As linguas nahuas ou aztecas son aquelas linguas da familia uto-azteca que sufriron un cambio fonético, coñecido como lei de Whorf, que cambiou unha *t orixinal por /tɬ/ antes de *a.[1] Posteriormente, algunhas linguas nahuas cambiaron esta /tɬ/ a /l/ ou a /t/, pero aínda se pode ver que a lingua pasou por unha etapa /tɬ/.[2] A lingua nahua máis coñecida é o náhuatl. O náhuatl é falado por preto de 1,7 millóns de persoas do pobo homónimo.[3]
Algunhas autoridades, como o goberno mexicano, Ethnologue, e Glottolog, consideran que as variedades do náhuatl moderno son linguas distintas, porque adoitan ser mutuamente inintelixibles e os seus falantes. teñen identidades étnicas distintas. Dende 2008, o goberno mexicano recoñece como linguas nahuas trinta variedades que se falan en México (véxase a lista a continuación na táboa).
Os investigadores distinguen entre varias áreas dialectais que teñen cada unha delas unha serie de características compartidas: un esquema de clasificación distingue os dialectos centrais innovadores, falados na Cidade de México, dos periféricos conservadores que se falan ao norte, sur e leste da zona central, mentres que outro esquema distingue unha división básica entre os dialectos occidentais e orientais. As linguas náhuas inclúen non só variedades coñecidas como náhuatl, senón tamén o pipil e a extinta lingua pochuteca.
- Campbell, Lyle (1985). The Pipil Language of El Salvador. Mouton Grammar Library, no. 1. Berlin: Mouton de Gruyter. ISBN 978-3-11-010344-1. OCLC 13433705.
- Campbell, Lyle; Ronald Langacker (1978). "Proto-Aztecan vowels: Part I". International Journal of American Linguistics (Chicago: University of Chicago Press) 44 (2): 85–102. OCLC 1753556. doi:10.1086/465526.
- Canger, Una (1980). Five Studies Inspired by Náhuatl Verbs in -oa. Travaux du Cercle Linguistique de Copenhague, Vol. XIX. Copenhagen: The Linguistic Circle of Copenhagen; distributed by C.A. Reitzels Boghandel. ISBN 87-7421-254-0. OCLC 7276374.
- Canger, Una (1988). "Nahuatl dialectology: A survey and some suggestions". International Journal of American Linguistics (Chicago: University of Chicago Press) 54 (1): 28–72. OCLC 1753556. doi:10.1086/466074.
- Canger, Una; Karen Dakin (1985). "An inconspicuous basic split in Nahuatl". International Journal of American Linguistics 51 (4): 358–361. doi:10.1086/465892.
- Canger, Una (1988). "Subgrupos de los dialectos nahuas". En J. Kathryn Josserand; Karen Dakin. Smoke and Mist: Mesoamerican Studies in Memory of Thelma D. Sullivan. British Archaeological Reports (BAR). BAR International Series 2. Oxford. pp. 473–498.
- Dakin, Karen (1974). "Dialectología náhuatl de Morelos: Un estudio preliminar". Estudios de Cultura Náhuatl 11: 227–234.
- Dakin, Karen (1982). La evolución fonológica del Protonáhuatl (en castelán). México D.F.: Universidade Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Filológicas. ISBN 968-5802-92-0. OCLC 10216962.
- Dakin, Karen (1994). "El náhuatl en el yutoazteca sureño: algunas isoglosas gramaticales y fonológicas". En Carolyn MacKay; Verónica Vázquez. Investigaciones lingüísticas en Mesoamérica. Estudios sobre Lenguas Americanas, no. 1 (en castelán). México D.F.: Universidade Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Filológicas, Seminario de Lenguas Indígenas. pp. 3–86. ISBN 968-36-4055-9. OCLC 34716589.
- Dakin, Karen (1983). "Proto-Aztecan vowels and Pochutec: an alternative analysis". International Journal of American Linguistics 49 (2): 196–203. doi:10.1086/465782.
- Dakin, Karen (1991). "Nahuatl Direct and Mediated Possession: A Historical Explanation for Irregularities". International Journal of American Linguistics 57 (3): 298–329. JSTOR 3519722. doi:10.1086/ijal.57.3.3519722.
- Dakin, Karen (2000). "Proto-Uto-Aztecan *p and the e-/ye- isogloss in Nahuatl dialectology". En Eugene Casad; Thomas Willett. Uto-Aztecan : structural, temporal, and geographic perspectives: papers in memory of Wick R. Miller by the Friends of Uto-Aztecan. Hermosillo, Sonora: UniSon (Universidad de Sonora, División de Humanidades y Bellas Artes).
- Dakin, Karen (2003). "Uto-Aztecan in the Linguistic Stratigraphy of Mesoamerican Prehistory". En Henning Andersen. Language contacts in prehistory: studies in stratigraphy. John Benjamins. pp. 259–288. ISBN 1588113795.
- Dakin, Karen, ed. (2001). "Estudios sobre el náhuatl". Avances y balances de lenguas yutoaztecas. Mexico: Instituto Nacional de Antropología e Historia, UNAM. ISBN 970-18-6966-4.
- Sullivan, Thelma D. (1979). Dakin, Karen, ed. Dialectología del náhuatl de los siglos XVI y XVI. Rutas de intercambio en Mesoamérica y el Norte de Mexico, XVI. Round Table II. Saltillo, September 9–15. pp. 291–297.
- Hasler, Andrés (1996). El náhuatl de Tehuacan-Zongolica. Mexico: CIESAS.
- Kaufman, Terrence (2001). The history of the Nawa language group from the earliest times to the sixteenth century: some initial results (PDF).
- Lastra de Suárez, Yolanda (1986). Las áreas dialectales del náhuatl moderno. Serie antropológica, no. 62 (en castelán). Ciudad Universitaria, México, D.F.: Universidade Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Antropológicas. ISBN 968-837-744-9. OCLC 19632019.
- Lastra de Suárez, Yolanda (1981). "Stress in modern Nahuatl dialects". Nahuatl Studies in Memory of Fernando Horcasitas. Texas Linguistic Forum 18. Austin: The University of Texas, Department of Linguistics. pp. 19–128.
- Manaster Ramer, Alexis (1995). "The Search for the Sources of the Nahuatl Saltillo". Anthropological Linguistics 37 (1): 1–15.
- Whorf, Benjamin Lee (1937). "The origin of Aztec tl". American Anthropologist 39 (2): 265–274. doi:10.1525/aa.1937.39.2.02a00070.
- Whorf, Benjamin Lee; Frances Karttunen; Lyle Campbell (1993). "Pitch Tone and the "Saltillo" in Modern and Ancient Nahuatl". International Journal of American Linguistics (Chicago: University of Chicago Press) 59 (2): 165–223. OCLC 1753556. doi:10.1086/466194.