Íslenska brjóstabyltingin

Samkvæmt forsprökkum „free the nipple“ byltingarinnar, sem er alþjóðleg femínísk aðgerðarhreyfing, er tilgangur byltingarinnar að vekja athygli á því sem þeir álíta ójöfnuð kvenna og karla. Hreyfingin álítur að viðhorf fólks þurfi að breytast undir þeim formerkjum að ber brjóst ættu ekki að túlkast sem kynferðislegur hlutur og fyrst karlmenn fái að vera berir að ofan þá eigi konur að fá það líka. Annarsvegar á tilgangurinn einnig að vera til að vekja athygli á svokölluðu hefndarklámi. Aðgerðarsinnarnir álíta að því að birta myndir af brjóstum sínum og setja þær fyrir augu almennings, séu þeir að „taka völdin í sínar hendur“ ^[3].

Upphaf Free the Nipple byltingarinnar er talið að rekja megi til útgáfu myndarinnar Free the Nipple, bandarískri heimildarmynd sem fjallar um hóp kvenmanna sem mynda hreyfingu til að berjast gegn ritskoðun á brjóstum kvenna víðsvegar um Bandaríkin ^[4].

Í myndinni fylgist blaðamaðurinn Lina Esco með hreyfingunni skipuleggja mótmæli í New York árið 2012. Þúsundir kvenna gengu saman berbrjósta niður götu New York og mótmæltu meðal annars löggjöf sem varðar nekt á almannafæri ^[4].

Heimildarmyndin var tekin upp árið 2012 en kom ekki út fyrr en árið 2014 vegna þess hversu erfiðlega tókst að fá kvikmyndafyrirtæki til þess að gefa hana út vegna innihald myndefnis ^[5].

Í kjölfar útgáfu myndarinnar fóru konur út um allan heim að birta brjóstamyndir af sér á samfélagsmiðlum sem leyfðu ekki slíkar myndbirtingar í mótmælaskyni, til dæmis Facebook og Instagram. Frægar konur tóku þátt í byltingunni, til dæmis Chelsea Handler ^[6], Amber Rose ^[7] og Miley Cyrus ^[8].

Árið 2008 barðist sænska feministahreyfingin Bara bröst fyrir því að konur fengju að baða sig berbrjósta Í Sundsvall í Svíþjóð, en talsmaður sam­tak­anna sagði að bar­átt­an væri liður í að draga úr kyn­væðingu konu­brjósta. Árangur hlaust af og leyfði sundhöllin í Sundsvall konum að baða sig berbrjósta. Þegar fréttir af gjörningum barust til Íslands fóru blaðamenn á stúfana til að athuga hvernig þessum málum væri háttað á íslandi, niðurstaða var sú að engar reglur væru í gildi um það að konur mættu ekki baða sig berbrjósta á Íslandi. Pét­ur Ingvars­son, íþrótta- og tóm­stunda­full­trúi í Hvera­gerði sagðist ekki muna eftir reglum um baðfatnað kvenna í sundi.

„Við höf­um ekki þurft að setja regl­ur útaf þessu vegna þess að þetta er ekki vanda­mál. Þær liggja ber­brjósta á sól­ar­bekkj­um og þetta er ekk­ert sem plag­ar fólk.“ sagði Hauk­ur Geir­munds­son, íþrótta- og tóm­stunda­full­trúi Seltjarn­ar­nes­bæj­ar. ^[9]

Þann 26. mars árið 2015 hófst svokölluð „Brjóstabyltingin á Íslandi“ sem hluti af Free the Nipple byltingunni með brjóstamyndbirtingu af Öddu Þóreyjardóttur Smáradóttur á samfélagsmiðlinum Twitter.

Í kjölfarið fór byltingin af stað og fleiri hundruð konur tóku þátt, með beinni þátttöku eða stuðning, þar á meðal frægar konur eins og til dæmis þingkonan Björt Ólafsdóttur ^[10] og borgarfulltrúinn Hildur Sverrisdóttir ^[11].

Adda Þóreyjardóttir Smáradóttir var 16 ára framhaldsskólanemi í Verzlunarskóla Íslands þegar hún birti mynd, fyrst allra kvenna af brjóstunum sínum á samfélagsmiðlinum Twitter. Daginn eftir tók hún myndina út eftir að hafa fengið þær upplýsingar að umsóknarferlið hennar sem skiptinemi til Kosta Ríku gæti verið í hættu ^[12]. Hún ákvað þó að birta myndina aftur undir þeim formerkjum að hún væri að „krefjast jafnréttis og fullveldi yfir sínum eigin líkama.“

Adda vakti mikla athygli í kjölfar byltingarinnar og fékk hún meðal annars verðlaun fyrir gjörning sinn. Verðlaunin voru veitt á ungmennaráðstefnu í Taiwan og nefndust International Youth of the Year ^[13].

Þrjár íslenskar stúlkur, Hanna María Geirdal, Karen Björk Eyþórsdóttir og Guðbjörg Ríkey Thoroddsen Hauksdóttir, stóðu fyrir viðburð í Laugardalslauginni þar sem þær hvöttu kynsystur sína til að koma og mæta berar að ofan í sundlauginni ^[14].

Stefanía Pálsdóttir og Guðbjörg Ríkey Thoroddsen Hauksdóttir skipulögðu viðburð á Austurvelli og hvöttu konur til þess að koma og vera þær sjálfar, berbrjósta eða í fötum ^[15].

Í tilefni af árs afmæli var haldið sundlaugarpartý í Laugardalslauginni ^[16].

Frí bíósýning var haldin í Bíó Paradís. Myndin Suffragette var sýnd og að henni lokinni var hægt að taka þátt í umræðunni um myndina og byltinguna ^[16].

1. ↑ http://www.ruv.is/frett/brjost-og-byltingar
2. ↑ http://nutiminn.is/orskyring-brjostabyltingin-a-twitter/
3. ↑ „Geymd eintak“. Afrit af upprunalegu geymt þann 7. febrúar 2017. Sótt 25. janúar 2017.
4. ↑ ^{4,0 4,1} http://www.imdb.com/title/tt2298394/?ref_=nv_sr_1
5. ↑ http://www.hollywoodreporter.com/news/free-nipple-picked-up-by-736179
6. ↑ http://www.slate.com/blogs/xx_factor/2014/10/31/chelsea_handler_puts_a_topless_photo_on_instagram_and_protests_when_it_s.html
7. ↑ http://www.visir.is/amber-rose-frelsadi-geirvortuna/article/2016160318789
8. ↑ http://gawker.com/miley-cyrus-frees-her-nipples-in-topless-instagram-phot-1675985556
9. ↑ http://www.mbl.is/frettir/innlent/2008/01/11/islenskar_konur_mega_bera_brjostin/
10. ↑ http://www.visir.is/-vid-erum-ad-gengisfella-hefndarklam-/article/2015150329212
11. ↑ http://www.visir.is/hildur-sverrisdottir-tekur-thatt-i-frelsun-geirvortunnar/article/2015150329247
12. ↑ „Geymd eintak“. Afrit af upprunalegu geymt þann 19. september 2015. Sótt 26. janúar 2017.
13. ↑ http://www.visir.is/hlaut-verdlaun-i-taevan-fyrir-free-the-nipple-atakid/article/2015151029781
14. ↑ http://www.visir.is/aetla-berbrjosta-i-laugardalslaugina-og-vilja-thig-med/article/2015150329295
15. ↑ http://www.mbl.is/frettir/innlent/2015/06/05/geirvorturnar_frelsadar_a_austurvelli/
16. ↑ ^{16,0 16,1} http://www.visir.is/brjostabyltingunni-fagnad-a-morgun/article/2016160329335