[go: up one dir, main page]
Aller au contenu

Byelorisi: Diferans ant vèsyon yo

Modifye lyen yo
Depi Wikipedya, ansiklopedi lib
Navigation interactive dans l’historique
← Modifikasyon presedanModifikasyon swivan →
Contenu supprimé Contenu ajouté
VizyèlWikitèks
Baliz : Éditeur de wikicode 2017
Baliz : Éditeur de wikicode 2017
Liy 129 : Liy 129 :


== Lyen deyò ==
== Lyen deyò ==
* {{Autorité}}
* {{Dictionnaires}}
* {{Bases}}
* {{Site officiel|langue=en+be+ru|url=http://www.president.gov.by/en/|titre=Site du président de la République de Biélorussie}}
* {{Site officiel|langue=ru+en+de+pl|url=http://belarustourism.by|titre=Site d'informations touristiques}}
* {{mul|en|be|ru}} [http://www.belta.by/en/ Belarusian Telegraph Agency: source nationale d'information]
* {{mul|en|be|ru}} [http://www.tvr.by/eng/ Beltelradiocompany: compagnie nationale des radios et télévisions biélorusses]
* {{YouTube|eADd2MBBKOU|La Biélorussie, dictature durable}}, [[Le Dessous des cartes]].


{{Ewòp}}
{{Ewòp}}

Vèsyon jou 23 janvye 2024 à 13:32

{{country data {{{1}}} |Pays/callback |name = |variant= |size= 20x18px }}

Byelorisi oswa Belaris[1],[2], nan fòm long "Repiblik Byelorisi" oswa "Repiblik Byelorisi", se yon peyi nan Ewòp lès peyi ki pa gen bò lanmè, ki gen fwontyè pa Letoni nan nò, pa Larisi ​​nan nòdès ak lès, pa Ikrèn nan sid, Polòy nan lwès, ak Lityani nan nò-lwès.

Peyi a, yon gwo plenn ak yon klima kontinantal, kouvri 40% nan forè[3], ki gen ladan yon forè prensipal ki abrite espès bèt ki te disparèt nan rès Ewòp. Resous prensipal yo nan peyi a, ak anba tè pòv li yo, se agrikilti ak endistri. Nan sid peyi a se rejyon istorik Polesie, kote lès la, ki difisil pou jwenn aksè, sitou pou etranje, rete kontamine ak radyasyon ki soti nan eksplozyon an 1986 nan Chernobyl plant fòs nikleyè, osi byen ke nò Ikrèn.

Byelorisi, ki peple pa 9 477 918 abitan[4], gen youn nan pi ba dansite popilasyon sou kontinan an: 46 inhab/km2. Belarisyen ap viv sitou nan zòn iben; pi gwo vil nan peyi a se Minsk (kapital la), Homiel (ansyen Gomel), Hrodna, Mahiliow, Brest ( ansyen Brest-Litovsk), Vitebsk ak Babruïsk.

Peyi a fè pati orijinal lang slav yo. Teritwa li te genyen yon fwa nan gwo pouvwa: Kievan Ris', Gran Duche Lityani, Repiblik De Nasyon yo, Anpi Larisi ​​ak Inyon Repiblik Sosyalis Sovyetik. Nan dènye a, Byelorisi te yonn nan repiblik Sovyetik yo. Li te vin endepandan pandan disolisyon Sovyetik la, nan . An 1994, Alexander Lukashenko te eli premye Prezidan Repiblik la, yon pozisyon ke li toujou kenbe an 2023. relasyon ak Larisi se trè etwat, patikilyèman lengwistik ak ekonomikman; de peyi yo te menm konsidere ini.

Byeloris

Demografik

 Atik detaye : Demografik Byelorisi.
Evolisyon popilasyon an ant 1960 ak 2015 (an dè milye de moun).

Nou wè popilasyon peyi a ogmante ant 1960 ak 1993, diminye ant 1993 ak 2012, apre sa stagnation depi 2012.

An 2005, Byelorisi te gen 10 350 194 popilasyon ladan yo 78% se te Barisyen, 13% Ris, 5% Poloy ak 2.3% Ikrainien. Moun ki gen laj 0-14 ane reprezante 16% nan popilasyon an, moun ki gen laj 15-64 ane 68%, moun ki gen plis pase 65 ane 14.6%. Esperans lavi se 63 ane pou gason, ak 75 ane pou fanm. Pousantaj kwasans popilasyon an se 0.4% pa ane. Pousantaj nesans la se 10,83 ‰, pou 1,4 timoun pou chak fanm, mòtalite a se 14,15 ‰. Mòtalite tibebe a se 13,37 ‰. Pousantaj migrasyon an se 2.42%. Popilasyon an se majorite bileng, ak plis pase 85% pale Ris, oswa gen kèk konesans nan lang sa a.

Peyi a te fè eksperyans senk gwo kriz demografik pandan istwa li:

Yo estime pousantaj fètilite a no 1.71 pou chak fanm an 2015.

Lang

 Atik detaye : Lang nan Byelorisi.

Lang ofisyèl yo nan Byelorisi yo se Belarusian, ki se lang nasyonal peyi a ak lang natif natal 53% Belarisyen yo, epi, depi 1995, Ris, ki se lang natif natal nan 42. % nan popilasyon peyi a.

Popilasyon an se majorite bileng e konsa tou pale Ris, oswa gen kèk konesans nan lang sa a, nan 84% (sa vle di 7 978 400 Belarusians an 2009)[5]. Lang Belarisyen an se sèlman yon minorite nan popilasyon an ki pale kouramman nan peyi a (12% nan Belarisyen), lang nan chak jou nan vil yo se Ris (72%), rès 16% yo sèvi ak yon melanj de LANG yo.

29% nan Belarisyen yo konnen ki jan yo pale, li ak ekri Belarisyen, 52% sèlman konnen ki jan yo pale ak li li san yo pa konnen ki jan yo ekri li, pandan ke 10% pa konprann lang nan ditou[6].

Dokiman ofisyèl yo ekri nan Larisi, sa yo ki an Belarisyen yo pratikman pa egziste.

Yo pale tou, nan yon minorite, Polonè, Ukrainian ak Yiddish[7].

Sante

Byelorisi gen pi gwo kantite kabann lopital pou chak 1000 nan mond lan. An 2013, dapre Bank Mondyal, li te monte a 11 pou chak 1000, konpare ak 6.5 an Lafrans ak 2.9 nan Etazini[8].

Referans

  1. ↑ “Belorisi” se tèm Komisyon pou anrichisman lang fransè a ak Komisyon toponimi Quebec la rekòmande. "Belorisi", TERMIUM Plus, ki se baz done tèminoloji ak lengwistik Gouvènman Kanada a, rekòmande pou non peyi a an Belarusian: (be) Беларусь, an Ris: (ru) Беларусь oswa (ru) Белоруссия, adopte pa Nasyonzini.
  2. ↑ Bruno Cadène, -a-democratic -issue "Belorisi oswa Byelorisi? Yon kesyon trè senbolik, yon pwoblèm demokratik", Kilti Lafrans, 14 out 2020.
  3. ↑ (en) Belorisi, pdf (ISBN 985-90073 -4-9).
  4. ↑ Erè nan sitasyon : Baliz <ref> pa valab ; nou pa bay tèks pou ref yo ki rele Factbook
  5. ↑ {{ru} } Распределение населения по владению белорусским и русским языками по областям и г.Минску.
  6. ↑ (espanyòl) es [ http ://www.informador.com.mx/cultura/2009/139096/6/tres-de-cada-cuatro-bielorrusos-emplean-en-su-vida-cotidiana-el-ruso.htm Tres de cada cuatro bielorrusos emplean en su vida cotidiana el ruso], sou informador.com.mx.
  7. ↑ (en) Eberhard, David M. ak Gary F. Simons, Ethnologue, Languages ​​​​of the World, .
  8. ↑ -des-hopitaux -avant-les-annonces-d-edouard-philippe_3709593.html Salè enfimyè yo, kantite kabann, nivo dèt... Nèf graf pou konprann sitiyasyon lopital yo, France Info, 10 desanm 2019.

Gade tou

Sou lòt pwojè yo :

Lyen deyò

Drapo Inyon ewopeyèn 27 Peyi manm Inyon Ewopeyèn Dwapo Inyon ewopeyèn

Almay · Bèljik · Bilgari · Chip · Danmak · Espay · Estoni · Fenlann · Frans · Grès · Ilann · Itali · Kwowasi · Letoni · Liksanbou · Lityani · Malt · Ongri · Otrich · Peyiba · Polòy · Pòtigal · Slovaki · Sloveni · Syèd · Tchèki · Woumani

20 lòt Peyi ki manm Konsèy Ewòp, an plis lòt yo

Albani · Ameni · Andò · Azèbayidjan · Bosni ak Erzegovin · Ikrèn · Islann · Jeoji · Masedoni dinò · Moldavi · Monako · Nòvèj · Risi · Sèbi · Sen Maren · Swis · Tiki · Wayòm Ini

Peyi ewopeyen, ki pa nan Konsèy Ewòp

Byelorisi · Montenegwo · Vatikan  (Sen Syèj)

Rekipere depi « https://ht.wikipedia.org/w/index.php?title=Byelorisi&oldid=837134 »