Lista de monarcas de León

Segundo a visión tradicional da historiografía española, cuxos conceptos básicos foron introducidos no século XIX por historiadores como Lafuente ou Simonet, o reino medieval de León tivo a súa orixe na transferencia da capital do reino de Asturias de Oviedo para a cidade de León en tempos do rei Afonso III. Segundo o relato dos historiadores decimonónicos, após a morte de Afonso o reino foi dividido entre os seus tres fillos: Froila II gobernou nas Asturias, Ordoño II en Galicia, e García I en León; polas súas mortes sucesivas, todos virían a reinar sobre o reino de León, a entidade hexemónica. Durante algúns períodos de tempo o reino de León foi dividido (Castela, Galicia e Portugal), para despois se volver a se unificar (excepto Portugal, que non mais volveu á súa órbita); extinguíndose definitivamente en 1230, cando foi absorbido por Castela.

Porén, este punto de vista, que xa fora posto en cuestión na súa orixe polos historiadores galegos^[1], é hoxe discutido por unha parte da historiografía moderna que considera que as denominacións reino de Asturias e reino de León suplantan á de reino de Galicia, verdadeiro nome do reino, como amplamente demostran as fontes documentais^{[2][3][4][5][6]}

A revisión da documentación acredita a inexistencia dun reino chamado de Asturias^[7][8] e a errónea suplantación de Galicia por léon^[9]. De feito, a primeira mención documental a un reino de tal nome non aparece até o século XI, na crónica de Sampiro, recollida na Historia Legionense. Nun texto no que fica patente que é Galicia o obxecto da narración, pois así é denominado constantemente o reino^[10], até en vinte e oito ocasións.^[11]

A dinastía dos Ordóñez (910-1037)^[12]

Imaxe	Nome	Reinado
	García I	910 - 914
	Ordoño II	914 – 924
	Froila II	924 - 925
	Afonso Froilaz	925 - 926
	Sancho I	924 - 929
	Afonso IV o Monxe	929 – 931
	Ramiro II	931 – 951
	Ordoño III	951 – 956
	Sancho II o Gordo	956 – 958
	Ordoño IV o Mau	958 – 960
	Sancho II o Gordo	960 – 966
	Ramiro III	966 – 982
	Bermudo II o Gotoso	982 – 999
	Afonso V o Nobre	999 – 1028
	Bermudo III	1028 – 1037

A dinastía galaico-navarra (1037-1157)^[12]

Despois de derrotar as tropas galegas e da morte do rei Bermudo III na batalla de Tamarón, o navarro Fernando I accede ao trono polo casamento con Sancha, irmá de Bermudo.

Imaxe	Nome	Reinado
	Fernando I	1037 – 1065
	División do reino	1065 – 1073
	Afonso VI	1073 – 1109
	Urraca I	1109 – 1126

A dinastía Borgoña (1126-1369)^[12]

Imaxe	Nome	Reinado
	Afonso VII o Emperador	1126 – 1157
	Fernando II	1157 – 1188
	Afonso VIII	1188 – 1230

Após a morte de Afonso VIII, o seu fillo Fernando, xa rei de Castela (herdanza materna), herdou tamén a coroa galego-leonesa, a pesar do seu pai o ter desherdado en favor das fillas Sancha e Aldonza. Polo acordo de paz firmado por mediación da súa nai, Teresa de Portugal, estas renunciaron ao trono en favor do medio-irmán; foi entón que se deu a unificación definitiva dos reinos de Galicia-León e Castela-Toledo, manténdose embora* os privilexios, foros e costumes propios de cada reino en separado.

Dinastía da Borgoña (restauración: 1284-1285 e 1296-1301)

Xurdiron aínda novas tentativas de separar novamente os reinos. O sucesor de Fernando III, o célebre Afonso IX, o Sabio, desherdou en 1282 o seu segundo fillo (o futuro Sancho IV de Castela), con quen se puxera a mal, atribuíndo ao neto que tivera do seu fillo mais vello, Fernando de Lacerda, a coroa de Castela, e ao seu fillo terceiro, Xoán, a coroa dos reinos de Galicia e de León. Por morte do rei, Sancho conseguiu coroarse, contra o estabelecido en testamento, rei de tódolos reinos. Despois da súa morte, durante a menoridade de Fernando IV, Xoán foi coroado en León rei de Galicia, León e Sevilla.^[13][14]

Dinastía de Lencastre (1371-)

Após o asasinato do rei Pedro I de Castela, o último membro da dinastía da Borgoña, e a subida ao trono do Trastámara, Henrique II de Castela, o duque de Lancaster Xoán de Gante casou cunha filla daquel, Constanza, e adoptou os títulos reais lexítimos da súa muller (rei de Galiza, León, Castela etc.) dispoñéndose a facelos efectivos. Foi aclamado rei polos nobres galegos desembarcando na Coruña no 1386. Porén, a evolución dos acontecementos militares xunto a epidemia de peste forzou a súa retirada no ano seguinte.

A lista prosegue con Lista de monarcas de Castela.