Pompeia

 

A cidade foi fundada no século VII adC polos oscos, un pobo da Italia central, nun outeiro cerca da desembocadura do río Sarno, utilizada previamente como porto seguro por navegantes gregos e fenicios. Cando os etruscos supuxeron unha ameaza, Pompeia aliouse cos gregos, os cales dominaban a baía de Nápoles. No século V a.C. os samnitas conquistaron Pompeia e outras cidades da rexión (Campania). Os novos gobernantes impuxeron a súa arquitectura e ampliaron a cidade. Crese que durante a dominación samnita, os romanos conquistaron a cidade durante un curto período, pero esas teorías nunca se puideron verificar.

Pompeia participou na guerra que as cidades da Campania iniciaron contra Roma, pero no ano 89 a.C. foi asediada por Lucio Cornelio Sulla. Aínda que as tropas da Liga Social, comandadas por Lucio Clementio axudaron na resistencia aos romanos, no ano 80 a.C. Pompeia viuse obrigada a aceptar a rendición tras a conquista de Nola. Tras este episodio converteuse nunha colonia co nome de Colonia Cornelia Veneria Pompeianorum. A cidade converteuse nun importante punto de paso de mercadorías que chegaban por vía marítima e que eran enviadas cara a Roma ou cara ao sur de Italia seguindo a próxima Via Apia.

No ano 62 un terremoto estragou seriamente Pompeia e outras cidades próximas. Durante o período que vai entre ese ano e o ano 79, ano da erupción do Vesuvio, a cidade foi reconstruída, quizais con maior suntuosidade nos edificios e máis arte que antes.

En outubro do ano 79, posiblemente o día 24,^[9][10] unha erupción do monte Vesuvio escureceu o ceo e sepultou a cidade. As únicas crónicas fiábeis do ocorrido foron escritas por Plinio o Novo nunha carta enviada ao historiador Publio Cornelio Tácito. Plinio observou desde a súa vila en Miseno (a 30 km do Vesuvio) un estraño fenómeno: unha gran nube escura con forma de piñeiro saíndo do cume do monte. Ao cabo dun tempo, a nube descendeu polas abas do Vesuvio e cubriu todo polos arredores, incluíndo o mar.

A "nube" sobre a que escribiu Plinio coñécese actualmente como fluxo piroclástico, unha nube de gas, cinza e rocha sobrequentados que é expulsada por un volcán. Plinio constatou que houbo varios tremores de terra antes e durante a erupción. Tamén anotou que as cinzas caían en capas moi gordas e Miseno tivo que ser evacuada.

A súa descrición reflectía o feito de que o Sol foi bloqueado pola erupción e a escuridade reinaba en pleno día. O seu tío Plinio o Vello partira en varios barcos (Miseno encontrábase fronte a Pompeia, ao outro lado da baía) coa intención de investigar o fenómeno e morreu aparentemente pola asfixia causada polo dióxido de carbono tras desembarcar.

 

Grosas capas de cinza cubriron as dúas cidades situadas na base da montaña, e os seus nomes e localizacións foron esquecidos. Herculano foi redescuberta en 1738, e Pompeia en 1748. Desde entón, ambas as vilas foron escavadas revelando numerosos edificios intactos, así como pinturas murais. Realmente a descuberta tivo lugar no ano 1550, cando o arquitecto Fontana estaba escavando un novo curso para o río Sarno. Pero houbo que esperar 150 anos antes de que se iniciara unha campaña para desenterrar as cidades. Até esa data, asumíase que Pompeia e Herculano xa se perderan para sempre.

Sostívose a teoría (sen demostrar) de que Fontana inicialmente encontrou algúns dos famosos frescos eróticos, e debido á estrita moral reinante na súa época enterrounos de novo nun intento de censura arqueolóxica. Escavadores posteriores plasmaron nos seus informes que os lugares onde estaban traballando foran desenterrados e enterrados de novo con anterioridade.

O foro, os baños, moitas casas e algunhas vilas permaneceron nun sorprendente bo estado de conservación. Un hotel de 1.000 m² foi descuberto a escasa distancia da cidade, e hoxe en día coñécese como "Grande Hotel Murecino".

Pompeia é a única cidade antiga da que se coñece de forma precisa a súa estrutura topográfica, sen modificacions posteriores. Non estaba distribuída nun plano regular como acostumaba ocorrer coas cidades romanas, debido á irregularidade do terreo. Pero as súas rúas eran rectas e formaban unha reixa ao máis puro estilo romano, co seu cardo e o seu decumano. Estaban pavimentadas con pedras poligonais e había casas e comercios a ambos os lados.

Unha importante área das investigacións céntrase nas estruturas que estaban sendo restauradas durante a erupción (presumibelmente danadas no terremoto do ano 62). Algunhas das pinturas antigas danadas puideron ser cubertas con novos frescos, e utilízanse modernos instrumentos para analizar as pinturas ocultas. A razón máis probábel pola cal esas estruturas aínda estaban sendo reparadas 10 anos despois do terremoto era a crecente frecuencia de pequenos tremores que precederon á erupción.

 

Durante as escavacións, ocasionalmente achábanse ocos na cinza que contiveran restos humanos. Alguén tivo a idea de volver a encher estes ocos con pasta de modelar, e o resultado foron "estatuas" que mostraban con grande precisión o último momento da vida dos cidadáns que non puideron escapar á erupción. Nálgúns deles a expresión de terror é claramente visíbel.

A cidade ofrece un cadro da vida romana durante o século I. O momento "inmortalizado" pola erupción evidencia literalmente até o mínimo detalle da vida cotiá. Por exemplo, no chan dunha das casas (a de Sirico), unha famosa inscrición Salve, lucru ("Benvido, diñeiro"), quizais con intención humorística, móstranos unha sociedade comercial pertencente a dous socios, Sirico e Numiano (aínda que este último ben podería ser un alcuño, xa que numus significa moeda). Noutras casas abundan os detalles sobre diversos oficios, como os traballadores da lavandaría (fullones). Os graffiti, pintadas gravadas nas paredes, son mostras do latín empregado na rúa.

No ano da erupción, calcúlase que a poboación de Pompeia era dunhas 20.000 persoas. A cidade estaba situada nunha zona onde abundaban as vilas de vacacións, e contaba con numerosos servizos: o macellum (grande mercado de alimentos), o pistrinum (muíño), a thermopolia (unha especie de taberna que servía bebidas frías e quentes), os cauporioe (pequenos restaurantes) e un anfiteatro.

En 2002 un importante descubrimento na desembocadura do río Sarno revelou que no porto tamén había vivendas, moitas delas palafitas cun sistema de canais que suxiren unha certa similitude con Venecia.

 

 

Referencias

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Pompeia

• Beard, Mary (2008). Pompeii: The Life of a Roman Town. Profile Books. ISBN 978-1-86197-596-6. 
• Butterworth, Alex; Laurence, Ray (2005). Pompeii: The Living City. St. Martin's Press. ISBN 978-0-312-35585-2. 
• Cioni, Rafaello; Gurioli, L; Lanza, R; Zanella, E (2004). "Temperatures of the A.D. 79 pyroclastic density current deposits (Vesuvius, Italy)". Journal of Geophysical Research 109 (B2): 2207. Bibcode:2004JGRB..109.2207C. doi:10.1029/2002JB002251. 
• Clarke, John (2006). Visual Representation and Non-Elite Viewers in Italy, 100 BC – AD 315. University of California. ISBN 978-0-520-24815-1. 
• De Carolis, Ernesto; Patricelli, Giovanni (2003). Vesuvius, A.D. 79: the destruction of Pompeii and Herculaneum. L'erma Di Bretschneider. ISBN 978-88-8265-199-2. 
• Fletcher, John (1835). The whole works of...John Flecter. Oxford University. *Grant, Michael (2001). Cities of Vesuvius: Pompeii and Herculaneum. Phoenix. ISBN 978-1842122198. 
• Hodge, Trevor (2001). Roman Aqueducts & Water Supply. Duckworth. ISBN 978-0715631713. 
• Kraus, Theodor (1975). Pompeii and Herculaneum: The Living Cities of the Dead. H.N. Abrams. ISBN 978-0810904187. 
• Maiuri, Amedeo (1994). "Pompeii". Scientific American. 
• Mastrolorenzo, Giuseppe; Petrone, Pierpaolo; Pappalardo, Lucia; Guarino, Fabio (2010). Langowski, Jörg, ed. "Lethal Thermal Impact at Periphery of Pyroclastic Surges: Evidences at Pompeii". PLOS ONE 5 (6): e11127. Bibcode:2010PLoSO...511127M. PMC 2886100. PMID 20559555. doi:10.1371/journal.pone.0011127. 
• Ozgenel, Lalo (15 April 2008). "A Tale of Two Cities: In Search of Ancient Pompeii and Herculaneum" (PDF). Journal of the Faculty of Archaeology (Ankara: Middle East Technical University) 25 (1): 1–25. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 30 de setembro de 2011. Consultado o 26 January 2018. 
• Pagano, Mario (1997). I Diari di Scavo di Pompeii, Ercolano e Stabiae di Francesco e Pietro la Vega (1764–1810) (en italiano). L'Erma di Bretschneidein. ISBN 88-7062-967-8. 
• Parslow, Christopher (1995). Rediscovering antiquity: Karl Weber and the excavation of Herculaneum, Pompeii, and Stabiae. Cambridge University Press. ISBN 0-521-47150-8. 
• Perring, Stefania (1991). Pompeii: The Wonders of the Ancient World Brought to Life in Vivid See-Through Reconstructions: Then and Now. Macmillan Books. ISBN 0-02-599461-1. 
• Rodríguez, Cristina (2008). Les mystères de Pompéi (en francés). Éditions du Masque. ISBN 978-2-702-43404-8. 
• Rowland, Ingrid D. (2014). From Pompeii: The Afterlife of a Roman Town. Cambridge, MA: Belknap Press. ISBN 978-0674047938. 
• Senatore, Maria; Stanley, Jean-Daniel; Pescatore, Tullio (7–10 November 2004). "Avalanche-associated mass flows damaged Pompeii several times before the Vesuvius catastrophic eruption in the 79 CE". 2004 Denver Annual Meeting. Arquivado dende o orixinal o 08 de decembro de 2007. Consultado o 26 de outubro de 2021. 
• Stefani, Grete (October 2006). La vera data dell'eruzione. Archeo. 
• Steven, Ellis (2004). "The distribution of bars at Pompeii: Archaeological, spatial and viewshed analyses". Journal of Roman Archaeology 17 (1). ISSN 1047-7594. 
• Zarmati, Louise (2005). Heinemann ancient and medieval history: Pompeii and Herculaneum. Heinemann. ISBN 1-74081-195-X. 

• Alimentación na Roma antiga
• Monte Vesuvio
• Terremoto
• Vulcanismo
• Vulcanoloxía

• Modelo:Official website
• Pompeia en Curlie (en inglés)
• Data on new excavations from the International Association for Classical Archaeology (AIAC)
• World History Encyclopedia – Pompeii
• Archaeological Park of Pompeii on Google Arts and Culture platform
• Forum of Pompeii Digital Media Archive, información da colaboración investigadora da Universidade de Ferrara/CyArk
• N. Purcell; R. Talbert; T. Elliott; S. Gillies. "Places: 433032 (Pompeii)". Pleiades. Consultado o 8 de marzo de 2012. 
• Pompeii, Scientific American historical article, 26 de maio de 1877, pp. 326–27