Allo

É unha planta perenne da familia da cebola. As follas son planas e delgadas, de até 30 cm de lonxitude. As raíces atinxen facilmente profundidades de 50 cm ou máis. O bulbo, de pel branca, forma unha cabeza dividida en partes comunmente chamados dentes. Cada cabeza pode conter de 6 a 12 dentes, envoltos nunha delgada película de cor branca ou rosácea. Cada un dos dentes pode dar orixe a unha nova planta de allo, xa que posúen na súa base unha xema terminal que é capaz de xermolar incluso sen necesidade de plantarse previamente. Este gromo comeza a aparecer despois dos tres meses de ser colleitado, dependendo da variedade e condicións de conservación. As flores son brancas, e nalgunhas especies o talo tamén produce pequenos bulbos ou fillos.

Unha característica particular do bulbo é o forte olor que bota ao ser cortado. Isto débese a dúas substancias altamente volátiles, denominadas aliina e disulfuro de alilo.

Segundo o tipo de talo:

• Allo de colo duro: o talo posúe floración e bota fillos.
• Allo de colo mol: debido a que non produce fillos, teñen mellor rendemento, xa que só utilizan a enerxía para a produción do bulbo. Tamén resisten períodos de almacenamento máis prolongados en comparación co allo de colo duro.

Segundo a coloración:

• Allo branco: aptos para o consumo en seco.
• Allo rosado: xeralmente son de cedo.

Aínda que posúe unha orixe incerta, considérase oriúndo de Asia, desde onde se estendeu a toda Europa, e desde alí cara América, por medio dos conquistadores españois.

En Exipto consumíano os escravos que traballaban na construción das pirámides, xa que se lle atribuían propiedades fortificantes e revigorizantes.

Durante os tempos da Grecia e Roma antigas, era consumido principalmente por soldados, navegantes e campesiños.

Na Idade Media xa se empregaba con fins terapéuticos, xeralmente para combater enfermidades bacterianas.

Durante a primeira guerra mundial empregouse como antiséptico externo para desinfectar feridas cando non se dispuña dos antisépticos habituais.

Na actualidade cultívase e consómese en todo o mundo, e tamén se usa como compoñente de moitas receitas farmacéuticas.

 

Os requirimentos ambientais para o seu cultivo son:

• solos con boa drenaxe, preferentemente francos ou algo arxilosos, ricos en materia orgánica e con humidade. Adáptanse con facilidade en solos cultivados previamente con cereais.
• rega permanente até o período anterior á colleita.
• fertilización superior a outras hortalizas.
• terra sen herbas, principalmente durante o primeiro período de xermolación.
• temperaturas inferiores aos 17 °C.

A plantación realízase no inverno ou principios da primavera, cando o dente xa abrollou e o novo talo atinxe un 50% da lonxitude do dente. É importante seleccionar os dentes destinados a plantarse, debendo escollerse os máis sans e representativos da variedade para conservar as súas cualidades.

A sementeira pode realizarse manualmente ou con maquinaria, depositando o dente no chan a unha profundidade entre os 3 e 6 cm (unha ou dúas veces o tamaño do dente). Debe poñerse coa punta cara a arriba, para evitar deformacións na nova planta. Outro aspecto a ter en conta para obter unha produción considerábel é o distanciamento axeitado entre filas e entre unha planta e outra. Aínda que non é un cultivo que requira de grandes superficies, a separación é importante para o bo desenvolvemento dos bulbos.

O allo cultivado en climas fríos adquire un gusto máis picante.

O momento axeitado para a recolección está determinado polo uso posterior que se lle dará aos bulbos. Se o obxectivo é obter sementes para unha sementeira posterior, deben recollerse cando as follas comezan a murchar. En cambio, se van destinarse para consumir, hai que esperar a que as follas sequen completamente. O ciclo completo, desde a xerminación até a recolección dos novos bulbos tarda aproximadamente oito meses.

Unha vez finalizada a colleita, os bulbos deben depositarse nun lugar morno, soleado e con boa ventilación durante dous ou tres semanas, para que sequen ou curen.

Os cultivos de allo deben rotarse despois de tres anos como máximo, para evitar o esgotamento do solo.

Os gromos tenros das follas acostuman estar incluídos nalgúns pratos. Estes gromos poden prepararse como se fosen espárragos, aínda que o consumo do bulbo é moito máis habitual. Xeralmente aprovéitanse secos ou semisecos.

Na actualidade, o allo ten unha ampla utilización farmacolóxica:

• É eficaz como antibiótico, combatendo numerosos fungos, bacterias e virus;
• É moi bo no control de enfermidades cardíacas, xa que reduce o bloqueo das arterias;
• Reduce a presión arterial e o colesterol;
• Incrementa o nivel de insulina no corpo, polo que combate a diabetes;
• Controla os danos causados pola arteriosclerose e a reuma;
• Tamén se relaciona coa prevención de certos tipos de cancro e na reversión do estrés e a depresión.

De acordo aos efectos medicinais buscados, varía a forma en que deben ser inxeridos, xa que o allo posúe diferentes propiedades se é consumido en cru ou cocido. Cando o allo cru se corta ou esmaga, prodúcese a combinación da aliina coa alinasa, o que produce unha substancia denominada alicina. Esta ten varios efectos benéficos, mais se o allo se cociña, este composto destrúese. No proceso de cocción libéranse compostos diferentes, como a adenosina e o alloeno, que posúen cualidades anticoagulantes e reducen o nivel de colesterol.

• O que non comeu allos, non cheira a eles.
• Onde allos ha, cebolas se collen.
• Onde allos ha, viño haberá.

• Atlas das variedades de allo