Folga laboral

Coa organización industrial do traballo, na que grupos de obreiros sometidos a condicións similares e situados fisicamente nun taller ou mina organizaron por primeira vez a súa actuación como grupo homoxéneo, a folga cobrou importancia. O dereito á folga estivo severamente penado nos primeiros anos da Revolución Industrial. Co paso dos anos, aumentará a tolerancia, é dicir, os Estados admiten a folga pero castígana dende o punto de vista civil como incumprimento das obrigas laborais.

Esta situación continúa ata a difusión da socialdemocracia a principios do século XX, recoñecéndose o dereito á folga a nivel internacional como un dereito dos traballadores constitutivo da liberdade sindical. Na actualidade recoñécese na maioría dos ordenamentos internos e en tratados internacionais de alcance universal como o Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais.

Segundo a sentenza do Tribunal Constitucional de España n.º 11/1981, trátase de "unha perturbación que se produce no normal desenvolvemento da vida social e, en particular, no proceso de produción de bens e servizos, que se leva a cabo de forma pacífica e non violenta, mediante un concerto dos traballadores e dos demais intervenientes no devandito proceso, que pode ter como obxecto reivindicar melloras nas condicións económicas ou, en xeral, nas condicións de traballo, e pode supoñer tamén unha protesta con repercusión noutras esferas ou ámbitos".^[1]

En España, recoñécese o dereito á folga como un dereito fundamental, reflectido no artigo 28.2 da Constitución de 1978^[2] e regulado polo Real Decreto-Lei 17/1977, que a cualifica como medida de conflito colectivo de traballo adoptada por acordo dos traballadores, coa finalidade de defender e promover os seus intereses. Deste modo, responde á idea do Estado Social e Democrático de Dereito (artigo 1.1 da Constitución) e ao principio de igualdade substancial (artigo 9.2 da Carta Magna). Así pois, é un dereito de titularidade individual e exercicio colectivo. Os estranxeiros gozan tamén deste dereito aínda que non dispoñan da preceptiva autorización de traballo.^[3]

 

Criterios de clasificación:

1. Segundo os suxeitos que exercitan a folga; a folga pode ser exercitada por:

• Os traballadores por conta allea.
• Os funcionarios.

2. Segundo as causas que motivan a folga:

• Folga laboral.
• Folga extralaboral.
• Folga de solidariedade ou simpatía.

3. Segundo o comportamento que se leve a cabo na folga:

• Folga turnante ou rotatoria: é realizada de modo sucesivo nas distintas unidades produtivas dunha empresa ou centro de traballo, alterándose sucesivamente na cesación no traballo, coa finalidade de afectar á coordinación da produción.
• Folga estratéxica, tapón ou trombose: é aquela que afecta só de forma directa á actividade produtiva básica da empresa, ou aos sectores estratéxicos do sistema económico, pero que comunica os seus efectos en cadea aos demais ámbitos, conseguindo a paralización de todo o proceso produtivo.
• Folga de celo ou regulamento: é unha execución minuciosa e regulamentaria do traballo, co conseguinte atraso no desempeño deste.
• Folga intermitente: son aquelas nas que se alterna o momento de normalidade laboral e de cesación do traballo.
• Folga de brazos caídos: nas que os traballadores non abandonan as instalacións da empresa, establecéndose unha quenda de relevo para ocupala permanentemente.
• Folga graduada: cando as actividades produtivas son paralizadas progresivamente, unhas despois doutras.
• Folga xeral: a que se formula á vez en todos os oficios dunha ou varias localidades.

4. De acordo á legalidade da folga, pode ser:

• Legais: convocadas de acordo cos prazos que marcan as leis vixentes.
• Ilegais: desencadeadas sen previo aviso ou nun prazo menor do que marcan as leis.

Divídese en tres fases:

Nun primeiro momento realízase a declaración da folga, que esixe a adopción de acordo expreso en cada centro de traballo. Poden acordar a declaración da folga os representantes dos traballadores e os propios traballadores do centro de traballo afectados polo conflito, neste caso, é necesario que o 25% do equipo decida someter a votación o devandito acordo.

O seguinte paso é realizar o comunicado da folga e a súa correspondente notificación. Neste sentido, comunicarase ao empresario/s afectado/s e á Autoridade Laboral polos representantes dos traballadores, polo menos con cinco días naturais antes da súa data de inicio. No caso de que a folga afecte a empresas de servizos públicos, o aviso previo será de dez días naturais. A comunicación da folga farase por escrito, onde constarán os obxectivos desta, as xestións realizadas para resolver as diferenzas, a data de inicio e a composición do comité de folga.

O último paso é crear o comité de folga. Este componse, como máximo, de 12 traballadores afectados polo conflito. Recoñécese como o órgano que representa os folguistas. As súas funcións son tratar de chegar a un acordo e garantir os servizos mínimos.

• Martínez Abascal, Vicente-Antonio; Herrero Martín, José Bernardo (2012). Tecnos, ed. Curso de Derecho del Trabajo. Madrid. p. 850. ISBN 978-84-309-5591-6. 
• García-Perrote Escartín, Ignacio (2012). Tirant lo Blanch, ed. Manual de Derecho del Trabajo. Valencia. p. 903. ISBN 978-84-9033-332-7. 
• Mercader Uguina, Jesús R. (2012). Tirant lo Blanch, ed. Lecciones de Derecho del Trabajo. Valencia. p. 770. ISBN 978-84-9033-253-5. 
• Gárate Castro, Francisco Javier (2013). Bomarzo, ed. Derecho de huelga. Albacete. ISBN 978-84-150-0094-5. 

• Folga
• Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais