Ermenî: եկեղեցի → hy (ekeġecʻi)
Esperantoyî: kirko, preĝejo
Estonî: kirik → et
Farefareyî: wẽndeem, yɩndeem
Farisî: کِلیسا‎ → fa (kelisâ)
Ferî: kirkja → fo m
Fînî: kirkko → fi
Frankoprovansî: églésé m
Fransî: église → fr m
Friyolî: glesie m
Frîsiya bakur: schörk m, sark m, Sērk m
Frîsiya saterlandî: Säärke m
Frîsî: tsjerke g
Gaelîka skotî: eaglais m
Galîsî: igrexa → gl m
Galûrîsî: ghjesgia m
Gujaratî: ચર્ચ (carc), દેવળ nt (devaḷ)
Gurcî: ეკლესია → ka (eḳlesia)
Haîtî: legliz
Hawayî: hale pule
Hawsayî: coci
Hindî: चर्च → hi (carc), गिरजा → hi n (girjā), गिर्जा → hi n (girjā), गिरजाघर → hi n (girjāghar), गिर्जाघर → hi n (girjāghar), कलीसा (kalīsā), कलीसिया m (kalīsiyā)
Holendî: kerk → nl m
Hunsrikî: Kerrich m
Îbranî: כנסייה \ כְּנֵסִיָּה‎ m (knesiyá)
Îdoyî: kirko → io
Îngilîziya kevn: ċiriċe m
Îngilîziya navîn: chirche
Îngilîzî: church → en
Înterlîngua: ecclesia → ia
Îrlendî: eaglais m, teampall n, teach pobail n
Îrlendiya kevn: eclais m, tempul n
Îstriyotî: cesa m
Îtalî: chiesa → it m
Îvatanî: timban
Îzlendî: kirkja → is m
Japonî: 教会 → ja (きょうかい, kyōkai), 聖堂 → ja (せいどう, seidō), 教会堂 → ja (きょうかいどう, kyōkaidō)
Jarayî: sang jơnum
Javayî: ꦒꦿꦺꦗ → jv
Kalalîsûtî: oqaluffik
Kalmîkî: чонҗ (çonj)
Kannadayî: ಚರ್ಚು → kn (carcu)
Kapampanganî: pisamban
Karaçay-balkarî: килиса (kilisa), клиса (klisa)
Kaşayayî: ʔaya·yo hca
Kaşûbî: kòscół
Katalanî: església → ca m
Keçwayî: iñi wasi
Kirgizî: чиркөө → ky (çirköö)
Kîngalî: පල්ලිය → si (palliya)
Komî-permyakî: вичку (vičku)
Konkanî: इगर्जे (igarje)
Koreyî: 교회 → ko (gyohoe), 성당 → ko (seongdang), 예배당 → ko (yebaedang), 례배당 (ryebaedang)
Kornî: eglos m
Korsîkayî: ghjesgia → co m
Kreyoliya fransî ya Louisiana: légliz
Ladînî: dlieja m
Latînî: ecclesia → la m
Latviyayî: baznīca → lv m
Lawsî: ໂບດ → lo (bōt)
Lazî: ოხვამე (oxvame), ოხვამბე (oxvambe)
Lezgînî: клиса (klisa)
Lîgûrî: geija m
Lîtwanî: bažnyčia → lt m
Lombardî: giesa, gesa
Luksembûrgî: Kierch → lb m
Mòçenoyî: kirch m
Makedonî: црква → mk m (crkva)
Malagasî: fiangonana → mg
Malayalamî: പള്ളി → ml (paḷḷi)
Malezî: gereja → ms, kelisa, kanisah
Maltayî: knisja, tempju
Manksî: agglish m
Maorî: whare karakia
Maratî: चर्च nt (carca)
Mariya rojhilatî: черке
Mecarî: templom → hu
Megleno-romanyayî: bisearică m
Megrelî: ოხვამე (oxvame)
Melanauyiya navendî: gerija
Mongolî:
Kirîlî: сүм → mn (süm)
Moreyî: wẽn-doogo
Nahwatliya klasîk: teōpan, teōpancalli
Navajoyî: ééʼneishoodii bikin
Nedersaksî: kark
Nepalî: चर्च → ne (carca), गिर्जाघर → ne (girjāghar)
Normandî: égllise m, êglyise m, êglyîthe m, eglyiz m
Norsiya kevn: kirkja m
Norwecî:
Norweciya bokmålî: kirke → no n an m

Norweciya nînorskî: kyrkje m
Nupeyî: cócì
Ojibweyî: anama'ewigamig
Oksîtanî: gleisa
Osetî: аргъуан (arǧwan)
Oygurî: چېركاۋ‎ → ug (chërkaw), ئىبادەتخانا‎ (ibadetxana)
Ozbekî: cherkov → uz, butxona → uz
Papyamentoyî: misa, iglesia
Peştûyî: کنيسه‎ m (kanisá), کليسا‎ m (kalisã)
Piedmontîsî: cesa m, gesia m
Pite samî: girrko
Plodîşî: Kjoakj m
Polabî: carťai
Polonî: kościół → pl m inan, cerkiew → pl m, zbór → pl m inan
Portugaliya kevn: igreja m
Portugalî: igreja → pt m, templo → pt n
Potawatomî: nume´wgumuk
Puncabiya rojavayî: گرجا‎ → pnb
Puncabî: ਗਿਰਜਾ (girjā)
Qazaxî: шіркеу (şırkeu)
Romancî: baselgia m
Romanî: khangeri m
Romanyayî: biserică → ro m
Rusî: це́рковь → ru m (cérkovʹ), це́рква → ru m (cérkva), костёл → ru n (kostjól), ки́рха → ru n (kírxa)
Rusînî: це́рьков m (cérʹkov), косто́л n (kostól), косте́л n (kostél)
Samiya bakurî: girku, kirku
Samiya skoltî: ceerkav
Samoayî: falesa
Sardînî: cresia m
Sicîlî: cresia → scn m, chesia → scn m, chiesia → scn m
Silesî: kośćůł n
Sirboxirwatî:
Kirîlî: цр̑ква m

Latînî: cȓkva → sh m
Skotî: kirk
Slaviya kevn:
Kirîlî: црькꙑ m (crĭky)
Slaviya rojavayî ya kevn: божьница m (božĭnica)
Slovakî: kostol → sk n
Slovenî: cerkev → sl m
Somalî: kiniisad
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: cerkwja m

Sorbiya jorîn: cyrkej m
Sotoyiya başûr: kereke
Spanî: iglesia → es m
Svanî: ლაჴუ̂ამ (laqûam)
Swahîlî: kanisa → sw ma
Swêdî: kyrka → sv g
Tacikî: калисо → tg (kaliso)
Tagalogî: simbahan → tl
Tamîlî: தேவாலயம் → ta (tēvālayam)
Taosî: mę̀sotu’úna
Tayî: โบสถ์ → th, โบสถ์คริสต์
Telûgûyî: చర్చి → te (carci)
Teteriya krîmî: kilse
Teterî: чиркәу (çirkäu)
Tetûmî: uma kreda
Tigrînî: ቤተ ክርስትያን (betä krstəyan), ቅዳሴ (ḳədase)
Tirkî: kilise → tr
Tirkmenî: buthaana, buthana → tk
Tlingitî: xh'agáax' daakahídi
Tokpisinî: sios
Tongî: siasi
Tumbukayî: chalichi
Tuvanî: дуган (dugan)
Tûpiya kevn: tupãoka
Udî: ҝерҝецӏ (gʲergʲec̣)
Udmurtî: черк (ćerk)
Urdûyî: کلیسا‎ (kalīsā), کنیسہ‎ (kanīsā), گرجا‎ → ur n (girjā)
Ûkraynî: це́рква → uk m (cérkva), костьо́л → uk n (kostʹól)
Venîsî: cexa → vec m, céxa m
Viyetnamî: nhà thờ → vi
Volapûkî: glüg → vo
Walonî: eglijhe → wa m, gléjhe → wa m
Weylsî: eglwys → cy m, llan m, bangeibr
Ximêrî: វិហារ → km (vihaa), វិហារ គ្រិស្ត (vihiə krɨh)
Yakutî: таҥара дьиэтэ (taŋara ciete), сиэркэп (sierkep)
Yidîşî: קירך‎ m (kirkh), קלויסטער‎ n (kloyster), צערקווע‎ (tserkve), תּיפֿלה‎ (tifle), טומאה‎ (tume)
Yorubayî: ṣọ́ọ̀ṣì
Yupîkiya navendî: agayuvik
Yûnanî: εκκλησία → el m (ekklisía), ναός → el n (naós)
Kevn: ἐκκλησία m (ekklēsía), κυριακόν nt (kuriakón)
Zhuangî: gyauvei

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr

dêr mê, r-ya req

rêz, xet
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Etîmolojî

Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

Îngilîzî: line