Ponte do Bibei
| Ponte do Bibei | |
|---|---|
 | |
| Localización | |
| Coordenadas | 42°20′01″N 7°12′52″O / 42.33366111, -7.214525 |
| Río | Bibei |
| Concello | A Pobra de Trives - Quiroga |
| Provincia | Ourense - Lugo |
| Características | |
| Construción | Arredor ao 115 d.C. |
| Lonxitude | 75 metros |
| Ancho | 6,5 |
| Tipo | En arco |
| Material | Pedra |
A ponte do Bibei ou Ponte Bibei[1] é unha ponte romana en arco de medio punto pola que a estrada OU-636 atravesa o río Bibei. Une as parroquias de Mendoia (A Pobra de Trives) e A Enciñeira (Quiroga). Xunto coa ponte do Freixo é a ponte romana mellor conservada de Galiza.[2]
Características
[editar | editar a fonte]A ponte componse de tres arcos cuxas luces son de 6,09 m (lado oeste), 18,51 m (central) e 8,77 m (lado leste) respectivamente (20, 62, 29 en pés romanos).[4] A luz do arco central está determinada pola profundidade do río á altura do piar leste, xa que tería sido necesaria a cimentación a maior profundidade no caso dunha menor luz.[2]
É unha ponte ancha, de 6,5 m,[3] mentres que a lonxitude total é de 75 m.[5] A súa altura dende o leito ao lecho ao arco central é de 22,5 m (4) suficiente para evitar as crecidas do río, que hai no lugar.[2]
Os piares mostran a estrutura de fábrica Opus quadratum[2] de cantería granítica almofadada.[4] As canterías están traballadas e apiadas sen xuntas nin cuñas, co que se consegue unha resistencia parecida á da propia pedra. As rochas están grampadas entre si con espigos de maderoa dura ou ferro, para darlles máis resistencia.[6] As pías teñen tallamares triangulares augas enriba rematados por uns sombreretes que se engadiron en 1861 con motivo dunhas reformas.[5]
Nos lados do río construíronse senllos muros de contención de 9 metros de lonxitude (beira Oeste) e 17 metros (beira Leste). A cornixa actual, formada polo beiril dunha fiada de perpiaños a soga, é moderna.[3]
Historia
[editar | editar a fonte]A ponte construíuse para o paso da Vía Nova ou vía XVIII do itinerario de Antonino[2] cuxo trazado se finalizou a redor do ano 80 d.C.[3] Probablemente a ponte se levantase durante o mandato de Traxano (114-119 d.C.), dada a súa semellanza coa de Alcántara e diversas inscricións dedicadas ao emperador atopadas na zona.[5] Ao ser a data de construción posterior ao da Vía Nova, pénsase que a ponte actual se levantou sobre unha anterior da que nada quedou.[3]
Para a súa construción, elixiuse un lugar onde o río Bibei transcorre encaixado, sendo o leito bastante uniforme cunha profundidade de 3 metros. Neste punto a rocha aflora á superficie, o que permitiu unha boa cimentación.[3] a situación da ponte permitía á Vía Nova salvar os ríos Xares e San Lázaro, xa que estes afluentes do Bibei se atopan máis arriba.[3]
Pola ponte pasaron os viaxeiros Licenciado Molina (1550), Ambrosio de Morales (1570) e Ceán Bermúdez que achegaron datos sobre o camiño e sobre a propia ponte.[3]
Desde a época romana, nunca perdeu a súa función de obra útil, sendo este feito clave na súa conservación[2] Na segunda metade do século XIX incluíuse a ponte no novo trazado da estrada de Ponferrada a Ourense (Real Orde do 15 de decembro de 1852), ao apoiarse parte do seu trazado nos famosos Codos de Larouco.[3] No século XX transcorreu a estrada N-120 (Logroño-Vigo), actualmente serve de paso para a estrada autonómica OU-636 que comunica A Pobra de Trives con Larouco.
Declarouse Monumento histórico-artístico nacional por decreto do 3 de xuño de 1931.[5]
Durante a guerra civil varias persoas foron asasinadas na ponte, entre elas Camilo Palmeiro Fernández e Segundo García Núñez.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Secundino Lorenzo (1998). "Ríos Ourensanos : río Bibey.".
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Carlos Nárdiz Ortiz (1991). "Los Puentes romanos de Galicia" (PDF). Revista de obras Públicas número 3305, Colegio de Caminos Canales y Puertos, Madrid. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 01 de outubro de 2011. Consultado o 08 de xaneiro de 2013.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Manuel Duran Fuentes. "Los Puentes romanos de Freixo y Bibei".
- ↑ 4,0 4,1 Manuel Duran Fuentes (1996). "Puentes romanos peninsulares: tipología y construcción" (PDF). Actas del primer congreso Nacional de Historia de la construcción, Madrid. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 26 de marzo de 2012. Consultado o 08 de xaneiro de 2013.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Cartel informativo ao pé da ponte.
- ↑ Manuel Duran Fuentes. "Los Puentes romanos: Proyecto y Construcción". Museo Romano de Irún. Arquivado dende o orixinal o 26 de marzo de 2012. Consultado o 08 de xaneiro de 2013.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte] |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Ponte do Bibei  |
