Tolosaldea

O seu nome en éuscaro significa literalmente "a zona de Tolosa". A comarca xira arredor da localidade de Tolosa, que é o seu concello máis importante e fai as funcións de capital comarcal. Historicamente sempre foi así, e de feito todos os concellos que forman a comarca pertenceron no pasado á xurisdición da vila de Tolosa, da que se foron separando paulatinamente.

A comarca tamén era coñecida como Beterri, que significa en éuscaro "Terra Baixa", en contraposición coa comarca de Goierri ("Terra Alta") situada ao sur. Este nome está actualmente en desuso.

 

O eixo principal da comarca é o val do río Oria, no seu curso medio. Seguindo este eixe de norte a sur están os principais núcleos de poboación da comarca: Aduna, Villabona, Zizurkil, Irura, Anoeta, Tolosa, Ibarra, Alegia e Ikaztegieta. Trátase dun eixo atravesado por importantes vías de comunicación como a autovía A-1 e liña de ferrocarril Madrid-Irún. Trátase dunha zona moi urbanizada e bastante conxestionada.

O resto dos concellos da comarca atópanse en vales laterais de ríos afluentes do Oria, como son o val de Aiztondo, o do Araxes, o de Berastegi ou o de Amezketa. Estes concellos son, en liñas xerais, máis pequenos e de carácter rural.

A principal actividade económica da comarca é a industrial, onde ten unha maior tradición a industria papeleira. Tolosa concentra a maior parte dos equipamentos, servizos e comercios da zona, aínda que as boas comunicacións fan que os concellos da zona norte se despracen á capital provincial, Donostia.

A actividade industrial concéntrase no eixe que une Tolosa e Andoain. Os concellos situados nas zonas laterais teñen unha actividade rural moi acusada.