Río Missouri
O río Missouri (inglés: Missouri River, nome que deriva da tribo dos missouria, e que significa 'xente con canoas de madeira' [people with wooden canoes][1]) é o río máis longo de Norteamérica,[2] o afluente máis longo nos Estados Unidos e unha das principais vías navegables do centro dos Estados Unidos. Nace nas Montañas Rochosas, no oeste de Montana, da confluencia de tres ríos: Jefferson, Madison e Gallatin. Flúe cara ao leste e o sur, atravesando as Grandes Chairas do leste de Montana, Dacota do Norte e Dacota do Sur, marcando a fronteira entre Nebrasca e Iowa, e despois entre Kansas e Missouri, ata desaugar no río Mississippi ao norte da cidade de St. Louis (Missouri) tras percorrer 3767 km.[3] O río drena unha conca pouco poboada e de clima semiárido de máis de 1300000 km² (aproximadamente unha vinteava parte do subcontinente norteamericano), que inclúe parte de dez estados dos Estados Unidos e de dúas provincias canadenses. Cando se considera coa parte baixa do río Mississippi, o sistema Mississippi-Missouri alcanza os 6275 km —o cuarto sistema fluvial máis longo do mundo[2]— e drena unha conca de 2980000 km² —a sexta maior do mundo.
| ||||
| Tipo | río  | |||
|---|---|---|---|---|
| Epónimo | Pobo missouria | |||
| Inicio | ||||
| Continente | América do Norte | |||
| País da cunca | Estados Unidos de América | |||
| División administrativa | Montana, Estados Unidos de América, Dacota do Norte, Estados Unidos de América, Dacota do Sur, Estados Unidos de América, Nebrasca, Estados Unidos de América, Iowa, Estados Unidos de América, Misuri, Estados Unidos de América e Kansas, Estados Unidos de América | |||
| Final | ||||
| División administrativa | Estados Unidos de América | |||
| Localización | Río Mississippi | |||
| ||||
| Afluentes | 64 | |||
| Conca hidrográfica | Missouri River drainage basin (en)  | |||
| Características | ||||
| Dimensións | 3.726 ( ) km | |||
| Superficie da cunca hidrográfica | 1.371.010 km² | |||
| Medicións | ||||
| Caudal | 2.478 m³/s | |||
 | ||||
Desde hai máis de 12000 anos, moitas persoas dependeron do Missouri e os seus afluentes como fonte de sustento e transporte. Máis de dez grandes grupos de nativos americanos poboaron a súa conca, na súa maioría cun estilo de vida nómade, que dependían das enormes mandas de bisontes que unha vez vagaron a través das Grandes Chairas. Os primeiros europeos atoparon o río a finais do século XVII: foi descuberto polo explorador francés Étienne de Veniard. A rexión pasou por mans españolas e francesas antes de converterse en parte dos Estados Unidos, trala compra de Luisiana. Durante moito tempo creuse que o Missouri podería ser parte do Paso do Noroeste —unha vía de auga que enlazaría o Atlántico e o Pacífico—, pero cando a expedición de Lewis e Clark logrou percorrelo por vez primeira en toda a súa lonxitude, confirmouse que esa mítica vía polo interior do continente non era máis que unha lenda.
Durante o século XIX, o Missouri foi unha das principais vías para a expansión cara ao Vello Oeste. A principios de 1800, o crecemento do comercio da pel causou que os cazadores de peles explorasen a rexión e abrisen novos camiños. A partir da década de 1830, os pioneiros dirixíronse en masa ao oeste, primeiro en carromatos, e logo no crecente número de barcos de vapor que empezaron a operar no río. As antigas terras dos nativos na conca foron tomadas polos colonos, o que levou a algunhas das guerras máis longas e violentas contra os pobos nativos na historia estadounidense.
Durante o século XX, a conca do Misaouri desenvolveuse amplamente para a rega, o control de inundacións e a xeración de enerxía hidroeléctrica. Quince encoros embalsaron o curso principal do río, con centos máis nos seus afluentes. Os meandros reducíronse e o río canalizouse para mellorar a navegación, reducindo a súa lonxitude en máis de 320 km dos tempos anteriores ao desenvolvemento. Aínda que a parte baixa do val do río Missouri é agora unha rexión agrícola e industrial, poboada e altamente produtiva, o forte desenvolvemento cobrouse o seu prezo nas poboacións de fauna e peixes, así como na calidade das augas.
Varios tramos do Missouri foron declarados como río salvaxe e paisaxístico nacional: o 12 de outubro de 1976 un longo tramo de 239.8 km, en Montana; o 10 de novembro de 1978, outro tramo de 95 km, entre Nebrasca e Dacota do Sur; e o 24 de maio de 1991, un último tramo de 62.7 km, tamén entre Nebrasca e Dacota do Sur.[4]
Curso
editarTres son as correntes que corren polas ladeiras das montañas Rochosas de Montana e Wyoming para formar as cabeceiras do río Missouri, os ríos Jefferson, Madison e Gallatin. A máis longa comeza preto de Brower's Spring, a 2800 m sobre o nivel do mar, na ladeira sueste do monte Jefferson nas montañas Centennial. Flúe primeiro ao oeste e logo ao norte, correndo primeiro no arroio Hell Roaring, logo cara ao oeste no río Red Rock; vólvese ao noroeste ata converterse no Beaverhead, que finalmente se xunta co Big Hole para formar o río Jefferson. O río Firehole orixínase no lago Madison, no Parque Nacional de Yellowstone, en Wyoming, e únese co río Gibbon para formar o río Madison, mentres que o río Gallatin nace no lago Gallatin, tamén no parque nacional. Estes dous ríos flúen logo cara ao norte e noroeste no estado de Montana.[5][6]
O río Missouri comeza oficialmente na confluencia do Jefferson e do Madison no parque estatal Missouri Headwaters, preto de Three Forks (Montana), e logo úneselle o Gallatin a apenas 1,5 km augas abaixo do nacemento. O Missouri pasa logo a través do lago Canyon Ferry, un encoro situado ao oeste das montañas Big Belt. Sae das montañas preto da localidade de Cascade e flúe cara ao noroeste ata a cidade de Great Falls, onde cae sobre as Great Falls of the Missouri, unha serie de cinco importantes cataratas. A continuación corre en dirección leste a través dunha pintoresca rexión de canóns e terras baixas coñecida como Missouri Breaks (Saltos do Missouri), tramo no que recibe ao río Marías (de 328 km), que chega desde o oeste, e logo se ensancha no encoro do lago Fort Peck a poucos quilómetros por encima da confluencia co río Musselshell (de 550 km). Máis adiante, o río pasa a través da presa de Fort Peck, e inmediatamente augas abaixo, recibe ao río Milk (1170 km) que se lle une chegando desde o norte.[5][6]
Fluíndo cara ao leste a través das chairas do leste de Montana, o Missouri recibe ao río Poplar (269 km), procedente do norte, antes de atravesar a fronteira estatal e entrar en Dacota do Norte, onde o río Yellowstone, o seu maior afluente por caudal, se lle une desde o suroeste. Na confluencia de ambos ríos, o Yellowstone é en realidade o río máis caudaloso.[n 1] O Missouri serpentea logo cara ao leste máis aló de Williston e chega á cola do gran lago Sakakawea, un encoro artificial formado pola gran presa Garrison. Augas abaixo da presa, o Missouri recibe logo ao río Knife, que o aborda desde o oeste, e flúe cara ao sur ata Bismarck, a capital de Dacota do Norte, onde se lle une o río Heart, que o aborda desde o oeste. Paseniño logo o Missouri o encoro do lago Oahe xusto antes da confluencia co río Cannonball. Mentres continúa cara ao sur, chega finalmente á presa Oahe, xa en Dacota do Sur, onde se lle unen os ríos Grand, Moreau e Cheyenne, todos chegando desde o oeste.[5][6]
O Missouri describe a continuación unha ampla curva cara ao suroeste, e serpentea a través das Grandes Chairas, recibindo ao río Niobrara e moitos pequenos afluentes desde o suroeste. Seguidamente procede a formar a fronteira entre Dacota do Sur e Nebrasca, e a continuación, logo de recibir ao río James polo norte, forma o límite entre os estados de Iowa e Nebrasca. En Sioux City o río Big Sioux vén desde o norte. O Missouri flúe cara ao sur ata chegar á cidade de Omaha onde recibe o seu afluente máis longo, o río Platte, que chega desde o oeste.[9] Augas abaixo, o Missouri marca a fronteira entre Nebrasca e Missouri, logo flúe entre Missouri e Kansas. O río Missouri balancease cara ao leste en Kansas City (145786 hab.), onde recibe ao río Kansas desde o oeste, e así sucesivamente no centro norte de Missouri. Pasa ao sur de Columbia e recibe aos ríos Osage e Gasconade desde o sur augas abaixo de Jefferson City. O río entón rodea o lado norte da gran cidade de St. Louis para unirse ao río Mississippí na fronteira entre Missouri e Illinois.[5][6]
Conca hidrográfica
editarSó hai un río cunha personalidade, un sentido do humor e o capricho dunha muller; un río que vai viaxando de lado, que interfere na política, reorganiza a xeografía e salpica no sector inmobiliario; un río que xoga ás escondidas con vostedes hoxe e mañá ségueche como un can cunha galleta de dinamita atada á súa cola. Ese río é o Missouri.
George Fitch[10] |
Cunha conca hidrográfica de 1371000 km2,[11] o Missouri drena case unha sexta parte dos Estados Unidos,[12] aproximadamente o 5% de América do Norte.[13] Comparable en tamaño coa provincia canadense do Quebec, a conca abarca a maior parte das Grandes Chairas centrais, estendéndose desde as montañas Rochosas, no oeste, ata o val do río Mississippí, no leste, e cara ao extremo sur do oeste do Canadá ata a fronteira da conca do río Arcansas. En comparación co río Mississippí por encima da súa confluencia, o Missouri é dúas veces máis longo[n 2] e drena unha área tres veces maior.[n 3] O Missouri representa o 45% do caudal anual do Mississippí pasada a cidade de St. Louis, e ata un 70% en época de certas secas.[15][16]
En 1990, vivían na conca do Missouri preto de 12 millóns de persoas,[11][17] case toda a poboación do estado de Nebrasca, parte da dos estados de Colorado, Iowa, Kansas, Minnesota, Missouri, Montana, Dacota do Norte, Dacota do Sur e Wyoming, e pequenas porcións das provincias do sur canadense de Alberta e Saskatchewan.[11] A cidade máis grande da conca é Denver, Colorado, cunha poboación de máis de seiscentos mil habitantes. Denver é a cidade principal do Front Range Urban Corridor cuxas cidades tiñan unha poboación combinada de máis de catro millóns en 2005,[18] sendo a área metropolitana máis grande da conca do Missouri. Outros dos principais centros de poboación —na súa maioría situados na porción sueste da conca— son Omaha, Nebrasca, situada ao norte da confluencia dos ríos Missouri e Platte; Kansas City, Missouri - Kansas City, Kansas, situado na confluencia do Missouri co río Kansas, e a área metropolitana de St. Louis, situada ao sur do río Missouri xusto por encima da súa desembocadura no Mississippí.[6] Pola contra, a parte noroeste da conca está escasamente poboada. Con todo, moitas cidades do noroeste, como Billings, Montana, atópanse entre as de máis rápido crecemento na conca do Missouri.[17]
Con máis de 440 000 km2 de terras de cultivo, a conca do Missouri inclúe máis ou menos unha cuarta parte de todas as terras agrícolas dos Estados Unidos, provendo de máis dun terzo da produción de trigo, liño, cebada e avea do país. Con todo, só 28 000 km2 da terra de cultivo na conca son de regadío. Outros 730 000 km2 da conca dedícanse á cría de gando, principalmente gando vacún. As áreas forestadas da conca, na súa maioría de segundo crecemento, son un total de ao redor de 113000 km2. As zonas urbanas, doutra banda, representan menos de 34000 km2 de terra. As áreas máis urbanizadas atópanse ao longo do curso principal e nalgúns afluentes importantes, como o Platte e o Yellowstone.[17][19]
A altitude na conca varía amplamente, desde pouco máis dos 120 m na desembocadura do Missouri[1] ata os 4357 m da cima do monte Lincoln no centro de Colorado.[20][21] O propio río Missouri cae un total de 2629 m desde Brower's Spring, a súa fonte máis afastada. Aínda que as chairas da conca teñen moi pouco relevo vertical local, o terreo elévase uns 1,9 m/km de leste a oeste. A altitude é de menos de 150 m no bordo oriental da conca, pero ten máis de 910 m sobre o nivel do mar en moitos lugares na base das Montañas Rochosas.[6]
A conca do Missouri ten patróns climáticos e de precipitacións moi variables; en xeral, a conca está definida por un clima continental con veráns cálidos e húmidos e invernos fríos e severos. A maior parte da conca recibe unha media de 200–250 mm de precipitación ao ano.[17] Con todo, as partes máis occidentais da conca nas montañas Rochosas, así como as rexións do sueste de Missouri poden recibir ata 1000 mm.[17] A gran maioría das precipitacións prodúcese no inverno, malia que a conca alta é coñecida polas treboada de curta duración, pero intensas, do verán, como a que se produciu durante a inundación de 1972 en Negro Hills con inundacións que asolagarón a cidade de Rapid City na Dacota do Sur.[22] As temperaturas no inverno en Montana, Wyoming e Colorado chegarón a baixar ata os -51 °C, mentres que as máximas de verán en Kansas e Missouri, ás veces, chegaron os 49 °C.[17]
Ao ser un dos sistemas fluviales máis importantes do continente,[23] a conca do Missouri limita con moitas outras grandes concas hidrográficas dos Estados Unidos e do Canadá. A divisoria continental, que corre ao longo da espiña das montañas Rochosas, forma a maior parte da fronteira occidental da conca do Missouri.[23] O río Clark e o río Snake, ambos parte da conca do río Columbia, drenan a zona ao oeste das Rochosas en Montana, Idaho e oeste de Wyoming. As concas do Columbia, Missouri e Colorado atópanse na montaña Three Waters, na cordilleira Wind River, en Wyoming.[24] Ao sur de alí, a conca do Missouri limita ao oeste co drenaxe do río Green, afluente do Colorado, a continuación, no sur coa canle principal do Colorado. Tanto os ríos Colorado como Columbia flúen cara ao océano Pacífico. Con todo, existe unha gran drenaxe endorreica, a Great Divide Basin, entre as concas do Missouri e Green no oeste de Wyoming. Esta zona é ás veces considerada como parte da conca do Missouri, malia que as súas augas non flúen a ningún lado da divisoria continental.[25]
Cara ao norte, a divisoria Laurentiana, de menos altitude, separa a conca do Missouri das do río Oldman, un afluente do río Saskatchewan Sur, así como das do río Souris e do río Sheyenne e de pequenos afluentes do río Vermello do Norte. Todas estas correntes son parte da conca do río Nelson do Canadá, que desemboca na baía de Hudson. Tamén hai algunhas grandes concas endorreicas entre as concas do Missouri e do Nelson no sur de Alberta e Saskatchewan.[23] Os ríos Minnesota e Des Moines, afluentes do alto Mississippí, drenan a maior parte da zona fronteiriza coa parte oriental da conca do Missouri. Para rematar, no sur, as montañas Ozark e outras divisorias baixas que atravesan o centro de Missouri, Kansas e Colorado, separan a conca do Missouri das do río White e do río Arcansas, tamén afluentes do río Mississippí.[23]
Principais afluentes
editarUns 95 afluentes importantes e centos máis pequenos alimentan o río Missouri, recibindo á maioría dos afluentes maiores segundo o río se vai achegando á desembocadura no río Mississippi.[26] A maioría de ríos e arroios na conca do Missouri discorren de oeste a leste, seguindo a inclinación das Grandes Chairas; con todo, algúns afluentes orientais, como o James, Big Sioux e os sistemas do Grand, flúen de norte a sur.[17]
Os tributarios máis grandes do Missouri por escorrentía son o Yellowstone (en Montana e Wyoming), o Platte (en Wyoming, Colorado e Nebrasca) e o Kansas-Republican/Smoky Hill e Osage (en Kansas e Missouri). Cada un destes afluentes drena unha superficie de máis de 130000 km2, e ten un caudal medio superior os 140 m3/s.[14][27] O río Yellowstone ten o caudal máis alto, malia que o Platte é máis longo e drena unha área máis grande. De feito, o caudal do Yellowstone é duns 390 m3/s,[28] representando o 16% da escorrentía total na conca do Missouri e case o dobre que no Platte.[29] No outro extremo da escala está o pequeno río Roe, en Montana, que con 61 m de longo sostense comunmente que é o río máis curto do mundo.[30]
| Afluentes máis longos do río Missouri | |||
|---|---|---|---|
| Nome | Lonxitude | Conca | Caudal |
| km | km² | m³/s | |
| Río Platte | 1.708[6][27] | 219.900[14] | 199[29] |
| Río Kansas | 1.205[27][31] | 154.000[14] | 209[32] |
| Río Milk | 1.170[31] | 139.600[14] | 17,5[33] |
| Río James | 1.140[31] | 55.700[14] | 18,3[34] |
| Río Yellowstone | 1.130[6][35] | 180.000[14] | 391[28] |
| Río White | 933[31] | 26.420[36] | 16,1[36] |
| Río Niobrara | 914[31] | 36.000[14] | 48,7[37] |
| Río Pequeno Missouri | 900[31] | 24.700[14] | 15,1[38] |
| Río Osage | 793[6] | 38.300[14] | 339[39] |
| Río Big Sioux | 674[31] | 20.800[14] | 37,4[40] |
Na táboa da dereita móstranse os dez afluentes máis longos do Missouri, coas súas respectivas concas e caudais. A lonxitude mídese á fonte hidrolóxica, sen ter en conta a convención de nomes. O tronco principal do río Kansas, por exemplo, ten 238 km de longo.[31] Con todo, incluíndo as cabeceiras máis longas, os 729 km do río Republicano e os 251 km do río Arikaree, ten unha lonxitude total de 1205 km.[31] Cuestións de nomenclatura similares danse no río Platte, cuxo afluente máis longo, o río Platte Norte, é máis de dúas veces máis longo que a corrente principal.[31]
As cabeceira do Missouri por encima de Three Forks esténdense moito máis lonxe cara a arriba que o curso principal.[17] Medido na fonte máis afastada, en Brower's Spring, o río Jefferson ten 480 km de longo. Polo tanto, medindo ata o súa cabeceira máis alta, o río Missouri esténdese 4247 km. Cando se combina co baixo Mississippi, o sistema co Missouri e as súas cabeceiras forma parte do cuarto río máis longo do mundo, con 6027 km.[41]
Caudal
editarPor caudal, o Missouri é o noveno río máis caudaloso dos Estados Unidos, despois do Mississippi, St. Lawrence, Ohio, Columbia, Niágara, Yukón, Detroit e St. Clair. Os dous últimos, con todo, ás veces considéranse parte dun estreito entre o lago Huron e o lago Erie.[42] Entre os ríos de América do Norte no seu conxunto, o Missouri é décimo terceiro máis caudaloso, despois do Mississippi, Mackenzie, St. Lawrence, Ohio, Columbia, Niagara, Yukon, Detroit, St. Clair, Fraser, Slave e Koksoak.[42][43]
Dado que o Missouri drena unha rexión predominantemente semiárida, a súa descarga é moito menor e máis variable que a doutros ríos de América do Norte de lonxitude comparable. Antes da construción de presas, o río provocaba inundacións dúas veces ao ano, unha vez coa crecida de abril ou Primavera fresca, co derretemento da neve nas chairas da conca, e outra na crecida de xuño, causada pola neve derretida e as tormentas de verán nas montañas Rochosas. Esta última era moito máis destrutiva, xa que o río aumentaba máis de dez veces o seu caudal normal algúns anos.[44][45] A descarga do Missouri vese afectada polos máis de 17.000 encoros existentes na súa conca, que suman unha capacidade total duns 173.9 km3. Ao regular o control de inundacións, os encoros reducen drasticamente os caudais máximos e aumentan os baixos. A evaporación dos encoros reduce tamén significativamente o caudal do río, causando unha perda anual de máis de 3.8 km3 soamente nos encoros da canle principal.[17]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
O United States Geological Survey opera con cincuenta e un medidores de caudais ao longo do río Missouri. O caudal medio do río en Bismarck, a 2115.5 km da boca, é de 621 m3/s. Trátase dunha conca de 483000 km2, ou o 35% da conca total do río.[53] En Kansas City, a 589.2 km da boca, o caudal medio do río é de 1570 m3/s. O río aquí drena aproximadamente 1254000 km2, o que representa aproximadamente o 91% de toda a conca.[47]
A galga máis baixa, cun período de rexistro maior de cincuenta anos, está en Hermann (Missouri) —a 157.6 km augas arriba da desembocadura do Missouri— na que o caudal medio anual foi de 2478 m3/s, desde 1897 a 2010. Preto de 1353000 km2, o 98,7% da conca, encóntrase por encima de Hermann.[15] A media anual máis alta foi de 5150 m3/s en 1993, e a máis baixa de 1181m3/s en 2006.[15] Os extremos do caudal varían aínda máis. O maior caudal que se registrou foi de máis de 21000 m3/s o 31 de xullo de 1993, durante unha inundación histórica.[54] O máis baixo, de apenas 17.0 m3/s —causado poa formación dun dique de xeo— midiose o 23 de decembro de 1963.[15]
Alto e Baixo Missouri
editarA conca alta do río Missouri está ao norte do encoro de Gavins Point, a última presa hidroeléctrica das quince que hai no río, xusto augas arriba de Sioux City, Iowa.[55] A parte baixa do río Missouri ten 1350 km ata o seu confluencia co Mississippi xusto por encima de St. Louis. O Baixo Missouri non ten centrales hidroeléctricas ou esclusas, pero ten unha gran cantidade de encoros de ala que permiten o tráfico de barcazas xa que estas restrinxen o ancho e o fondo da canle. Estes encoros ala puxéronse en marcha e mantéñense polo Corpo de Enxeñeiros do Exército, e na actualidade non hai plans para a construción de ningunha nova esclusa ou encoro para substituír estes encoros de ala no Missouri.
- Véxase tamén: Encoros na conca do Missouri (en inglés)
- Véxase tamén: Encoros e esclusas no Alto Mississippi (en inglés)
- Véxase tamén: Encoros e esclusas no río Ohio (en inglés)
Xeoloxía
editarNas montañas Rochosas do suroeste de Montana están as cabeceiras do río Missouri que xurdiron durante a nomeada oroxénese Laramide, un episodio de formación de montañas que se produciu aproximadamente fai entre 70 e 45 millóns anos (do final do Mesozoico ata principios do Cenozoico).[56] Esta oroxénese levantou as rochas cretáceas ao longo do lado occidental do mar interior de Norteamérica (Western Interior Seaway), este foi un mar enorme e pouco profundo que se estendía desde o océano Ártico ata o golfo de México e que depositou os sedimentos que agora subxacen en gran parte da conca do Missouri.[57][58][59] Este levantamento Laramide causou que o mar se retirase e sentou o marco para o vasto sistema de drenaxe de ríos que baixan das montañas Rochosas e dos Apalaches, o predecesor da conca do Mississippi de hoxe en día.[60][61][62]
A oroxenia Laramide é esencial na moderna hidroloxía do río Missouri, dado que a neve e o derretemento do xeo das Rochosas proporcionan a maior parte do caudal do Missouri e os seus afluentes.[63]:434
O Missouri e moitos dos seus afluentes cruzan as Grandes Chairas, fluíndo ou traspasando o acuífero Ogallala cuxas rochas sedimentarias máis antigas datan de mediados do Cenozoico. A unidade inferior principal do Cenozoico depositouse aproximadamente entre 35 e 29 millóns anos atrás, dando lugar a formación White River,[64][65] esta componse de pedra arxilosa, arenisca, calcaria e conglomerado.[65][66] A area da canle e os depósitos fluviais ribeiregos máis finos[67] do grupo xeoloxico chamado grupo Arikaree foron depositados fai entre 29 e 19 millóns de anos.[64] A formación Ogallala, do Mioceno, e lixeiramente a máis nova formación Broadwater, do Plioceno, depositáronse na cima do grupo Arikaree, e están formadas por material erosionado fóra das montañas Rochosas durante unha época de aumento da xeración de relevo topográfico;[64][68] estas formacións esténdense desde as montañas Rochosas, preto da fronteira con Iowa, e dan ás Grandes Chairas gran parte da súa suave pero persistente inclinación cara ao leste, e tamén constitúen un acuífero importante.[69]
Inmediatamente antes da Idade do Xeo do Cuaternario, o río Missouri quedou probablemente dividido en tres segmentos: unha parte superior, que drenaba cara ao norte na baía de Hudson,[70][71] e as seccións medias e baixas, que fluían cara ao leste pola pendente rexional.[72] Dado que a terra afundiuse na idade do xeo, unha glaciación pre-illinoiense (ou posiblemente a glaciación illinoiense) desviou o río Missouri cara ao sueste ata a súa actual confluencia co Mississippi e causou que se integrase nun único sistema fluvial que corta a pendente rexional.[73] Crese que o Missouri, no oeste de Montana, tería que fluír unha vez cara ao norte e logo ao leste polas montañas Bear Paw. Atópanse zafiros nalgúns puntos ao longo do río no oeste de Montana.[74][75] Os avances das capas de xeo continentais desviaron o río e os seus afluentes, causando que confluiran en común en grandes lagos temporais como lagos glaciais, como o Great Falls, Musselshell e outros. Ao aumentar eses lagos, a auga neles derramaríase a miúdo sobre as divisorias locais adxacentes, creando canles e coulees agora abandonados, incluíndo a Shonkin Sag, de 160 km de longo. Cando os glaciares se retiraron, o Missouri fluíu nun novo curso ao longo do lado sur das montañas Bear Paw, e a parte inferior do afluente Milk fíxose cargo da canle principal inicial.[76] O alcumo do Missouri, o "Big Muddy", foi inspirado polas enormes cargas de sedimentos ou limo que transporta, das máis grandes de todos os ríos de América do Norte.[63]:432–434[77] No seu estado de pre-desenvolvemento, o río transportaba uns 193-290 millóns de toneladas por ano.[78] A construción de represas e diques reduciu hoxe en día drasticamente estes sedimentos a uns 18-23 millóns de toneladas por ano. Gran parte deste sedimento é derivado desde a chaira de inundación do río, tamén chamado o cinto meandro; cada vez que o río cambiaba de curso, erosionaría toneladas de terra e rocas das súas beiras. Con todo, a construción de presas e a canalización do río impediulle agora chegar ás súas fontes naturais de sedimentos ao longo da maior parte do seu curso. Os encoros ao longo do Missouri capturan aproximadamente 32,9 millóns toneladas de sedimentos cada ano.[17] Malia isto, o río aínda transporta máis da metade do total de sedimentos que desembocan no golfo de México; o delta do Mississippi, formado por depósitos sedimentarios na desembocadura do Mississippi, está constituído na súa maior parte polos sedimentos transportados polo Missouri.[79][80]
Historia
editarPrimeiras nacións
editarAs evidencias arqueolóxicas, especialmente no estado de Missouri, suxiren que o home fixo a súa primeira presenza na conca do Missouri fai entre 10000 e 12000 anos, cara ao final do plistoceno.[81] Durante o final do último período glacial, comezou unha gran migración humana que viaxou a través do ponte de terra de Bering desde Eurasia penetrando en todo o continente americano. Dado que viaxarían lentamente durante séculos, o río Missouri formaría unha das súas principais rutas de migración. A maioría establecéronse no val do Ohio e no val baixo do río Mississippi, pero moitos, incluíndo aos construtores de montículos (Mound Builders), permaneceron ao longo do Missouri, converténdose nos devanceiros dos posteriores pobos nativos das Grandes Chairas.
Os nativos americanos que vivían ao longo do Missouri tiñan acceso a alimentos suficientes, auga e refuxio. Moitos animais migratorios habitaban nas chairas nesa época, provendose de carne, roupa e outros artigos de uso diario. Había tamén grandes áreas ribeiregas nas chairas de inundación do río que lles proporcionaban herbas naturais e alimentos de primeira necesidade. Non existen rexistros escritos das tribos e pobos da época preuropea, xa que non utilizaban a escritura. De acordo cos escritos dos exploradores, as tribos máis importantes no Missouri foron os otoe, missouria, omaha, ponca, brulés, lakota, síux, arikara, hidatsa, mandan, assiniboine, atsina e pobo pés negros.
Os nativos usaron o Missouri, polo menos ata certo punto, como unha ruta de comercio e de transporte. Ademais, o río e os seus afluentes formaban as fronteiras tribais. O estilo de vida dos nativos centrábase na súa maioría en torno a unha cultura seminómade; moitas tribos tiñan diferentes campamentos de verán e inverno. Con todo, o centro da riqueza nativa e do comercio ao longo do Missouri estaba na rexión das Dacotas na súa gran curva sur.[82] Un gran grupo de poboados con estacadas dos mandan, hidatsa e arikara situábanse sobre os acantilados e illas do río e foron o fogar de miles de persoas, e máis tarde serviron como mercados e postos comerciais utilizados polos primeiros exploradores e comerciantes de peles franceses e británicos.[83] Logo da introdución do cabalo nas tribos do río Missouri, posiblemente de poboacións silvestradas introducidas polos europeos, a forma de vida dos nativos cambiou substancialmente. O uso do cabalo permitiu que viaxasen a grandes distancias, e polo tanto facilitoulles a caza, as comunicacións e o comercio.[84]
Noutra época, decenas de millóns de bisontes americanos (comunmente chamados búfalos), unha das especies chave das Grandes Chairas e do val do Ohio, vagaban polas chairas da cunca do Missouri.[85]:167 A maioría dos grupos nativos na cunca baseábanse en gran medida no bisonte como fonte de alimento, e as súas peles e ósos servían para crear outros artigos do fogar. Co tempo, as especies chegaron a beneficiarse das periódicas queimas controladas que os pobos nativos facían nas praderías que rodean o Missouri para limpar as malezas vellas e mortas. A gran poboación de bisontes da rexión deu lugar ao termo do great bison belt, unha zona de ricos pasteiros anuais que se estendía desde Alasca ata México seguindo o flanco oriental da divisoria continental.[86] Con todo, logo da chegada dos europeos, tanto os bisontes como os propios nativos americanos experimentaron unha rápida diminución da súa poboación.[87] A caza eliminou as poboacións de bisontes ao leste do río Mississippi cara a 1833 e reduciu o número na cunca do Missouri a uns meros centos. Enfermidades estranxeiras como a varíola arrasaron a rexión, diezmando as poboacións nativas. Deixadas sen a súa principal fonte de sustento, moitas das comunidades nativas que sobreviviron fusionáronse nas zonas de reasentamento e reservas.[85]:171
Primeiros exploradores occidentais
editarEn maio de 1673 os exploradores franceses Louis Jolliet e Jacques Marquette abandonaron o asentamento de St. Ignace no lago Huron e descenderon polo río Wisconsin e logo o Mississippi, co obxectivo de chegar ao océano Pacífico. A finais de xuño, Jolliet e Marquette convertéronse nos primeiros descubridores europeos documentados do río Missouri, que segundo os seus diarios atopábase en plena crecida.[88] «Nunca vin nada máis terrorífico —escribiu Jolliet— unha maraña de árbores enteiras desde a boca do Pekistanoui [Missouri] crecian con tanto ímpeto que non se podía tratar de cruzalo sen gran perigo. A conmoción era tal que a auga estaba toda enlamada por iso non podía quedar limpa».[89][90] Deron constancia de Pekitanoui ou Pekistanoui como o nome nativo para o Missouri. Con todo, a partida nunca explorou o Missouri máis aló da súa boca, nin permaneceron na zona. Ademais, máis tarde decatáronse de que o Mississippi vertía as súas augas no golfo de México e non no Pacífico como presumiran nun principio; a expedición volveuse a uns 710 km antes do golfo, na confluencia do río Arcansas co Mississippi.[89]
En 1682, Francia ampliou as súas reivindicacións territoriais en América do Norte para incluír a terra no lado occidental do río Mississippi, que incluía a parte inferior do Missouri. Con todo, o propio Missouri mantívose formalmente inexplorado ata que Étienne de Veniard, Sieur de Bourgmont, ao mando dunha expedición en 1714, remontouno polo menos ata a desembocadura do río Platte. Non está claro exactamente o que puido viaxar, Bourgmont, máis aló dese punto aínda que describiu as louras mandans nos seus diarios, polo que é probable que chegase ata as súas aldeas na actual Dacota do Norte.[91] Máis tarde, ese mesmo ano, Bourgmont publicou The Route To Be Taken To Ascend The Missouri River (A Ruta que debe ser tomada para ascender o río Missouri en galego), o primeiro documento coñecido que utilizou o nome «río Missouri»; moitos dos nomes que Veniard deu aos afluentes, na súa maioría polas tribos nativas que vivían ao longo deles, atópanse aínda en uso hoxe en día. Os descubrimentos da expedición finalmente foron reflectidos polo cartógrafo Guillaume Delisle, que utilizou a información para crear un mapa do Missouri inferior.[92] En 1718, Jean-Baptiste Le Moyne de Bienville pediu que o goberno francés outorgase a Bourgmont a Cruz de St. Louis polo seu «excepcional servizo a Francia».[92]
Bourgmont, de feito, tivo problemas coas autoridades coloniais francesas desde 1706, cando abandonou o seu cargo como comandante de Fort Detroit despois de mal manexo contra un ataque da tribo dos ottawas que acabou con trinta e un mortos.[93] Con todo, a súa reputación quedou reforzada en 1720 cando os pawnees —que antes fixeran amizade con Bourgmont— masacraron aos españois da expedición Villasur preto da actual Columbus (Nebrasca) no río Missouri, terminando temporalmente coa invasión española na Luisiana francesa.[94] Bourgmont estableceu Fort Orleans, o primeiro asentamento europeo de calquera tipo sobre o río Missouri, preto da actual Brunswick (Missouri), en 1723. Ao ano seguinte Bourgmont dirixiu unha expedición para obter apoio dos comanches contra os españois, que continuaron mostrando interese en facerse co control do Missouri. En 1725 Bourgmont levou aos xefes de varias tribos do río Missouri a visitar Francia. Alí foi elevado ao rango da nobreza e non acompañou aos xefes de volta a América do Norte. Fort Orleans foi abandonado pois o seu pequeno continxente foi masacrado polos nativos americanos en 1726.[92][95]
A guerra franco-india estalou cando as disputas territoriais entre Francia e Gran Bretaña en América do Norte chegaron a un punto crítico en 1754. En 1763 Francia foi derrotada pola forza moito maior do exército británico e viuse obrigada no Tratado de París (1763) a ceder as súas posesións canadenses aos ingleses e a Luisiana aos españois, afectando á maioría das súas posesións coloniais en América do Norte.[96]
Nun principio, os españois non exploraron extensivamente o Missouri e deixaron que os comerciantes franceses continúaran as súas actividades baixo licenza. Con todo, isto terminou despois de que chegasen noticias, á volta dunha expedición de Jacques D'Eglise na década de 1790, de que a Compañía da Baía de Hudson británica estaba a facer incursións na conca alta do río Missouri.[97] En 1795 os españois garantiron a «Compañía de descubridores e exploradores do Missouri», coñecida popularmente como a «Compañía do Missouri», e ofreceron unha recompensa pola primeira persoa que chegase ao océano Pacífico a través do Missouri. En 1794 e 1795 as expedicións dirixidas por Jean Baptiste Truteau e Antoine Simon Lecuyer de la Jonchšre nin sequera lograron chegar tan ao norte como para alcanzar as aldeas dos mandan no centro de Dacota do Norte.[98]
Podería dicirse que o maior éxito das expedicións da Compañía do Missouri foi a de James MacKay e John Evans.[99] Os dous seguiron ao longo do Missouri, e estableceron Fort Charles preto de 32 km ao sur da actual Sioux City como campamento de inverno en 1795. Nas aldeas dos mandan en Dacota do Norte, expulsaron a varios comerciantes británicos, e mentres falaban cos nativos identificaron a localización do río Yellowstone, que foi chamado Roche Jaune ("Roca Amarela") polos franceses. Aínda que MacKay e Evans non puideron cumprir co seu obxectivo orixinal de chegar ao Pacífico, crearon o primeiro mapa preciso da parte alta do río Missouri.[98][100]
En 1795, un xove Estados Unidos e España asinaron o Tratado de San Lourenzo, que recoñecia os dereitos estadounidenses para navegar polo río Mississippi e levar artigos para a exportación a Nova Orleáns.[101] Tres anos despois, España revogou o tratado e en 1800, en segredo, devolveu a Luisiana á a Francia napoleónica no Terceiro Tratado de San Ildefonso. Esta transferencia foi tan secreta que os españois seguiron administrando o territorio. En 1801, España restaurou os dereitos de uso do Mississippi e de Nova Orleans aos Estados Unidos.[102]
Temendo que esas interrupcións pudíeran volver producirse, o presidente Thomas Jefferson propuxo a Francia comprarlle o porto de Nova Orleans por 10 millóns de dólares. Napoleón, enfrontado a unha crise de débeda, sorprendentemente ofreceulle a totalidade da Luisiana, incluíndo o río Missouri, por 15 millóns de dólares, o que ascendía a menos de 3 centavos de dólar por acre. O acordo foi asinado en 1803, duplicando o tamaño dos Estados Unidos coa adquisición do territorio de Luisiana.[103] En 1803, Jefferson instruíu a Meriwether Lewis para explorar o Missouri e buscar unha vía navegable ata o océano Pacífico. Para entón, descubriuse que o sistema do río Columbia, que desemboca no Pacífico, tiña unha latitude similar á das cabeceiras do río Missouri, e críase amplamente que debía de existir entre ambos unha conexión ou curto porteo.[104] Con todo, España opúxose á toma de posesión, alegando que nunca devolveran formalmente a Luisiana aos franceses. As autoridades españolas advertiron a Lewis que non fixese a viaxe e prohibíronlle ver o mapa das expedicións que MacKay e Evans fixeran do Missouri, aínda que Lewis finalmente logrou ter acceso a el.[105][106]
Meriwether Lewis e William Clark comezaron a súa famosa expedición en 1804 cun grupo de trinta e tres persoas en tres embarcacións.[107] A pesar de que se converteron nos primeiros occidentais que viaxaron a todo o longo do Missouri e chegaron o Pacífico vía río Columbia, non atoparon ningún rastro do Paso do Noroeste. Os mapas realizados por Lewis e Clark, en especial os da rexión do Pacífico Noroeste, proporcionaron a base para os futuros exploradores e emigrantes. Tamén negociaron relacións con moitas tribos nativas coas que se atoparon e redactaron extensos informes sobre o clima, ecoloxía e eoloxía das rexións que atravesaron. Moitos nomes actuais dos accidentes xeográficos da conca alta do Missouri orixináronse nesa expedición.[108]
- Véxase tamén: Expedición de Lewis e Clark.
Fronteira americana
editarComercio de peles
editarA inicios do século XIX, os cazadores e trampeiros de peles entraron no extremo norte da conca do Missouri coa esperanza de atopar poboacións de castor e de lontra de río, cuxa venda de peles conduciu o próspero comercio de peles de América do Norte. Viñan de moitos lugares diferentes, uns das corporacións de pel canadenses na baía de Hudson, algúns desde o noroeste do Pacífico (véxase tamén: comercio marítimo de peles), e algúns do Medio Oeste dos Estados Unidos. A maioría non quedaron na zona durante moito tempo, xa que non lograron atopar recursos significativos.[109]
Os primeiros informes entusiastas de que si había un país rico con animais para ser cazados produciuse en 1806 cando Meriwether Lewis e William Clark regresaron da súa expedición de dous anos. As súas publicacións describían terras ricas con miles de bisontes, castores e lontras de río; e tamén unha abundante poboación de lontras de mar na costa do Noroeste do Pacífico. En 1807, o comerciante de peles Manuel Lisa organizou unha expedición que levaría ao crecemento explosivo do comercio da pel nas rexións do Alto Missouri. Lisa e a súa partida remontaron os ríos Missouri e Yellowstone, comerciando coas tribos nativas locais intercambiando artigos manufacturados a cambio de peles. Estableceron un forte na confluencia dos ríos Yellowstone e un dos seus afluentes, o río Bighorn, no sur do actual estado de Montana. Aínda que o negocio comezou sendo pequeno, rapidamente converteuse nun próspero comercio.[110][111]
No outono de 1807, os homes de Lisa comezaron a construción de Fort Raymond, que estaba asentado sobre un cantil con vistas á confluencia dos ríos Yellowstone e Bighorn. O forte serviría principalmente como posto comercial para o troco cos nativos polas peles.[112] Este método era diferente ao do comercio de peles no Noroeste do Pacífico, que involucraba a cazadores contratados por distintas compañías peleteiras, principalmente pola Compañía da Baía de Hudson e a Compañía do Noroeste. Fort Raymond foi substituído máis tarde por Fort Lisa na confluencia do Missouri e o Yellowstone en Dacota do Norte; un segundo forte, tamén chamado Fort Lisa, foi construído augas abaixo no río Missouri en Nebrasca. En 1809 fundouse a St. Louis Missouri Fur Company, tendo como socios a Lisa, William Clark e Pierre Choteau, entre outros.[113][114] En 1828, a American Fur Company fundou Fort Union na confluencia dos ríos Missouri e Yellowstone. Fort Union co tempo será a sede principal do comercio da pel na conca alta do Missouri.[115]
As capturas de peles a principios do século XIX realizáronse case na totalidade das montañas Rochosas, en ambas as vertentes, oriental e occidental. Os cazadores e trampeiros da Compañía da Baía de Hudson, da St. Louis Missouri Fur Company, da American Fur Company, da Rocky Mountain Fur Company, da North West Company e outras brigadas independentes traballaron nos miles de arroios da conca do Missouri, así como dos veciños sistemas fluviais do Columbia, Colorado, Arcansas e Saskatchewan. Durante ese período os trampeiros, tamén chamados mountain man (homes da montaña), abriron carreiros a través desas rexións aínda virxes, que máis tarde se transformarían nos camiños e estradas polos que os pioneiros e colonos viaxarían ao Oeste. O transporte das miles de peles de castor requerio tamén do uso de embarcacións, sendo esa unha das causas para que comezase o transporte fluvial no Missouri.[116] :10
Cando acabou a década de 1830, a industria peletera comezou a decaer aos poucos xa que a seda estaba substituído ás peles de castor como desexada peza de vestir. Nese momento, tamén, a poboación de castores dos arroios nas montañas Rochosas fora decimada pola caza intensa. Ademais, os frecuentes ataques dos nativos aos postos comerciais fixeron que o negocio fose perigoso para os empregados das compañías da pel. Nalgunhas rexións a industria continuou ata ben entrada a década de 1840, pero noutras, como no val do río Platte, a diminución da poboación de castores contribuíu a unha morte temperá.[116]:8 O comercio de peles, finalmente, desapareceu nas Grandes Chairas en 1850, desprazándose o centro principal da industria ao val do Mississippi e o centro do Canadá. A pesar da desaparición dese comercio unha vez próspero, con todo, o seu legado permitiu a apertura do Oeste americano e á proliferación de colonos, granxeiros, rancheiros, aventureiros e empresarios que tomaron o seu lugar.[116]:12–15
Asentamentos e pioneiros
editar- Véxase tamén: Guerras indias.
O río Missouri definiu máis ou menos a fronteira estadounidense no século XIX, sobre todo augas abaixo de Kansas City, onde o río dá un xiro oriental enfilando no corazón do estado de Missouri. Os principais camiños para a apertura do Vello Oeste teñen todos os seus puntos de partida no río, incluíndo as rutas de California, Mormon, Oregon e Santa Fe. O primeiro posto de ida cara ao oeste da Pony Express era un transbordador que atravesaba o Missouri en St. Joseph, Missouri. Do mesmo xeito, a maioría dos emigrantes que chegaron ao oeste desde o leste fixerono no primeiro ferrocarril transcontinental que cruzaba o Missouri entre Council Bluffs (Iowa) e Omaha.[117][118] A ponte Hannibal foi a primeira ponte que cruzou o río Missouri en 1869, e a súa localización foi unha importante razón pola que Kansas City (MO) se converteu na cidade máis grande do río augas arriba da súa desembocadura en St. Louis.[119]
Fieis á continuación do ideal do destino manifesto, máis de 500000 persoas saíron da cidade ribeirega de Independence (MO), cara aos seus diferentes destinos no oeste dos Estados Unidos desde a década de 1830 ata a década de 1860. Tiñan moitas razóns para embarcarse nesa viaxe dun ano esgotador —crise económica e febres do ouro posteriores, como a febre do ouro de California, por exemplo.[120] A maioría seguiu unha ruta que os levou polo Missouri ata Omaha (NE), onde seguirían ao longo da grande estrada do río Platte, que discorría seguindo o río Platte que flúe desde as montañas Rochosas en Wyoming e Colorado, cara ao leste a través das Grandes Chairas. Unha temperá expedición dirixida por Robert Stuart (1812-1813) probou que no Platte era imposible navegar cos caiucos que usaban, por non falar dos grandes vapores de roda e barcos a vapor que logo sucarían o Missouri en número crecente. Un explorador sinalou que o Platte era «demasiado groso para beber, demasiado delgado para arar».[121] Con todo, o Platte proporcionaba unha fonte abundante e confiable de auga para os pioneiros que se dirixían ao oeste. Os carromatos cubertos, coñecidos popularmente como «goletas das pradería» (prairie schooners), foron os principais medios de transporte ata o inicio do servizo regular de barcos no río na década de 1850.[122]
Durante a década de 1860, as febres do ouro en Montana, Colorado, Wyoming e o norte de Utah atraeron outra onda de aspirantes á rexión. Aínda que unha certa carga foi transportada por terra, a maior parte do transporte cara e desde os campos de ouro levouse a cabo a través dos ríos Missouri e Kansas, así como polo río Snake no Wyoming occidental e o río Bear en Utah, Idaho e Wyoming.[123] Estímase que de todos os pasaxeiros e carga transportados desde o Medio Oeste ata Montana, máis do 80% foron transportados por embarcacións, unha viaxe que levaba 150 días na dirección augas arriba. Unha ruta máis directa cara ao oeste en Colorado estendíase ao longo do río Kansas e o seu afluente o río Republican, así como un par de pequenos arroios en Colorado, Big Sandy e o río Platte Sur, ata preto de Denver. As febres do ouro precipitaron a decadencia da ruta de Bozeman como ruta de emigración popular, xa que pasaba a través de terras pertencentes os a miúdo hostís nativos americanos. Abríronse camiños máis seguros atravves do Gran Lago Salgado preto de Corinne, Utah (UT), durante o período das febre do ouro, o que levou a establecer asentamentos a grande escala na rexión das montañas Rochosas e da Gran Conca oriental.[124]
Cando os colonos ampliaron as súas propiedades nas Grandes Chairas, topáronse con conflitos de terras coas tribos nativas americanas. Isto deu lugar a frecuentes incursións, masacres e conflitos armados, o que leva ao goberno federal a subscribir múltiples tratados coas tribos das chairas, que xeralmente supoñían establecer fronteiras e reservas de terras para os nativos. Do mesmo xeito que moitos outros tratados entre os nativos americanos e os Estados Unidos, axiña foron rotos, o que levou a grandes guerras. Máis de 1.000 batallas, grandes e pequenas, libráronse entre os militares dos Estados Unidos e os nativos antes de que as tribos fosen expulsadas das súas terras e confinadas en reservas.[125][126]
Os conflitos entre os nativos e os colonos durante a apertura da ruta de Bozeman nas Dacotas, Wyoming e Montana levou á guerra de Red Cloud, na que os lakotas e cheyennes loitaron contra o exército dos Estados Unidos. A loita acabou cunha completa vitoria dos nativos americanos.[127] En 1868, asinouse o tratado de Fort Laramie, que "garantía" o uso das Black Hills (Outeiros Negros), do Powder River Country (territorio do río Powder) e outras rexións que rodean o norte do río Missouri para os nativos americanos sen intervención branca.[128]
O río Missouri foi tamén un fito importante dado que dividía o nordés de Kansas do oeste de Missouri. As forzas escravistas de Missouri cruzarían o río en Kansas e desataron o caos durante a Bleeding Kansas, o que levou á continua tensión e hostilidade, existente aínda hoxe en día, entre Kansas e Missouri. Outro conflito militar significativo no río Missouri durante este período foi a batalla de Boonville de 1861, que non afectou os nativos americanos, senón que máis ben foi un punto de inflexión na guerra civil americana que permitiu á Union tomar o control do transporte no río, desalentando ao estado de Missouri de unirse á Confederación.[129]
Con todo, a paz e a liberdade dos nativos americanos non durou moito tempo. A gran guerra sioux de 1876-77 desatouse cando os mineiros estadounidenses descubriron ouro nas Black Hills no occidente de Dacota do Sur e oriente de Wyoming. Estas terras establecéronse orixinalmente como reserva para uso dos nativos polo Tratado de Fort Laramie.[128] Cando os colonos penetraron nesas terras foron atacados polos nativos. As tropas estadounidenses foron enviadas á zona para protexer aos mineiros, e expulsar aos nativos dos novos asentamentos. Durante ese período sanguento, tanto os nativos como os militares dos Estados Unidos gañaron vitorias en grandes batallas, o que causou a perda de case un milleiro de vidas. A guerra finalmente terminou nunha vitoria estadounidenese e as Black Hills quedaron abertas á colonización. Os nativos da rexión foron trasladados a novas reservas en Wyoming e o sueste de Montana.[130]
A era da construción de presas
editarA finais do século XIX e principios do XX, construíronse no curso do Missouri un gran número de presas transformando o 35% do río nunha cadea de encoros.[11] O desenvolvemento do río viuse estimulado pola crecente demanda de electricidade nas zonas rurais do noroeste da conca, e tamén para evitar as inundacións e as secas que arrasaron rapidamente as crecentes zonas agrícolas e urbanas na parte baixa do Missouri.[131] Desde a década de 1890 abordáronse pequenos proxectos hidroeléctricos, de propiedade privada, pero as grandes presas para o control das inundacións e o asolagamento que caracterizan o curso medio do río hoxe en día non se construíron ata a década de 1950.[17][131]
Entre 1890 e 1940 construíronse cinco presas nas proximidades de Great Falls (MT) para xerar enerxía a partir das Great Falls of the Missouri, unha cadea de xigantes fervenzas formadas polo río ao seu paso polo oeste de Montana. Black Eagle Dam, construída en 1891 en Black Eagle Falls, foi a primeira presa do Missouri.[132] Substituída en 1926 por unha estrutura máis moderna, a presa era pouco máis que unha pequena presa de derivación na cima das Black Eagle Falls, que desviaba parte do caudal do Missouri cara á planta de enerxía de Black Eagle.[133] A maior das cinco presas, Ryan Dam, foi construída en 1913. A presa atópase xusto por encima dos 27 m de Great Falls, a fervenza máis grande do Missouri.[134] No mesmo período, varios compañías privadas —principalmente a Montana Power Company— comezaron a desenvolver o río Missouri por encima de Great Falls e por baixo de Helena (MT) para a xeración eléctrica. En 1898 completouse, preto do sitio actual de Canyon Ferry Dam, unha pequena central hidroeléctrica que era a segunda presa no Missouri. Esta presa de madeira rechea de rochas xeraba 7,5 megawatios de electricidade para Helena e a zona limítrofe.[135]:112 A seguinte presa foi a de Hauser, unha presa de aceiro, que se terminou en 1907, pero fallou en 1908 debido a deficiencias estruturais, causando inundacións catastróficas río abaixo ata pasada a cidade de Craig (MO). En Great Falls, unha sección da presa Black Eagle tivo que ser dinamitada para salvar as fábricas próximas da inundación.[135]:39 Hauser foi reconstruída en 1910 como unha estrutura de gravidade de formigón e aínda permanece en uso na actualidade.[136][137] A presa Holter, a uns 72 km augas abaixo de Helena, foi a terceira presa hidroeléctrica construída neste tramo do río Missouri.[138] Cando foi completada en 1918 pola Montana Power Company e a United Missouri River Power Company, o seu encoro alagou as Gates of the Mountains, un canón de pedra calcaria que Meriwether Lewis describiu como «os cantís máis salientables que se virón... os torreóns e as rochas que sobresaen en moitos lugares parecen dispostos a caer sobre nós».[139]
[O temperamento do Missouri era] incerto como as accións dun xurado ou o estado de ánimo dunha muller. ("[The Missouri's temperament was] uncertain as the actions of a jury or the state of a woman's mind." ) —Sioux City Register, 28 de marzo de 1868[63]:438
|
A conca do Missouri sufriu unha serie de catastróficas inundacións ao redor do cambio do século XX, sobre todo en 1844, 1881, e 1926-1927.[140]
En 1940, durante a Gran Depresión, como parte do proxecto de recuperación económica (New Deal), o Corpo de Enxeñeiros do Exército dos Estados Unidos (United States Army Corps of Engineers, ou USACE) completou a presa Fort Peck, en Montana. A construción deste enorme proxecto de obras públicas proporcionou emprego a máis de 50000 traballadores durante a Gran Depresión e foi un paso importante no control de inundacións na metade inferior do río Missouri.[141] Con todo, Fort Peck só controla a escorrentía do 11% das concas do río Missouri, e tivo pouco efecto nunha grave inundación por desxeo que azoutou a conca baixa tres anos despois. Este evento foi especialmente destrutivo, xa que mergullou as plantas de fabricación en Omaha e Kansas City, o que atrasou considerablemente os envíos de subministracións militares na segunda guerra mundial.[140][142]
Os danos da inundación no sistema do río Mississippi-Missouri foron unha das razóns principais pola cal o Congreso dos Estados Unidos aprobou a Lei de control de inundacións de 1944 (Flood Control Act of 1944), abrindo o camiño para que o Corpo de Enxeñeiros desenvolvese o Missouri nunha escala masiva.[143][144] Esa lei de 1944 autorizou o «Programa Pick-Sloan para a Conca do Missouri» (Pick-Sloan Missouri Basin Program, ou Pick-Sloan Plan), que era unha combinación de dúas propostas moi diferentes: o plan Pick, con énfase no control de inundacións e a enerxía hidroeléctrica, propoñía a construción de grandes presas de almacenamento ao longo do curso principal do Missouri; e o plan Sloan, que facía fincapé no desenvolvemento da irrigación local e incluía disposicións para aproximadamente 85 presas máis pequenas nos afluentes do río.[131][145]
Nas primeiras etapas do desenvolvemento Pick-Sloan fixéronse plans tentativos para construír unha presa baixa no Missouri en Riverdale (Dacota do Norte) e 27 presas máis pequenas no río Yellowstone e os seus afluentes.[146] Isto tivo a oposición dos habitantes da conca de Yellowstone, e, finalmente, o USBR propuxo outra solución: elevar en gran medida a altura da presa proposta en Riverdale, actual presa Garrison, substituíndo así o almacenamento que proporcionaban as presas de Yellowstone. Debido a esta decisión, o Yellowstone é agora o río de caudal libre máis longo nos estados contiguos dos Estados Unidos.[147] En 1949, a United States Bureau of Reclamation (USBR) comezou a construción da moderna presa Canyon Ferry para o control de inundacións na zona de Great Falls. Na década de 1950 comezou a construción dos cinco encoros da canle principal —Garrison, Oahe, Big Bend, Fort Randall e Gavins Point— propostas no marco do Plan Pick-Sloan.[131] Xunto con Fort Peck, que foi integrado como unha unidade do Plan Pick-Sloan na década de 1940, estas presas forman agora o que se coñece como o «Sistema Canle Principal Río Missouri» (Missouri River Mainstem System).[148]
En 1954, as augas procedentes do lago Canyon Ferry mergullaron a antiga presa de 1898, cuxa casa de máquinas segue en pé baixo a auga preto de 2.4 km augas arriba da presa actual.[149]
As seis presas do Mainstem System, principalmente Fort Peck, Garrison e Oahe, están entre as presas máis grandes do mundo por volume; os seus extensos encoros tamén están entre os máis grandes da nación.[150] Embalsando ata 91.4 km³ en total, os seis encoros poden almacenar o caudal total do río de máis de tres anos tal como se mide augas abaixo de Gavins Point, a presa inferior.[17] Esta enorme capacidade convérteo no sistema de almacenamento máis grande dos Estados Unidos e un dos máis grandes en América do Norte.[151] Ademais de almacenar auga de rega, o sistema tamén inclúe unha reserva anual para o control das inundacións de 20.1 km³.[148] As centrais eléctricas na canle principal xeran ao redor de 9,3 millóns de kWh ao ano, igual a unha saída constante de case 1100 megawatios.[152] Xunto coas preto de 100 presas máis pequenas construídas nos afluentes do Missouri, principalmente nos ríos Bighorn, Platte, Kansas e Osage, o sistema proporciona auga de rega a preto de 19000 km² de terra.[131][153]
| Presas no río Missouri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Presa | Estado(s) | Altura (en m) | Encoro | Capacidade (Acre.ft) |
Capacidade (MW) |
| Presa Toston[154] | 17 | 3.000 | 10 | ||
| Presa Canyon Ferry[149] | 69 | Lago Canyon Ferry | 1.973.000 | 50 | |
| Presa Hauser[136] | 24 | Lago Hauser | 98.000 | 19 | |
| Presa Holter[138] | 38 | Lago Holter | 243.000 | 48 | |
| Presa Black Eagle[133] | 40 | Long Pool[n 4] | 2.000 | 21 | |
| Presa Rainbow[155] | 88 | 1.000 | 36 | ||
| Presa Cochrane[156] | 18 | 3.000 | 64 | ||
| Presa Ryan[134] | 19 | 5.000 | 60 | ||
| Presa Morony[157] | 18 | 3.000 | 48 | ||
| Presa Fort Peck[158] | 76 | Lago Fort Peck | 18.690.000 | 185 | |
| Presa Garrison[159] | 64 | Lago Sakakawea | 23.800.000 | 515 | |
| Presa Oahe[160] | 75 | Lago Oahe | 23.500.000 | 786 | |
| Presa Big Bend[161] | 29 | Lago Sharpe | 1.910.000 | 493 | |
| Presa Fort Randall[162] | 50 | Lago Francis Case | 5.700.000 | 320 | |
| Presa Gavins Point[163] | 23 | lago Lewis e Clark | 492.000 | 132 | |
| Total | 76.436.000 | 2.787 | |||
A táboa encartada da dereita lista as estatísticas das quince presas no río Missouri, ordenadas augas abaixo.[6] Moitas das pequenas centrais hidroeléctricas (marcadas en amarelo) necesitan encoros moi pequenos que poden ou non ter nome; aquelas sen nomear déixanse en branco. Todas as presas atópanse na metade superior do río, por encima da cidade de Sioux City; a parte baixa do río é ininterrompida debido ao seu uso desde hai moito tempo como unha canle de navegación.[164]
Navegación
editar[O frete no río Missouri] nunca alcanzou as súas expectativas. Mesmo no mellor dos casos, nunca foi unha grande industria. ("[Missouri River shipping] never achieved its expectations. Even under the very best of circumstances, it was never a huge industry.")
~Richard Opper, antigo director executivo da Missouri River Basin Associationr[165] |
As viaxes en embarcacións polo Missouri comezaron coas canoas de marco de madeira e os bull boats dos nativos americanos, que foron utilizadas durante miles de anos antes da introdución das grandes embarcacións no río na colonización das Grandes Chairas.[166] O primeiro barco de vapor no Missouri foi o Independence, que comezou a viaxar entre St. Louis e Keytesville (Missouri) ao redor de 1819.[167] Na década de 1830, estaban a funcionar regularmente buques para o gran correo e cargas entre as cidades de Kansas City e St. Louis, e moitos viaxaron aínda máis lonxe río arriba. Un puñado, como o Western Engineer e o Yellowstone, foron capaces de remontar o Missouri ata o leste de Montana.[166][168]
Durante o século XIX, na época do comercio de peles, os barcos de vapor e barcos de quilla comezaron a percorrer case toda a lonxitude do Missouri desde as crebadas en Montana ata os rápidos da desembocadura en Missouri, levando as peles de castor e de bisonte desde as áreas que os trampeiros frecuentaban.[169] Isto deu lugar ao desenvolvemento dos mackinaw do río Missouri (barco tipo canoa con velas), que se especializou no transporte das peles. Dado que estas embarcacións só podían viaxar río abaixo, eran desmanteladas e vendidas para madeira á súa chegada a St. Louis.[166]
O transporte fluvial aumentou na década de 1850 co múltiple transporte en barcas artesanais dos pioneiros, emigrantes e mineiros; moitas destas viaxes eran desde St. Louis ou Independence ata preto de Omaha. Alí, a maioría desas persoas partían por terra ao longo do longo pero pouco profundo e navegable río Platte, que foi descrito polos pioneiros como de «unha milla de ancho e unha polgada de profundidade» e «o máis magnífico e inútil dos ríos».[170] Os vapores alcanzaron o seu punto máximo en 1858, cando operaban a tempo completo no Missouri máis de 130 barcos, e moitas embarcacións máis pequenas.[171] Moitas das primeiras embarcacións foron construídas no río Ohio, antes de ser transferidas ao Missouri. Preferíronse os barcos de vapor de paletas aos grandes barcos a vapor que foron máis utilizados no Mississippi e o Ohio, debido a que tiñan maior capacidade de manobra.[169]
O éxito da industria, con todo, non garantía a seguridade. Nas primeiras décadas antes de que o caudal do río fose controlado, as súas crecidas e caídas e as enormes cantidades de sedimentos, que impidían unha visión clara do fondo, destruíron unhas 300 embarcacións. Debido aos perigos da navegación polo río Missouri, a vida útil media das naves era breve, só uns catro anos.[171] O desenvolvemento do ferrocarril transcontinental e do Northern Pacific marcaron o principio do fin do comercio en barcos de vapor no Missouri. Superado polos trens, o número de barcos diminuíu lentamente, ata que non quedou case ningún na década de 1890. O transporte de produtos agrícolas e mineiros por barcazas, con todo, experimentou un renacemento a principios do século XX.[172][173]
Pasaxe ata Sioux City
editarDesde comezos do século XX, o río Missouri foi acondicionado amplamente para permitir o transporte fluvial, feito polo que agora preto do 32 por cento do río flúe a través de canles artificialmente endereitados.[11] En 1912, o USACE foi autorizado a manter drenado o Missouri cunha profundidade de 1.8 m (seis pés) desde o porto de Kansas City ata a desembocadura, esta era unha distancia de 592 km (368 millas).[6] Isto logrouse construíndo diques e presas coas que dirixirón o fluxo do río nunha canle recta e estreita para evitar a sedimentación. En 1925, o USACE comezou un proxecto para ampliar a canle de navegación do río ata os 61 m (200 pés); dous anos máis tarde, comezou a dragaxe dunha canle de augas profundas desde Kansas City ata Sioux City. Estas modificacións reduciron a lonxitude do río desde uns 4090 km a finais do século XIX ata a actuais 3767 km.[3][174]
A construción de presas no Missouri no marco do Plan Pick-Sloan na metade do século XX foi o paso final a axuda á navegación. Os grandes encoros do Mainstem System axudaron a proporcionar un caudal confiable para manter a canle de navegación durante todo o ano, e foron capaces de deter a maioría das crecidas anuais do río.[175] Con todo, os ciclos de crecidas e secas do Missouri —en particular a prolongada seca de principios do século XXI na conca do Missouri[176] e as inundacións históricas de 1993[177] e 2011[178]— son difíciles de controlar mesmo para os grandes encoros do Mainstem System.[178]
En 1945, o USACE comezou o «Proxecto de navegación e estabilización das ribeiras do río Missouri» (Missouri River Bank Stabilization and Navigation Project), o que aumentaría de forma permanente a canle de navegación do río ata unha anchura de 91 m (300 pés) e unha profundidade de 2.7 m (nove pés). Durante estes traballos que continúan ata os nosos días, os 1183 km da canle de navegación desde Sioux City ata St. Louis foron controlados mediante a construción de diques de rocha para dirixir o fluxo do río sacando sedimentos, selando e cortando meandros e canles laterais o mesmo tempo que ivan dragando o leito do río.[179] Con todo, o Missouri resistiu a miúdo os esforzos da USACE para controlar a súa profundidade. En 2006, varios barcos da garda costeira dos Estados Unidos encallaron no Missouri debido a que a canle de navegación quedara severamente cuberto de area.[180] O USACE foi culpado por non manter a profundidade mínima na canle.[181]
En 1929, a comisión de navegación do río Missouri (Missouri River Navigation Commission) estimou que a cantidade total das mercadorías expedidas polo río anualmente sería duns 15 millóns de toneladas (13,6 millóns de toneladas métricas), proporcionando un amplo consenso para a creación dunha canle de navegación. Con todo, o tráfico fluvial desde entón foi moito menor do esperado, e os envíos de materias primas, incluíndo produtos, artigos manufacturados, madeira e aceite, foron de media só 683.000 toneladas (616.000 toneladas) por ano desde 1994 ata 2006.[182]
Por tonelaxe de material transportado, o estado de Missouri é con moito o maior consumidor, xa que representa o 83% do tráfico do río, mentres que Kansas ten o 12%, Nebrasca o 3% e Iowa o 2%. Case todo o tráfico de barcazas embarca area e grava dragados en 800 km no baixo Missouri; a parte restante da canle de navegación agora ten pouco ou ningún uso dos buques comerciais.[182]
Declive do tráfico
editarA tonelaxe de mercadorías enviadas por barcazas no río Missouri sufrio unha diminución importante desde a década de 1960 ata a actualidade. Na década de 1960, a USACE predixo un aumento de 10800000 toneladas/ano para o 2000, pero en cambio ocorreu o contrario. A cantidade de bens caeu desde 3000000 t en 1977 a só 1180000 t no 2000.[183] Un dos maiores descensos produciuse nos produtos agrícolas, especialmente do trigo. Parte da razón é que as terras de regadío ao longo do Missouri só foron desenvolvidas nunha fracción do seu potencial.[184] En 2006, as barcazas no Missouri transportaron só 180000 t de produtos que eran igual á cantidade de tráfico de mercadorías ao día no Mississippi.[184]
As condicións de seca no século XXI e a competencia doutros medios de transporte —principalmente o ferrocarril— son a razón principal da diminución do tráfico fluvial no Missouri. O fracaso da USACE para manter constantemente a canle de navegación tamén obstaculizou a industria. Na actualidade están a realizarse esforzos para reactivar a industria do transporte fluvial no Missouri, debido á eficiencia e baratura para transportar produtos agrícolas, e á saturación nas rutas de transporte alternativas. Están a considerarse solucións como a ampliación da canle de navegación e a liberación de máis auga dos encoros durante o pico da tempada de navegación.[185][186] As condicións de seca sufridas no 2010, na que se embarcarón unhas 301000 t no Missouri, representa o primeiro aumento significativo nos envíos desde o ano 2000. Con todo, as inundacións no 2011 pecharon un récord do tráfico de barcos no río.[187]
Non hai esclusas nin presas na parte baixa do río Missouri, pero hai unha chea de presas e espigóns no río que fan difícil navegar ás barcazas. En contraste, o alto Mississippi ten 28 esclusas e presas cunha media de 63,1 t de carga anualmente desde o ano 2008 ata o 2011,[188] e que está pechado 5 meses do ano. Mentres o río Missouri só arrastrou pouco máis de 300000 t o ano en 2010 e foi un ano de aumento.
Ecoloxía
editarHistoria natural
editarHistoricamente, os miles de quilómetros cadrados da chaira de inundación do río Missouri daban soporte a unha ampla variedade de especies de plantas e animais. A biodiversidade en xeral aumentaba ao ir augas abaixo desde as cabeceiras frías e subalpinas en Montana, cara ao clima tépedo e húmido de Missouri. Hoxe en día, a zona ribeirega do río componse principalmente de álamos, salgueiros e sicomoros, con outros tipos de árbores como o pradairo e freixo.[63]:436 A altura media das árbores aumenta xeralmente ao afastarse da beira do río unha distancia limitada, xa que a terra adxacente ao río é vulnerable á erosión do chan durante as inundacións. Debido ás grandes concentracións de sedimentos, o Missouri non soporta moitos invertebrados acuáticos.[63]:436 Con todo, a conca alberga preto de 300 especies de aves[63]:436 e 150 especies de peixes,[189] algúns deles en perigo de extinción, como o esturión pálido. Os hábitats acuáticos e ribeiregos do Missouri tamén soportan varias especies de mamíferos, como os bisones, londras de río, castores, ratos almiscreiros e mapaches.[63]:438
O Fondo Mundial para a Natureza divide a conca do Missouri en tres ecorrexións de auga doce: o Alto Missouri (ou Missouri Superior, Upper Missour), Baixo Missouri (Lower Missouri) e a Pradería Central (Central Prairie). O Alto Missouri, que máis ou menos abarca a área dentro de Montana, Wyoming, o sur de Alberta e Saskatchewan, e Dacota do Norte, componse principalmente de pasteiros semiáridos de arbusto estepario con escasa biodiversidade por mor das glaciacións da Idade de Xeo. Non hai especies endémicas coñecidas dentro da rexión. Fóra das cabeceiras, nas Rochosas, hai pouca precipitación nesta parte da conca.[190] A ecorrexión Medio Missouri, que se estende a través de Colorado, o suroeste de Minnesota, o norte de Kansas, Nebrasca e partes de Wyoming e Iowa, ten maior precipitación e caracterízase polos bosques tépedos e pasteiros. A vida vexetal é máis diversa no Medio Missouri, que é tamén o fogar de aproximadamente o dobre de especies animais.[191] Por último, a ecorexión da pradería Central atópase na parte inferior do Missouri, abarca a totalidade ou partes de Missouri, Kansas, Oklahoma e Arcansas. A pesar das grandes flutuacións estacionais de temperatura, esta rexión ten a maior diversidade de plantas e animais das tres. Trece especies de cangrexos de río son endémicas do Missouri Inferior.[192]
Impacto humano
editarDesde o principio do comercio fluvial e do desenvolvemento industrial na década de 1800, o Missouri foi gravemente contaminado e a calidade das súas augas foi degradada pola actividade humana. A maior parte do hábitat das chairas de inundación do río desapareceu, substituído por terras agrícolas de regadío. O desenvolvemento da planicie de inundación deu lugar a crecentes cantidades de persoas e infraestruturas dentro das áreas con alto risco de inundación. Construíronse diques ao longo de máis dun terzo do río co fin de manter as crecidas dentro da canle, pero como consecuencia, a corrente fíxose máis rápida co consecuente aumento dos caudais máximos nas zonas baixas. A escorrentía de fertilizantes, que provoca elevados niveis de nitróxeno e outros nutrientes, é un problema importante ao longo do Missouri, especialmente nos estados de Iowa e Missouri. Esta forma de contaminación tamén afecta en gran medida aos ríos do Alto Mississippi, Illinois e Ohio. Os baixos niveis de osíxeno nos ríos e na gran zona morta do golfo de México, ao final do delta do Mississippi, é o resultado das altas concentracións de nutrientes no Missouri e outros afluentes do Mississippi.[193][194]
A canalización do baixo Missouri fixo que o río sexa máis estreito, máis profundo e menos accesible á flora e fauna de ribeira. Numerosos encoros e proxectos de estabilización de ribeiras construíronse para facilitar a conversión de 1200 km² de chaira de inundación do río Missouri en terras agrícolas. O control da canle reduciu considerablemente o volume de sedimentos transportados augas abaixo polo río e iso eliminou hábitats ricos en peixes, aves e anfibios.[195] A principios do século XXI, a diminución das poboacións de especies nativas impulsou ao Servizo de Pesca e Vida Silvestre dos Estados Unidos (U.S. Fish and Wildlife Service, ou USACE) a emitir unha opinión biolóxica recomendando a restauración dos hábitats fluviais das especies federais de aves e peixes en perigo de extinción.[196]
O USACE comezou a traballar nos proxectos de restauración dos ecosistemas da parte baixa do Missouri a principios do século XXI. Debido á baixa utilización da canle de navegación no Missouri inferior mantida polo USACE, agora considérase factible eliminar algunhas das presas, diques e represas que constrinxen o fluxo do río, o que lle permitirá restaurar a forma natural as súas ribeiras.[195] No 2001, había 350 km² de chaira de inundación ribeirega sometidos a unha restauración activa.[197]
Os proxectos de restauración volveron a removilizar algúns dos sedimentos que quedaran atrapados detrás das estruturas de estabilización ribeirega, o que provocou preocupacións acerca dos nutrientes exacerbados e da contaminación de sedimentos a nivel local e augas abaixo no norte do golfo de México. Un informe do Consello Nacional de Investigación (United States National Research Council) de 2010 avaliou o papel dos sedimentos no Missouri, sopesando as estratexias de restauración dos hábitats actuais e algunhas formas alternativas para manexar tales sedimentos.[198] O informe atopou necesario comprender mellor os procesos de sedimentación no Missouri, incluíndo a creación dun "orzamento de sedimentos" —unha contabilidade de transporte de sedimentos, erosión e volumes de deposición en toda a lonxitude do río— que proporcionaría unha base para os proxectos de mellora dos estándares de calidade da auga e para protexer as especies en perigo de extinción.[199]
Turismo e uso recreativo
editarCon máis de 3900 km² de augas abertas, os seis encoros do sistema principal do Missouri proporcionan algunhas das principais áreas recreativas dentro da conca. As visitas incrementouse desde os 10 millóns de visitantes na década de 1960 aos máis de 60 millóns de visitantes en 1990.[184] O desenvolvemento dos servizos para os visitantes foi estimulado pola Lei de Proxecto de Recreación de Augas Federais de 1965 (Federal Water Project Recreation Act ), que requiriu que o USACE construíse e mantivese as ramplas para botes, campamentos e outras instalacións públicas ao longo dos principais encoros.[17] Estímase que o uso recreativo dos encoros do río Missouri contribúen con $ 85-100 millóns á economía rexional cada ano.[200]
O Carreiro Histórico Nacional Lewis e Clark, duns 6000 km de lonxitude, segue case todo o Missouri desde a súa desembocadura ata a súa orixe, seguindo parte da ruta da expedición de Lewis e Clark. Estendéndose desde Wood River (Illinois), no leste, ata Astoria (Oregón), no oeste, tambián segue tramos dos ríos Mississippi e Columbia. O carreiro, que discorre a través de once estados, é xestionado por varias axencias federais e estatais, pasa por uns 100 sitios históricos, lugares arqueolóxicos en particular como o Knife River Indian Villages National Historic Site.[201][202]
Lista de afluentes do río Missouri
editarO río Missouri ten moitísimos afluentes, sendo os máis importantes os que recolle a táboa seguinte. Os afluentes ordénanse xeograficamente, seguindo o río desde o seu nacemento ata a desembocadura.
| Ramal | Nome afluente | Desembocadura | Lonxitude (km) | Cunca (km²) | Caudal (m³/s) | Estado(s) polos que discorre | Tramo | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| - | - | Río Jefferson | - | 124 | Montana | Cabeceiras | ||||||
| - | - | - | Río Big Hole | Jefferson | 246 | |||||||
| - | - | Río Madison | - | 295 | ||||||||
| - | - | Río Gallatin | - | 193 | ||||||||
| - | - | Río Sixteen Mile | Missouri | 73 | Montana | Curso superior | ||||||
| - | - | Río Dearborn | Missouri | 113 | 1.100 | 5,5 | ||||||
| - | - | Río Smith | Missouri | 95 | ||||||||
| I | - | Río Sun (ou río Medicine) | Missouri | 209 | 4.856 | 19 | ||||||
| - | - | Arroio Belt | Missouri | 129 | ||||||||
| I | - | Río María | Missouri | 338 | ||||||||
| - | - | - | Río Teton | María | 240 | |||||||
| - | - | - | Río Two Medicine | María | 97 | |||||||
| - | - | Arroio Arrow | Missouri | 73 | ||||||||
| - | D | Río Judith | Missouri | 200 | ||||||||
| - | - | Arroio Cow | Missouri | 48 | ||||||||
| - | D | Río Musselshell | Missouri | 550,2 | 24.800 | 7,2 | ||||||
| I | - | Río Milk | Missouri | 1.173 | 61.642 | 17 | ||||||
| - | - | - | Arroio Battle | Milk | 203 | 2.600 | ||||||
| - | D | Río Redwater | Misosuri | 177 | ||||||||
| I | - | Río Poplar | Missouri | 269 | ||||||||
| I | - | Río Big Muddy | Missouri | 307 | ||||||||
| - | D | Río Yellowstone | Missouri | 1.114 | 181.300 | Dacota do Norte | ||||||
| - | - | - | Río Powder | Yellowstone | 604 | 56.656 | 16 | |||||
| - | - | - | Río Tongue | Yellowstone | 426 | 13.980 | 11 | |||||
| - | - | - | Río Bighorn (inclúe o Wind) | Yellowstone | 742 | 59.270 | 103 | |||||
| - | - | - | Río Little Bighorn | Bighorn | 222 | |||||||
| - | - | - | Río Shoshone | Bighorn | 160 | 7.741 | 29 | |||||
| - | - | - | Río Nowood | Bighorn | 153 | |||||||
| - | - | - | Río Greybull | Bighorn | 145 | |||||||
| - | - | - | Río Clarks Fork Yellowstone | Yellowstone | 227 | |||||||
| - | - | - | Río Stillwater | Yellowstone | 113 | |||||||
| - | - | - | Río Boulder | Yellowstone | 96 | |||||||
| - | - | Río Little Muddy | Missouri | 72 | ||||||||
| - | - | Río White Earth | Missouri | 80 | ||||||||
| - | - | Río Tobacco Garden | Missouri | 48 | ||||||||
| - | D | Río Pequeno Missouri (Little Missouri) | Missouri | 901 | 21.523 | 15 | ||||||
| - | D | Río Knife | Missouri | 193 | ||||||||
| - | D | Río Heart | Missouri | 290 | 8.728 | 8 | ||||||
| - | D | Río Cannonball | Missouri | 217 | ||||||||
| - | D | Sistema Grand-South Fork Grand | Missouri | 320 | Dakota del Sur | |||||||
| - | - | - | Río North Fork Grand | Missouri | 129 | |||||||
| - | D | Río Moreau | Missouri | 320 | ||||||||
| - | D | Río Cheyenne | Missouri | 475 | 62.800 | |||||||
| - | - | - | Río Belle Fourche | Cheyenne | 470 | |||||||
| - | - | - | Arroio Rapid | Cheyenne | 138 | |||||||
| - | - | - | Arroio French | Cheyenne | 100 | |||||||
| - | D | Río Bad | Missouri | 177 | ||||||||
| - | D | río White | Missouri | 933 | 26.000 | 0 | ||||||
| - | - | - | Río Little White | White | 377 | |||||||
| - | - | - | Arroio Wounded Knee | White | 160 | |||||||
| - | - | Arroio Ponca | Missouri | 224 | 2.100 | |||||||
| - | D | Río Niobrara | Missouri | 692 | 29.992 | 49 | Dakota do Sur - Nebrasca | Curso Medio | ||||
| - | - | - | Río Keya Paha | Niobrara | 204 | 4.429 | ||||||
| - | - | - | Río Snake | Niobrara | 203 | 4.429 | ||||||
| I | - | Río James | Missouri | 1.143 | 54.240 | 18 | ||||||
| I | - | Río Vermillion | Missouri | 72 | ||||||||
| I | - | Río Big Sioux | Missouri | 674 | Dakota del Sur / Iowa | |||||||
| - | - | - | Río Snake | Big Sioux | 232 | |||||||
| I | - | Río Perry | Missouri | 46,5 | Nebraska/Iowa | |||||||
| I | - | Río Floyd | Missouri | 180 | ||||||||
| I | - | Río Little Sioux | Missouri | 415 | ||||||||
| - | - | - | Río Maple | Little Sioux | 160 | |||||||
| - | - | - | Río West Fork of the Little Sioux | Little Sioux | 153 | |||||||
| - | - | - | Río Ocheyedan | Little Sioux | 93 | |||||||
| I | - | Río Soldier | Missouri | 108 | ||||||||
| - | - | Río Boyer | Missouri | 190 | ||||||||
| - | - | Arroio Mosquito | Missouri | 97 | ||||||||
| - | D | Río Platte | Missouri | 499 | 219.916 | 199 | ||||||
| - | - | - | Río Elkhorn | Platte | 470 | 18.000 | ||||||
| - | - | - | Río Loup | Platte | 115 | 38.850 | ||||||
| - | - | - | Río Loup Norte | Loup | 335 | |||||||
| - | - | - | Río Loup South | Loup | ||||||||
| - | - | - | Río Dismal | Loup South | 115,7 | |||||||
| - | - | - | Río Platte Norte | Platte | 1.094 | 80.031 | 38 | |||||
| - | - | - | Río Sweetwater | Platte Norte | 383 | |||||||
| - | - | - | Río Medicine Bow | Platte Norte | 314 | |||||||
| - | - | - | Arroio Rock | Medicine Bow | 201 | 2,3 | ||||||
| - | - | - | Río Little Medicine Bow | Medicine Bow | 106 | |||||||
| - | - | - | Río Michigan | Platte Norte | 111 | |||||||
| - | - | - | Río Illinois | Míchigan | 114 | |||||||
| - | - | - | Río Laramie | Platte Norte | 451 | 11.820 | 3,7 | |||||
| - | - | - | Río North Laramie | Laramie | 139 | |||||||
| - | - | - | Río Chugwater | Laramie | 149 | |||||||
| - | - | - | Río Platte Sur (o río Jesus Maria) | Platte | 711 | 62.738 | ||||||
| - | - | - | Arroio Lodgepole | Platte Sur | 447 | |||||||
| - | - | - | Arroio Pawnee | Platte Sur | ||||||||
| - | - | - | Arroio Box Elder | Platte Sur | ||||||||
| - | - | - | Río Cache La Poudre | Platte Sur | 203 | 4,6 | ||||||
| - | - | - | Río Big Thompson | Platte Sur | 123 | 2,05 | ||||||
| - | - | - | Arroio Clear | Platte Sur | 102 | |||||||
| - | - | - | Arroio Cherry | Platte Sur | 103 | |||||||
| - | - | - | Arroio Beaver | Platte Sur | 266 | 2.940 | ||||||
| - | - | - | Arroio Crow | Platte Sur | 246 | |||||||
| - | - | - | Arroio Kiowa | Platte Sur | 198 | 1.890 | ||||||
| I | - | Río Little Nemaha | Missouri | |||||||||
| I | - | Río Big Nemaha | Missouri | |||||||||
| - | D | Río Nishnabotna-East Nishnabotna | Missouri | 216 | Iowa/Missouri | |||||||
| - | D | Río West Nishnabotna | Missouri | |||||||||
| I | - | Río Tarkio | Missouri | 225 | 1.316 | |||||||
| I | - | Río Nodaway-West Nodaway | Missouri | 224,5 | ||||||||
| - | - | - | Río East Nodaway | Missouri | 117,2 | |||||||
| I | - | Río Platte (Missouri) | Missouri | 320 | Kansas/Missouri | |||||||
| - | - | - | Río One Hundred and Two | Platte | 145 | |||||||
| - | D | Río Kansas | Missouri | 274 | 155.695 | 205 | Praderia central | |||||
| - | - | - | Río Wakarusa | Kansas | 129,6 | |||||||
| - | - | - | Río Delaware (Kansas) | Kansas | 151 | 2.890 | ||||||
| - | - | - | Río Big Blue | Kansas | 578 | 28 | ||||||
| - | - | - | Río Little Blue (Kansas/Nebraska) | Big Blue | 394 | 28 | ||||||
| - | - | - | Río Republican | Kansas | 716 | 64.491 | 24 | |||||
| - | - | - | Río Arikaree | Republican | 251 | |||||||
| - | - | - | Arroio Red Willow | Republican | 203 | 2.028 | ||||||
| - | - | - | Río South Fork Republican | Kansas | 275 | 7.195 | 24 | |||||
| - | - | - | Río North Fork Republican | Kansas | 275 | 7.195 | 24 | |||||
| - | - | - | Río Smoky Hill | Kansas | 901 | 49.883 | 44 | |||||
| - | - | - | Río Solomon | Smoky Hill | 296 | 17.703 | ||||||
| - | - | - | Río South Fork Solomon | Solomon | 470 | |||||||
| - | - | - | Río North Fork Solomon | Solomon | 351 | |||||||
| - | - | - | Río Saline (Kansas) | Smoky Hill | 639 | |||||||
| - | - | - | Río North Fork Smoky Hill | Smoky Hill | 314 | 1.970 | ||||||
| - | D | Río Blue (Missouri) | Missouri | 64,1 | Missouri | |||||||
| - | D | Río Little Blue (Missouri) | Missouri | 73,1 | ||||||||
| I | - | Río Fishing | Missouri | 62,8 | ||||||||
| I | - | Río Crooked | Missouri | 95 | ||||||||
| I | - | Río Grand (Missouri) | Missouri | 364 | 20.000 | |||||||
| - | - | - | Arroio Shoal (Missouri) | Grand | 131,2 | |||||||
| - | - | - | Río Thompson (Missouri) | Grand | 303 | 4.800 | 30 | |||||
| I | - | Río Chariton | Missouri | 351 | ||||||||
| - | D | Río Lamine | Missouri | 115 | ||||||||
| - | - | - | Río Blackwater (Missouri) | Lamine | 127,6 | |||||||
| - | D | Río Osage | Missouri | 579 | 39.600 | |||||||
| - | - | - | Río Niangua | Osage | 201 | |||||||
| - | - | - | Río Little Niangua | Niangua | 103,6 | |||||||
| - | - | - | Río South Grand | Osage | ||||||||
| - | - | - | Río Pomme de Terre | Osage | 210 | |||||||
| - | - | - | Río Sac | Osage | 190 | |||||||
| - | - | - | Río Marais des Cygnes | Osage | 349 | |||||||
| - | - | - | Río Little Osage | Osage | 142 | |||||||
| - | - | - | Río Marmaton | Little Osage | 164 | |||||||
| - | D | Río Gasconade | MissoFiluri | 450 | ||||||||
| - | - | - | Río Big Piney | Gasconade | 180 | |||||||
Notas
editar- ↑ The Missouri's flow at Culbertson, 25 mi (40 km) above the confluence of the two rivers, is about 9 820 cu ft/s (278 m3/s)[7] and the Yellowstone's discharge at Sidney, roughly the same distance upstream along that river, is about 12 370 cu ft/s (350 m3/s).[8]
- ↑ The Mississippi River flows for approximately 1 172 miles (1 886 km) above St. Louis,[6] which is just over half of the Missouri's length.
- ↑ The Mississippi drains an area of 172 200 sq mi (446 000 km2) above the confluence with the Missouri River.[14]
- ↑ "Long Pool" is the name used by area residents to refer to the smooth, almost lake-like 55 mi (89 km) stretch of the Missouri between the Black Eagle Dam and the town of Cascade. Only about 2 mi (3,2 km) of the so-called Long Pool are actually part of the impoundment behind the dam.
- Referencias
- ↑ 1,0 1,1 "Feature Detail Report for: Missouri River" (en inglés). 24 de outubro de 1980. 756398. Arquivado dende o orixinal o 15 de setembro de 2019. Consultado o 3 de xullo do 2016.
- ↑ 2,0 2,1 Howard Perlman, USGS (31 de outubro de 2012). "Lengths of major rivers, from USGS Water-Science School" (en inglés). Ga.water.usgs.gov. Arquivado dende o orixinal o 05 de marzo de 2009. Consultado o 3 de xullo do 2016.
- ↑ 3,0 3,1 "Missouri River Environmental Assessment Program Summary" (en inglés). U.S. Geological Survey. Arquivado dende o orixinal o 27 de maio de 2010. Consultado o 3 de xullo do 2016.
- ↑ Véxase en: «River Mileage Classifications for Components of the june 2008 National Wild and Scenic Rivers System», despoñible no sitio do Servizo Nacional de Parques dos EE. UU., en [1].
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 U.S. Geological Survey. "United States Geological Survey Topographic Maps". TopoQuest. Arquivado dende o orixinal o 10 de maio de 2012. Consultado o 8 de maio de 2010.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 USGS Topo Maps for United States (Mapa). Cartografado por U.S. Geological Survey. ACME Mapper. Consultado o 8 de maio de 2010.
- ↑ "USGS Gage #06185500 on the Missouri River near Culbertson, MT" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1941–2010. Consultado o 4 de xullo de 2011.
- ↑ "USGS Gage #06329000 on the Yellowstone River near Sidney, MT" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1911–2010. Consultado o 4 de xullo de 2011.
- ↑ Twentieth Century Encyclopædia: A Library of Universal Knowledge, Vol. 5, pax. 2399
- ↑ There is only one river with a personality, a sense of humor, and a woman's caprice; a river that goes traveling sidewise, that interferes in politics, rearranges geography, and dabbles in real estate; a river that plays hide and seek with you today and tomorrow follows you around like a pet dog with a dynamite cracker tied to his tail. That river is the Missouri. Athearn, pax. 89.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 "The Missouri River Story". Columbia Environmental Research Center. U.S. Geological Survey. Arquivado dende o orixinal o 27 de maio de 2010. Consultado o 10 de abril de 2010.
- ↑ "Missouri River". Columbia Environmental Research Center. U.S. Geological Survey. 8 de setembro de 2009. Consultado o 10 de maio de 2010.
- ↑ "North America". Encyclopædia Britannica. Consultado o 17 de xullo do 2016.
- ↑ 14,00 14,01 14,02 14,03 14,04 14,05 14,06 14,07 14,08 14,09 14,10 "Boundary Descriptions and Names of Regions, Subregions, Accounting Units and Cataloging Units". U.S. Geological Survey. Consultado o 5 de marzo de 2011.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 "USGS Gage #06934500 on the Missouri River at Hermann, Missouri: Water-Data Report 2009" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1897–2009. Consultado o 24 de agosto de 2010.
- ↑ "USGS Gage #07010000 on the Mississippi River at St. Louis, Missouri: Water-Data Report 2009" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1861–2009. Consultado o 24 de agosto de 2010. Note: This gauge is just below the Missouri confluence, so the Missouri discharge was subtracted from 5400 m3/s to get this amount.
- ↑ 17,00 17,01 17,02 17,03 17,04 17,05 17,06 17,07 17,08 17,09 17,10 17,11 17,12 "Missouri River Mainstem Reservoir System Master Water Control Manual". U.S. Army Corps of Engineers. University of Nebraska Lincoln Digital Commons. 1 de xaneiro de 2006. Consultado o 15 de xaneiro de 2012.
- ↑ Crane, Gabe (2007). "Wyoming Metropolis?". Next American City. Arquivado dende o orixinal o 11 de decembro de 2010. Consultado o 17 de xaneiro de 2012.
- ↑ DeFranco, Anthony (27 de xuño de 1994). "No More Floods! Build The Missouri River Development Project" (PDF). New Federalist American Almanac (21st Century Science and Technology). Consultado o 17 de xaneiro de 2012.
- ↑ "Mount Lincoln, Colorado". Peakbagger. Consultado o 21 de maio de 2014.
- ↑ "Elevations and Distances in the United States". Eastern Geographic Science Center. U.S. Geological Survey. 29 de abril de 2005. Arquivado dende o orixinal o 15 de outubro de 2011. Consultado o 8 de outubro de 2010.
- ↑ Carter, Janet M.; Williamson, Joyce E.; Teller, Ralph W. "The 1972 Black Hills-Rapid City Flood Revisited". U.S. Geological Survey. Consultado o 15 de xaneiro de 2012.
- ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 "Watersheds (map)". Commission for Environmental Cooperation. 2006. Arquivado dende o orixinal o 27 de febreiro de 2008. Consultado o 12 de setembro de 2008.
- ↑ Gonzalez, Mark A. (2003). "Continental Divides in North Dakota and North America". North Dakota Geological Survey Newsletter. The National Atlas. Arquivado dende o orixinal o 13 de maio de 2008. Consultado o 14 de xaneiro de 2012.
- ↑ "Great Divide Basin". Wyoming State Geological Survey. Arquivado dende o orixinal o 20 de xullo de 2011. Consultado o 16 de marzo de 2011.
- ↑ Stone, Clifton. Northern State University, ed. "Missouri River". The Natural Source. Arquivado dende o orixinal o 25 de xuño de 2013. Consultado o 23 de xullo do 2016.
- ↑ 27,0 27,1 27,2 Kammerer, J.C. (May 1990). "Largest Rivers in the United States". U.S. Geological Survey. Consultado o 5 de marzo de 2011.
- ↑ 28,0 28,1 "Yellowstone River at Sidney, Montana". River Discharge Database. Center for Sustainability and the Global Environment. 1965–1984. Arquivado dende o orixinal o 16 de xuño de 2010. Consultado o 10 de maio de 2010.
- ↑ 29,0 29,1 "USGS Gage #06805500 on the Platte River at Louisville, NE" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1953–2009. Consultado o 5 de marzo de 2011.
- ↑ McFarlan and McWhirter, pax. 32.
- ↑ 31,00 31,01 31,02 31,03 31,04 31,05 31,06 31,07 31,08 31,09 "The National Map". U.S. Geological Survey. Arquivado dende o orixinal o 29 de marzo de 2012. Consultado o 5 de marzo de 2011.
- ↑ "USGS Gage #06892350 on the Kansas River at DeSoto, KS" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1917–2010. Consultado o 5 de marzo de 2011.
- ↑ "USGS Gage #06174500 on the Milk River at Nashua, MT" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1940–2010. Consultado o 5 de marzo de 2011.
- ↑ "USGS Gage #06478500 on the James River near Scotland, SD" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1928–2009. Consultado o 5 de marzo de 2011.
- ↑ Miller, Kirk A. (1999). "Surface Water". Environmental Setting of the Yellowstone River Basin, Montana, North Dakota, and Wyoming. U.S. Geological Survey. Consultado o 6 de marzo de 2011.
- ↑ 36,0 36,1 "USGS Gage #06452000 on the White River near Oacoma, SD" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1928–2009. Consultado o 5 de marzo de 2011.
- ↑ "USGS Gage #06465500 on the Niobrara River near Verdel, NE" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1928–2009. Consultado o 5 de marzo de 2011.
- ↑ "USGS Gage #06337000 on the Little Missouri River near Watford City, ND" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1935–2009. Consultado o 5 de marzo de 2011.
- ↑ "USGS Gage #06926510 on the Osage River below St. Thomas, MO" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1996–2009. Consultado o 5 de marzo de 2011.
- ↑ "USGS Gage #06485500 on the Big Sioux River at Akron, IA" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1929–2009. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 20 de maio de 2012. Consultado o 10 de xaneiro de 2012.
- ↑ Nell, Donald F.; Demetriades, Anthony. "The True Utmost Reaches of the Missouri: Were Lewis and Clark wrong when they identified the source of this great river?". Montana Outdoors (2005–07 to 08). Arquivado dende o orixinal o 18 de xaneiro de 2012. Consultado o 14 de xaneiro de 2012.
- ↑ 42,0 42,1 Kammerer, J.C. (maio 1990). "Largest Rivers in the United States". U.S. Geological Survey. Consultado o 24 de xullo do 2016.
- ↑ "Rivers". The Atlas of Canada. Natural Resources Canada. 25 de outubro de 2010. Arquivado dende o orixinal o 20 de maio de 2006. Consultado o 24 de xullo do 2016.
- ↑ Schneiders, Robert Kelley (5 de xuño de 2011). "The Great Missouri River Flood of 2011". Bismarck Tribune. Consultado o 24 de xullo do 2016.
- ↑ "The Missouri River – Water Protection Program fact sheet" (PDF). Missouri Department of Natural Resources. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 20 de xaneiro de 2013. Consultado o 24 de xullo do 2016.
- ↑ "USGS Gage #06934500 on the Missouri River at Hermann, Missouri: Monthly Average Flow". National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1957–2010. Consultado o 8 de outubro de 2010.
- ↑ 47,0 47,1 "USGS Gage #06893000 on the Missouri River at Kansas City, MO" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1958–2010. Consultado o 9 de xaneiro de 2012.
- ↑ "Missouri River at Great Falls, Montana". River Discharge Database. Center for Sustainability and the Global Environment (SAGE), Gaylord Nelson Institute for Environmental Studies, University of Wisconsin–Madison. Arquivado dende o orixinal o 14 de xaneiro de 2012. Consultado o 19 de xaneiro de 2012.
- ↑ "USGS Gage #06440000 on the Missouri River at Pierre, SD" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1934–1965. Consultado o 19 de xaneiro de 2012.
- ↑ "USGS Gage #06486000 on the Missouri River at Sioux City, IA" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1953–2009. Consultado o 9 de outubro de 2010.
- ↑ "USGS Gage #06610000 on the Missouri River at Omaha, NE" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1953–2009. Consultado o 9 de outubro de 2010.
- ↑ "USGS Gage #06909000 on the Missouri River at Boonville, MO" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1958–2009. Consultado o 9 de outubro de 2010.
- ↑ "USGS Gage #06342500 on the Missouri River at Bismarck, ND" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1954–2010. Consultado o 9 de xaneiro de 2012.
- ↑ "USGS Gage #07010000 on the Mississippi River at St. Louis, Missouri: Peak Streamflow". National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1844–2009. Consultado o 24 de agosto de 2010.
- ↑ "CERC Science Topic: Missouri River". Arquivado dende o orixinal o 21 de febreiro de 2013. Consultado o 25 de xullo de 2016.
- ↑ Jones, Craig H. "Photo map of the western United States: Cenozoic". Western US Tectonics. University of Colorado. Arquivado dende o orixinal o 31 de agosto de 2016. Consultado o 25 de xullo de 2016.
- ↑ "Cretaceous Paleogeography, Southwestern US". Northern Arizona University. Arquivado dende o orixinal o 20 de agosto de 2010. Consultado o 25 de xullo do 2016.
- ↑ Nicholls, Elizabeth L.; Russell, Anthony P. (1989-09-18). "Paleobiogeography of the Cretaceous Western Interior Seaway: the vertebrate evidence". Department of Biological Sciences (University of Calgary).
- ↑ King, P. B., pax. 27–28
- ↑ King, P. B., pax. 130–131
- ↑ Baldridge, pax. 190–204
- ↑ Roberts and Hodsdon, pax. 113–116
- ↑ 63,0 63,1 63,2 63,3 63,4 63,5 63,6 Rivers of North America, Benke and Cushing, 2005.
- ↑ 64,0 64,1 64,2 Chapin, Charles E. "Interplay of oceanographic and paleoclimate events with tectonism during middle to late Miocene sedimentation across the southwestern USA". Geosphere (2008), 4(6):976. Consultado o 20 de xaneiro de 2011.
- ↑ 65,0 65,1 Love, J.D.; Christiansen, Ann Coe. "White River Formation". Mineral Resources On-Line Spatial Data. U.S. Geological Survey. Consultado o 12 de febreiro de 2011.
- ↑ Denson, N.M.; Gill, J.R.; Roberts, A.E. "White River Formation". Mineral Resources On-Line Spatial Data. U.S. Geological Survey. Arquivado dende o orixinal o 20 de maio de 2012. Consultado o 12 de febreiro de 2011.
- ↑ Martin, J. E.; Sawyer, J. F.; Fahrenbach, M. D.; Tomhave, D. W.; Schulz, L. D. "Arikaree Group". Mineral Resources On-Line Spatial Data. U.S. Geological Survey. Consultado o 12 de febreiro de 2011.
- ↑ McMillan, Margaret E. "Postdepositional tilt of the Miocene-Pliocene Ogallala Group on the western Great Plains: Evidence of late Cenozoic uplift of the Rocky Mountains". Geology (2002), 30(1):63. Consultado o 20 de xaneiro de 2012.
- ↑ King, P. B., pag. 128–130
- ↑ Moak, William. "Pleistocene Glaciation and Diversion of the Missouri River in Northern Montana". Department of Geography and Geology. University of Nebraska, Omaha. Arquivado dende o orixinal o 15 de abril de 2012. Consultado o 20 de agosto do 2016.
- ↑ "Missouri River". Northern State University. Arquivado dende o orixinal o 25 de xuño de 2013. Consultado o 20 de agosto do 2016.
- ↑ Thornbury, 1965, pag. 248–249, 295–296
- ↑ Thornbury, 1965, pag. 248–249, and references therein
- ↑ "Montana Sapphires – Gemology". Gem Gallery. Consultado o 29 de outubro de 2011. Note: Includes map of major Montana sapphire mines
- ↑ Voynick, Stephen M. (1985). Yogo The Great American Sapphire (March 1995 printing, 1987 ed.). Missoula, MT: Mountain Press Publishing. p. 193. ISBN 0-87842-217-X.
- ↑ Moak, William. "Pleistocene Glaciation and Diversion of the Missouri River in Northern Montana". Department of Geography and Geology. University of Nebraska, Omaha. Arquivado dende o orixinal o 15 de abril de 2012. Consultado o 28 de xuño de 2011.
- ↑ "Spotlight on the Big Muddy" (PDF). Missouri Stream Team. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 17 de outubro de 2011. Consultado o 14 de xaneiro de 2012.
- ↑ "Missouri River Sediment" (PDF). Missouri River Recovery Plan Fact Sheet, U.S. Army Corps of Engineers. Missouri River Stream Team Website. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 20 de maio de 2012. Consultado o 6 de outubro de 2010.
- ↑ "Missouri River Planning: Recognizing and Incorporating Sediment Management (2010)". Division on Earth and Life Studies. The National Academies. Arquivado dende o orixinal o 20 de maio de 2012. Consultado o 7 de outubro de 2010.
- ↑ Schliefstein, Mark (29 de setembro de 2010). "Missouri River helped build Louisiana coast, but it won't help restore it". New Orleans Net. Arquivado dende o orixinal o 02 de outubro de 2010. Consultado o 6 de outubro de 2010.
- ↑ Wedel, Waldo Rudolph (1961). Prehistoric man on the Great Plains. University of Oklahoma Press.
- ↑ "Mandan Indians". Lewis and Clark Interactive Journey Log. National Geographic. Arquivado dende o orixinal o 18 de febreiro de 2011. Consultado o 23 de outubro de 2016.
- ↑ "Knife River Indian Villages NHS". U.S. National Park Service. Arquivado dende o orixinal o 29 de novembro de 2010. Consultado o 23 de outubro de 2016.
- ↑ Edwards, pag. 123.
- ↑ 85,0 85,1 American Bison: A Natural History, Lott e Greene (2003).
- ↑ Feldhamer, Thompson and Chapman, pag. 1012
- ↑ "American Buffalo: Spirit of a Nation". PBS Nature. Consultado o 4 de outubro de 2010.
- ↑ "Aug. 14, 1673: Passing the Missouri". Historic Diaries: Marquette and Joliet. Wisconsin Historical Society. Arquivado dende o orixinal o 20 de maio de 2012. Consultado o 19 de novembro de 2010.
- ↑ 89,0 89,1 "I never saw anything more terrific, a tangle of entire trees from the mouth of the Pekistanoui [Missouri] with such impetuosity that one could not attempt to cross it without great danger. The commotion was such that the water was made muddy by it and could not clear itself." Houck, pag. 160–161.
- ↑ Kellogg, pax. 249
- ↑ Blackmar, Frank W., ed. (1912). "Bourgmont’s Expedition". Kansas: a cyclopedia of state history, embracing events, institutions, industries, counties, cities, towns, prominent persons, etc.
- ↑ 92,0 92,1 92,2 Hechenberger, Dan. "Etienne de Véniard sieur de Bourgmont: timeline". U.S. National Park Service. Consultado o 7 de xaneiro de 2011.
- ↑ Nolan, Jenny (14 de jxuño de 2000). "Chief Pontiac's siege of Detroit". Michigan History. Detroit News. Arquivado dende o orixinal o 10 de novembro de 2010. Consultado o 4 de outubro de 2010.
- ↑ Nebraska State Historical Society, ed. (4 de xuño de 2004). "The Villasur Expedition–1720". Consultado o 19 de xaneiro de 2012.
- ↑ Houck, pax. 258–265.
- ↑ The Avalon Project (ed.). "The definitive Treaty of Peace and Friendship between his Britannick Majesty, the Most Christian King, and the King of Spain. Concluded at Paris the 10th day of February, 1763. To which the King of Portugal acceded on the same day. (Printed from the Copy.)". Yale Law School. Consultado o 22 de decembro do 2016.
- ↑ Nasatir, Abraham P. (1927). "Jacques d’Eglise on the Upper Missouri, 1791–1795". Mississippi Valley Historical Review. pp. 47–56.
- ↑ 98,0 98,1 Williams, David (1949). "John Evans’ Strange Journey: Part II. Following the Trail". American Historical Review. pp. 508–529.
- ↑ "The Mackay and Evans Map". Lewis and Clark in the Illinois Country. Illinois State Museum. Consultado o 23 de xaneiro de 2012.
- ↑ Witte, Kevin C. (2006). Universidade de Nebrasca – Lincoln, ed. "In the Footsteps of the Third Spanish Expedition: James Mackay and John T. Evans' Impact on the Lewis and Clark Expedition". Great Plains Studies, Center for Great Plains Quarterly. (en inglés). Consultado o 5 de outubro de 2010.
- ↑ "Pinckney's Treaty or Treaty of San Lorenzo" (en inglés). Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 28 de outubro de 2011. Consultado o 22 de decembro do 2016.
- ↑ "Treaty of San Ildefonso". Government & Politics. The Napoleon Series. Consultado o 4 de outubro de 2010.
- ↑ "Louisiana Purchase". The Lewis and Clark Journey of Discovery. U.S. National Park Service. Arquivado dende o orixinal o 29 de novembro de 2010. Consultado o 4 de outubro de 2010.
- ↑ "Jefferson's Instructions for Meriwether Lewis". U.S. Library of Congress. Consultado o 30 de xuño de 2006.
- ↑ "The Mackay and Evans Map". Lewis and Clark in the Illinois Country. The Illinois State Museum. Consultado o 6 de xaneiro de 2011.
- ↑ "To the Western Ocean: Planning the Lewis and Clark Expedition". Exploring the West from Monticello: A Perspective in Maps from Columbus to Lewis and Clark. University of Virginia Library. Arquivado dende o orixinal o 03 de outubro de 2011. Consultado o 6 de xaneiro de 2011.
- ↑ "The Journey Begins". Lewis & Clark Interactive Journey Log. National Geographic. Arquivado dende o orixinal o 17 de febreiro de 2011. Consultado o 5 de outubro de 2010.
- ↑ "Introduction". Lewis and Clark Expedition: A National Register of Historic Places Travel Itinerary. U.S. National Park Service. Consultado o 5 de outubro de 2010.
- ↑ "Manuel Lisa's Fort Raymond: First Post in the Far West". Discovering Lewis and Clark. The Lewis and Clark Fort Mandan Foundation. Arquivado dende o orixinal o 12 de maio de 2012. Consultado o 18 de outubro de 2010.
- ↑ "Fur trader Manuel Lisa dies". This Day in History. A&E Television Networks. Arquivado dende o orixinal o 08 de marzo de 2010. Consultado o 18 de outubro de 2010.
- ↑ "Post-Expedition Fur Trade: "The Great Engine"". Discovering Lewis and Clark. The Lewis and Clark Fort Mandan Foundation. Arquivado dende o orixinal o 24 de novembro de 2010. Consultado o 19 de outubro de 2010.
- ↑ Morris, pax. 40–41
- ↑ South Dakota State Historical Society & South Dakota Department of History pag. 320–325.
- ↑ "Early Exploration and the Fur Trade". U.S. National Park Service. Consultado o 19 de outubro de 2010.
- ↑ "Fort Union Trading Post National Historic Site". Lewis & Clark Expedition. U.S. National Park Service. Consultado o 11 de febreiro de 2012.
- ↑ 116,0 116,1 116,2 Sunder, 1993.
- ↑ Dick, pax. 127–132
- ↑ "The Transcontinental Railroad". History.com. History Channel. Consultado o 7 de outubro de 2010.
- ↑ "Bridge to the Future". Kansas City Public Library. 9 de decembro de 2009. Arquivado dende o orixinal o 12 de maio de 2012. Consultado o 7 de outubro de 2010.
- ↑ "The Great Platte River Road". Nebraska State Historical Society. 30 de xuño de 1998. Consultado o 7 de xaneiro de 2011.
- ↑ "too thick to drink, too thin to plow", Cech, pax. 424.
- ↑ Mattes, pax. 4–11.
- ↑ Holmes, Walter and Dailey, pax. 105-106.
- ↑ Athearn, pax. 87?88.
- ↑ "Native Americans". Transcontinental Railroad: The Film. PBS. Consultado o 5 de outubro de 2010.
- ↑ "U.S. Army Campaigns: Indian Wars". U.S. Army Center of Military History. 3 de agosto de 2009. Arquivado dende o orixinal o 08 de agosto de 2010. Consultado o 7 de outubro de 2010.
- ↑ "Red Cloud's War (United States history)". Encyclopædia Britannica. Consultado o 5 de outubro de 2010.
- ↑ 128,0 128,1 Clark, Linda Darus. "Teaching with Documents: Sioux Treaty of 1868". Expansion & Reform. National Archives. Consultado o 10 de novembro de 2010.
- ↑ "Boonville". CWSAC Battle Summaries. U.S. National Park Service. Arquivado dende o orixinal o 10 de novembro de 2013. Consultado o 3 de decembro de 2015.
- ↑ Greene, pax. xv-xxvi
- ↑ 131,0 131,1 131,2 131,3 131,4 Reuss, Martin. "The Pick-Sloan Plan" (PDF). Engineer Pamphlets. U.S. Army Corps of Engineers. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 11 de marzo de 2012. Consultado o 5 de outubro de 2010.
- ↑ Montana: A State Guide Book, pax. 150
- ↑ 133,0 133,1 "Black Eagle Dam". Producing Power. PPL Montana. Arquivado dende o orixinal o 15 de xullo de 2011. Consultado o 7 de outubro de 2010.
- ↑ 134,0 134,1 "Ryan Dam". Producing Power. PPL Montana. Arquivado dende o orixinal o 17 de xullo de 2010. Consultado o 8 de outubro de 2010.
- ↑ 135,0 135,1 Mulvaney, 2008.
- ↑ 136,0 136,1 "Hauser Dam". Producing Power. PPL Montana. Arquivado dende o orixinal o 25 de xullo de 2010. Consultado o 2 de decembro de 2010.
- ↑ Kline, Larry (15 de abril de 2008). "Original Hauser Dam fell to mighty Missouri". Helena Independent Record. Consultado o 2 de decembro de 2010.
- ↑ 138,0 138,1 "Holter Dam". Producing Power. PPL Montana. Arquivado dende o orixinal o 25 de xullo de 2010. Consultado o 7 de outubro de 2010.
- ↑ "the most remarkable clifts that we have yet seen… the tow[er]ing and projecting rocks in many places seem ready to tumble on us.""Gates of the Mountains". Lewis and Clark–A Geologic Perspective. Montana Bureau of Mines and Geology. Arquivado dende o orixinal o 05 de febreiro de 2009. Consultado o 16 de xaneiro de 2012.
- ↑ 140,0 140,1 "Historic Floods on the Missouri River: Fighting the Big Muddy in Nebraska". Nebraska Department of Natural Resources. Arquivado dende o orixinal o 15 de maio de 2011. Consultado o 5 de outubro de 2010.
- ↑ Johnson, Marc (20 de maio de 2011). "Dam Politics: Could a Project Like Fort Peck Get Built Today?". New West Politics. Consultado o 16 de xaneiro de 2012.
- ↑ "The Fourth Decade of the Kansas City District: 1938–1947" (PDF). U.S. Army Corps of Engineers. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 05 de marzo de 2012. Consultado o 19 de xaneiro de 2012.
- ↑ "Flood Control Act of 1944". Digest of Federal Resource Laws of Interest to the U.S. Fish and Wildlife Service. U.S. Fish and Wildlife Service. Arquivado dende o orixinal o 03 de decembro de 2010. Consultado o 5 de outubro de 2010.
- ↑ "Missouri River Basin Project: The System". Missouri Sediment Action Coalition. 2011. Arquivado dende o orixinal o 20 de xaneiro de 2013. Consultado o 10 de marzo de 2012.
- ↑ Otstot, Roger S. (27 de setembro de 2011). "Pick-Sloan Missouri River Basin Program: Hydropower and Irrigation" (PDF). U.S. Bureau of Reclamation. Missouri River Association of States and Tribes. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 19/04/2012. Consultado o 14 de xaneiro de 2012.
- ↑ "Missouri River Basin: Report of a Committee of Two Representatives Each from the Corps of Engineers, U.S. Army, and the Bureau of Reclamation, Appointed to Review the Features Presented by the Corps of Engineers (House Document No. 475) and the Bureau of Reclamation (Senate Document No. 191) for the Comprehensive Development of the Missouri River Basin". 78th Congress, 2nd Session (U.S. Congress). 21 de novembro de 1944.
- ↑ Bon, Kevin W. (July 2001). "Upper Yellowstone River Mapping Project" (PDF). U.S. Fish and Wildlife Service. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 09 de marzo de 2012. Consultado o 14 de xaneiro de 2012.
- ↑ 148,0 148,1 Knofczynski, Joel (November 2010). "Missouri River Mainstem System 2010–2011 Draft Annual Operating Plan" (PDF). U.S. Army Corps of Engineers (en inglés). Nebraska Department of Natural Resources. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 09 de xullo de 2011. Consultado o 12 de xaneiro de 2011.Recuperado dende RCC Annual Operating Plan (AOP) Arquivado 02 de setembro de 2018 en Wayback Machine.
- ↑ 149,0 149,1 "Canyon Ferry Dam". U.S. Bureau of Reclamation. 10 de agosto de 2010. Arquivado dende o orixinal o 20 de maio de 2012. Consultado o 7 de xaneiro de 2011.
- ↑ "Dam, Hydropower and Reservoir Statistics". United States Society on Dams. Arquivado dende o orixinal o 25 de marzo de 2012. Consultado o 5 de outubro de 2010.
- ↑ "The Missouri River Mainstem". U.S. Environmental Protection Agency. 15 de abril de 2011. Arquivado dende o orixinal o 12 de xaneiro de 2012. Consultado o 15 de xaneiro de 2012.
- ↑ MacPherson, James (5 de xaneiro de 2012). "Power generation at Missouri River dams rebounds". Yahoo! News. Associated Press. Arquivado dende o orixinal o 12 de agosto de 2014. Consultado o 14 de xaneiro de 2012.
- ↑ Johnston, Paul. "History of the Pick-Sloan Program". World Environmental and Water Resource Congress 2006 (American Society of Civil Engineers). Consultado o 19 de xaneiro de 2012.
- ↑ "Toston Dam (Broadwater-Missouri)" (PDF). Water Projects Bureau. Montana Department of Natural Resources and Conservation. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 21 de xullo de 2011. Consultado o 16 de marzo de 2011.
- ↑ "Rainbow Dam". Producing Power. PPL Montana. Arquivado dende o orixinal o 15 de xullo de 2011. Consultado o 16 de marzo de 2011.
- ↑ "Cochrane Dam". Producing Power. PPL Montana. Arquivado dende o orixinal o 15 de xullo de 2011. Consultado o 16 de marzo de 2011.
- ↑ "Morony Dam". Producing Power. PPL Montana. Arquivado dende o orixinal o 15 de xullo de 2011. Consultado o 16 de marzo de 2011.
- ↑ "Fort Peck Dam/Fort Peck Lake". Omaha District. U.S. Army Corps of Engineers. Arquivado dende o orixinal o 13 de maio de 2012. Consultado o 16 de marzo de 2011.
- ↑ Wilson, Ron (June 2003). "Garrison Dam: A Half-Century Later" (PDF). ND Outdoors. North Dakota Game and Fish Department. p. 14. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 21 de xullo de 2011. Consultado o 16 de marzo de 2011.
- ↑ "Final Oahe Dam/Lake Oahe Master Plan: Missouri River, South Dakota and North Dakota" (PDF). U.S. Army Corps of Engineers. September 2010. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 13 de maio de 2012. Consultado o 17 de xaneiro de 2012.
- ↑ "Big Bend Dam/Lake Sharpe". Omaha District. U.S. Army Corps of Engineers. Arquivado dende o orixinal o 13 de maio de 2012. Consultado o 12 de marzo de 2012.
- ↑ "Fort Randall Dam/Lake Francis Case". Omaha District. U.S. Army Corps of Engineers. Arquivado dende o orixinal o 13 de maio de 2012. Consultado o 13 de marzo de 2012.
- ↑ "Gavins Point Dam/Lewis & Clark Lake". Omaha District. U.S. Army Corps of Engineers. Arquivado dende o orixinal o 13 de maio de 2012. Consultado o 12 de marzo de 2012.
- ↑ "Dams and Reservoirs on the Upper Missouri River". North Dakota Water Science Center. Ou.S. Geological Survey. 10 de decembro de 2009. Arquivado dende o orixinal o 14 de xuño de 2011. Consultado o 19 de marzo de 2011.
- ↑ "Long dry spells cut into Missouri River navigation". News Tribune. 26 de maio de 2010.
- ↑ 166,0 166,1 166,2 "Missouri River Boats" (PDF). State Historical Society of North Dakota. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 13 de agosto de 2011. Consultado o 28 de xaneiro de 2012.
- ↑ Demoth, pax. 101.
- ↑ Carlson, Gayle F.; Bozell, John R.; Pepperi, Robert (2004). "The Search For Engineer Cantonment" (PDF). Explore Nebraska Archaeology. Nebraska State Historical Society. Consultado o 28 de xaneiro de 2012.
- ↑ 169,0 169,1 Dyer, Robert L. (June 1997). "A Brief History of Steamboating on the Missouri River with Emphasis on the Boonslick Region". Boone's Lick Heritage 5 (2). Arquivado dende o orixinal o 28 de novembro de 2010. Consultado o 28 de decembro de 2016.
- ↑ "a mile wide and an inch deep" and "the most magnificent and useless of rivers". Rogers, Brown and Garbrecht, pax. 113.
- ↑ 171,0 171,1 Dyer, pax. 2
- ↑ Handwerk, Brian (18 de novembro de 2002). "Steamboat Wreck Sheds Light on Bygone Era". National Geographic News. p. 2.
- ↑ "Routes West: The Mighty Mo". nebraskastudies.org. p. 2. Arquivado dende o orixinal o 05 de marzo de 2016. Consultado o 17 de outubro de 2010.
- ↑ "Rivers and Water Trivia". National Wild And Scenic Rivers. Arquivado dende o orixinal o 31 de agosto de 2010. Consultado o 1 de outubro de 2010.
- ↑ "Missouri River Bank Stabilization and Navigation Project". Missouri River Mitigation Project. U.S. Army Corps of Engineers. 21 de xullo de 2004. Arquivado dende o orixinal o 11 de febreiro de 2007. Consultado o 7 de outubro de 2010.
- ↑ O'Driscoll, Patrick; Kenworthy, Tom (28 de abril de 2005). "Western drought shrinking Big Muddy". USA Today. Consultado o 14 de xaneiro de 2012.
- ↑ Larson, Lee W. "The Great USA Flood of 1993". Destructive Water: Water-Caused Natural Disasters – Their Abatement and Control. National Oceanic and Atmospheric Administration. Arquivado dende o orixinal o 26 de xaneiro de 2012. Consultado o 14 de xaneiro de 2012.
- ↑ 178,0 178,1 "Blame game as rising river nears SD homes: Some residents say corps erred in not releasing water sooner". MSNBC. 3 de xuñoo de 2011. Arquivado dende o orixinal o 18 de agosto de 2011. Consultado o 14 de xaneiro de 2012.
- ↑ "Missouri River Mitigation Project". U.S. Army Corps of Engineers. 21 de xullo de 2004. Arquivado dende o orixinal o 27 de xuño de 2007. Consultado o 14 de xaneiro do 2017.
- ↑ "Corps failing to keep Missouri River navigation open as promised, Nixon says; AG demands to know plan". Missouri Attorney General. 26 de xullo de 2006. Arquivado dende o orixinal o 28 de maio de 2010. Consultado o 7 de outubro de 2010.
- ↑ "Letter from Missouri Attorney General Jeremiah W. Nixon to Brigadier General Gregg. F Martin" (PDF). Missouri Attorney General. 26 de xullo de 2006. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 28 de maio de 2010. Consultado o 7 de outubro de 2010.
- ↑ 182,0 182,1 "Missouri River Navigation: Data on Commodity Shipments for Four States Served by the Missouri River and Two States Served by Both the Missouri and Mississippi Rivers" (PDF). U.S. Government Accountability Office. 2009-01-15. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 06 de novembro de 2010. Consultado o 2010-10-07.
- ↑ Baumel, C. Phillip; Van Der Kamp, Jerry (July 2003). "Past and Future Grain Traffic on the Missouri River" (PDF). Institute for Agriculture and Trade Policy. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 16 de maio de 2012. Consultado o 7 de outubro de 2010.
- ↑ 184,0 184,1 184,2 "The Missouri River: A view from upstream". Prairie Fire. decembro 2007. Arquivado dende o orixinal o 21 de marzo de 2012. Consultado o 7 de outubro de 2010.
- ↑ Jorgensen, Nancy. "Let the river roll: MODOT studies ways to increase waterway freight". MFA Incorporated. Arquivado dende o orixinal o 25 de xullo de 2011. Consultado o 7 de outubro de 2010.
- ↑ "Missouri River Dam Reforms and Navigation" (PDF). Environmental Defense Fund. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 01 de decembro de 2008. Consultado o 18 de xaneiro de 2011.
- ↑ Schick, Anthony (23 de xullo de 2011). "Missouri River flooding hurts barge industry: After years of drought, flooding ruins expectations for recovery of shipping". Missourian. Arquivado dende o orixinal o 19 de xaneiro de 2013. Consultado o 21 de xaneiro de 2012.
- ↑ http://www.umesc.usgs.gov/umesc_about/about_umrs.html
- ↑ Northern Prairie Wildlife Research Center, ed. (3 de agosto de 2006). "The Missouri River System's "Other" Fish". Arquivado dende o orixinal o 12 de xuño de 2010. Consultado o 8 de outubro de 2010.
- ↑ Freshwater Ecoregions of the World, ed. (26 de agosto de 2010). "Upper Missouri". Arquivado dende o orixinal o 05 de outubro de 2011. Consultado o 8 de outubro de 2010.
- ↑ Freshwater Ecoregions of the World, ed. (26 de agosto de 2010). "Middle Missouri". Arquivado dende o orixinal o 05 de outubro de 2011. Consultado o 8 de outubro de 2010.
- ↑ Freshwater Ecoregions of the World, ed. (26 de agosto de 2010). "Central Prairie". Arquivado dende o orixinal o 05 de outubro de 2011. Consultado o 8 de outubro de 2010.
- ↑ Booth, Mary (abril 2006). Environmental Working Group, ed. "Dead in the Water". Arquivado dende o orixinal o 17 de outubro de 2010. Consultado o 17 de outubro de 2010.
- ↑ Singer, pax. 80–85
- ↑ 195,0 195,1 Kendle, Earl R. (9 de novembro de 1970). Nebraska Game and Parks Commission, ed. "The Effects of Channelization in the Missouri River on Fish and Fish-Food Organisms". Digital Commons @ University of Nebraska, Lincoln. Consultado o 20 de agosto do 2017 de 2010.
- ↑ U.S. Fish and Wildlife Service Biological Opinion on the Operation of the Missouri River Main Stem Reservoir System, Operation and Maintenance of the Missouri River Bank Stabilization and Navigation Project, and Operation of the Kansas River Reservoir System (ed.). "Executive Summary". U.S. Army Corps of Engineers. Arquivado dende o orixinal o 20 de maio de 2012. Consultado o 19 de xaneiro de 2011.
- ↑ "Missouri River tops annual rating of threatened waterways". U.S. Water News. May 2001. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2001. Consultado o 11 de marzo de 2014.
- ↑ National Research Council, ed. (2010). "Missouri River Planning Report". Arquivado dende o orixinal o 20 de maio de 2012. Consultado o 22 de xullo de 2011.
- ↑ Division on Earth & Life Studies (2010). National Research Council, ed. "Missouri River Planning Report in Brief". Arquivado dende o orixinal o 20 de maio de 2012. Consultado o 22 de xullo de 2011.
- ↑ North Dakota State Water Commission, ed. (2008). "Today's Missouri River: A North Dakota Perspective" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 21 de decembro de 2016. Consultado o 29 de outubro do 2017.
- ↑ "Lewis and Clark National Historic Trail". U.S. National Park Service. Consultado o 11 de outubro de 2010.
- ↑ "Lewis and Clark National Historic Trail" (PDF). National Parks Conservation Association. p. 1. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 20 de agosto de 2010. Consultado o 11 de outubro de 2010.
Véxase tamén
editar| Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Río Missouri |
Bibliografía
editar- Committee on Missouri River Ecosystem Science, National Research Council (2002). The Missouri River ecosystem: exploring the prospects for recovery. National Academies Press. ISBN 0-309-08314-1.
- Committee on Missouri River Recovery and Associated Sediment Management Issues, National Research Council (2010). Missouri River Planning: Recognizing and Incorporating Sediment Management. National Academies Press.
- Kostyal, K.M.; White, Mel; Walker, Paul Robert; Heacox, Kim (1999). Exploring the Great Rivers of North America. National Geographic Society. ISBN 0-7922-7846-1.
- McNeese, Tim (2004). The Missouri River. Infobase Publishing. ISBN 0-7910-7724-1.
Obras citadas
editar- Athearn, Robert G. (1965). High country empire: the high plains and Rockies. University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-5008-8.
- Baldridge, W. Scott (2004). Geology of the American Southwest: a journey through two billion years of plate-tectonic history. Cambridge University Press. ISBN 0-521-01666-5.
- Benke, Arthur C.; Cushing, Colbert E. (2005). Rivers of North America. Academic Press. ISBN 0-12-088253-1.
- Cech, Thomas V. (2009). Principles of Water Resources: History, Development, Management, and Policy. John Wiley and Sons. ISBN 0-470-13631-6.
- Christensen, Lawrence O. (1999). Dictionary of Missouri biography. University of Missouri Press. ISBN 0-8262-1222-0.
- Demoth, I. MacDonald (1882). The History of Pettis County, Missouri.
- Dick, Everett (1971). Tales of the Frontier: From Lewis and Clark to the Last Roundup. University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-5744-9.
- Edwards, Elwyn Hartley (1987). Horses: their role in the history of man. Willow Books. ISBN 0-00-218216-5.
- Federal Writers' Project. Montana: A State Guide Book. U.S. History Publishers. ISBN 1-60354-025-3.
- Feldhamer, George A.; Thompson, Bruce Carlyle; Chapman, Joseph A. (2003). Wild mammals of North America: biology, management, and conservation. JHU Press. ISBN 0-8018-7416-5.
- Greene, Jerome A. (2003). Battles and Skirmishes of the Great Sioux War, 1876–1877: The Military View. University of Oklahoma Press. ISBN 0-8061-2669-8.
- Houck, Louis (1908). A history of Missouri from the earliest explorations and settlements until the admission of the state into the union 1. R.R. Donnelley and Sons, Co. ISBN 0-405-02856-3.
- Kellogg, Louis Phelps (1917). Early narratives of the Northwest, 1634–1699 18. C. Scribners's Sons.
- King, Philip B. (1971). The Evolution of North America (Revised ed.). Princeton University Press.
- Lott, Dale F.; Greene, Harry W. (2003). American Bison: A Natural History. University of California Press. ISBN 0-520-24062-6.
- Mattes, Merrill J. (1987). The Great Platte River Road: The Covered Wagon Mainline Via Fort Kearny to Fort Laramie. University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-8153-6.
- McFarlan, Donald; McWhirter, Norris (1992). Guinness Book of World Records. Bantam Books. ISBN 0-553-29537-3.
- Morris, Charles, ed. (1912). Twentieth Century Encyclopædia: A Library of Universal Knowledge 5. Syndicate Publishing Co.
- Mulvaney, Tom (2008). Helena. Arcadia Publishing. ISBN 0-7385-5977-6.
- Roberts, David C.; Hodsdon, W. Grant (2001). A Field Guide to Geology: Eastern North America. Houghton Mifflin Harcourt. ISBN 0-618-16438-3.
- Rogers, Jerry R.; Brown, Glenn Owen; Garbrecht, Jürgen (2004). Water Resources and Environmental History. ASCE Publications. ISBN 0-7844-0738-X.
- Singer, Siegfried Fred (1970). Global effects of environmental pollution: a symposium organized by the American Association for the Advancement of Science. Springer. ISBN 90-277-0151-2.
- South Dakota State Historical Society, South Dakota Department of History (1902). South Dakota historical collections 1. State Publishing Co.
- Sunder, John E. (1993). The Fur Trade on the Upper Missouri, 1840–1865. University of Oklahoma Press. ISBN 0-8061-2566-7.
- Thornbury, W. (1965). Regional geomorphology of the United States. John Wiley and Sons. ISBN 0-471-86200-2.