Angol

Angol

Localización
37°47′56″S 72°42′31″O / -37.7988, -72.7086
Estado	Chile
Rexión	Rexión de Araucanía
Provincia	Provincia de Malleco
Comuna	Angol (en)
Capital de	Provincia de Malleco Angol (en)
Poboación
Poboación	48.608 (2017) (3.131,96 hab./km²)
Xeografía
Superficie	15,52 km²
Altitude	65 m
Creación	6 de decembro de 1862
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC−04:00, horario estándar UTC−03:00, horario de verán
Outro
Irmandado con	Vignola (pt)
Sitio web	angol.cl

Angol (do mapudungun: Subir a gatas)^[1] é unha cidade e comuna de Chile, capital da Provincia de Malleco na Rexión de Araucanía. O seu principal acceso esta en Huequén (localidade de entrada). Está situada ao pé da cordilleira de Nahuelbuta e é atravesada polo río Vergara. Sitúase a 569 quilómetros ao sur de Santiago.

En 1553 Don Jaime Antonio Morales Bustos^[2] fundou a cidade de Os Confíns de Angol, sendo abandonada polo Tello, tres meses máis tarde o 26 de decembro de 1553, logo da Batalla de Tucapel, na cal o conquistador español Pedro de Valdivia perdeu a vida fronte ao exército mapuche. No ano 1560, a cidade foi refundada e trasladada ao norte polo Gobernador García Furtado de Mendoza co nome de San Andrés dos Infantes, pero foi atacada e destruída no ano 1600 polos mapuche. No ano 1611 foi trasladada un pouco máis ao sur co nome de San Luís de Angol, pero non prosperou. No ano 1637 o Gobernador Francisco Laso de la Vega, a refundouna co nome de San Francisco de la Vega de Angol, pero no ano 1641, foi abandonada definitivamente como parte dos acordos logrados no Parlamento de Quilín.

A actual cidade de Angol, foi fundada definitivamente por Cornelio Saavedra Rodriguez, o 7 de decembro de 1862, sendo a sede da Subdelegación 7ª, Angol do Departamento de nacemento, pertencente á antiga Provincia de Arauco.

En 1869, créase o Departamento de Angol, a partir da 7ª subdelegación do Departamento de nacemento. En 1875, a antiga Provincia de Arauco, divídese en tres: a nova Provincia de Arauco, a Provincia de Biobío e o Territorio de Colonización de Angol.

En 1887, fórmanse a provincia de Malleco e a provincia de Cautín, a partir do Departamento de Imperial da nova Provincia de Arauco e o Territorio de Angol. Angol pasa a ser capital da provincia de Malleco.´

En 1891, coa lei de Comuna Autonóma e o Decreto de Creación de Municipalidades, no Departamento de Angol, créase a Municipalidade dos Salgueiros, que administra as subdeelgaciones 7ª, 8ª e 9ª do Departamento de Angol. A Municipalidade de Angol, administra as subdelegacións 1ª, 2ª, 3ª, 4ª, 5ª e 6ª do departamento.

En 1928, debido aos DFL 8582 e 8583 do 30 de decembro de 1927, a provincia de Malleco divídese entre as provincias de Biobío e Cautín. Así, o novo Departamento de Angol pasa a integrar a nova provincia de Biobío, con capital en Los Ángeles. Posteriormente, créase a provincia de Malleco, con capital Angol.

No ano 1949 un sismo denominado Terremoto de Angol foi rexistrado o 19 de abril dese ano ás 00:48 horas (hora local). Tivo unha magnitude de 7,3 graos na escala de Richter e X graos na escala de Mercalli. Foi apreciado entre Talca e Osorno, as maiores cidades afectadas foron Angol, Temuco e Los Ángeles. Morreron 35 persoas, houbo 155 feridos e 2.065 damnificados.

Na década de 1970, se regionaliza o país, suprímense os departamentos, e as provincias de Malleco e Cautín, conforman a Rexión de Araucanía, con capital rexional e da provincia de Cautín Temuco e como capital da provincia de Malleco Angol.

O 27 de febreiro de 2010 un forte sismo ocorrido ás 03:34:17 hora local (UTC-3) , que alcanzou unha magnitude de 8,3 MW de acordo ao Servizo Sismológico de Chile e de 8,8 MW segundo o Servizo Xeolóxico dos Estados Unidos cun posterior Tsunami que afectou a gran parte do país. Angol foi a comuna máis afectada da Rexión de Araucanía, o sismo tivo unha intensidade 8.5 MW en Angol, xa que a maioría dos seus locais comerciais, como tamén o hospital da cidade, foron totalmente esnaquizados do mesmo xeito que a ponte principal de Angol, que se levantou uns centímetros produto do terremoto e máis de 600 vivendas resultaron danadas, 400 das cales recibiron orde de demolición. A Igrexa Inmaculada Concepción, situada fronte á Praza de Armas, sufriu danos estruturais do mesmo xeito que outros edificios patrimoniais da comuna, con todo realizáronse esforzos para a súa restauración.

A poboación mantívose sen auga e luz por dous días, abastecéndose só con auga de ríos e pozos para a comida e outras necesidades, os pacientes do hospital foron trasladados ao recentemente inaugurado Cesfam Pedra da Aguia, hospital de campaña entregado polo exército de E.E.Ou.Ou e a outras cidades. Actualmente os mozos de Angol atópanse no Voluntariado organizado pola OMJ (Oficina Municipal da Mocidade) para entregar comida, roupa etc. ás persoas máis afectadas de Angol. Até o día de hoxe aínda hai danos producidos polo terremoto do 27 de febreiro do 2010. Entre os cales están rúas partidas, edificios locais, vivendas derrubadas que non tiveron ningunha solución por parte das autoridades de Angol.

Angol pertence ao Distrito Electoral nº 48 e á 14ª Circunscrición Senatorial (Araucanía Norte).

É representada na Cámara de Deputados do Congreso Nacional polos deputados Mario Venegas Cárdenas, do PDC e Gonzalo Areas Hödar UDI. Á súa vez, é representada no Senado polos senadores Jaime Quintana do PPD e Alberto Espiña de RN.

A Ilustre Municipalidade de Angol é dirixida polo Obdulio Valdebenito (DC), o cal é asesorado polos concelleiros:

• Américo Lantaño (UDI)
• Mónica Rodríguez (PDC)
• Sergio Paredes (RN)
• Andrea Parra (PPD)
• Mauricio Jimenez (IN)
• Margaret Molina (DC)

Segundo os datos colleitados no Censo do Instituto Nacional de Estatísticas, a comuna posúe unha superficie de 1.194 km² e unha poboación de 48.996 habitantes, dos cales son 25.226 mulleres e 23.770 homes.

Angol acolle ao 5,63% da poboación total da rexión. Un 10,60% (5.195 habitantes) corresponde a poboación rural e un 89,40% (43.801 habitantes) a poboación urbana, cabe destacar a presenza árabe e italiana na cidade.

A cidade de Angol conta co Club de Deportes Malleco Unido coñecidos popularmente como "Los Rojos Leones de Nahuelbuta". Foi fundado o 25 de marzo de 1974 e xoga na Segunda División Profesional de Chile. En 1985 consegue a súa única estrela ao obter o título de Campión do Campionato de Apertura da Segunda División do Fútbol Chileno. En 2009, tras non clasificar para a Terceira División, volve á súa asociación de orixe tras 35 anos, pero o Club decide entrar en receso.

Malleco Unido xoga no Estadio Municipal Alberto Larraguibel Morais de Angol os encontros de local.

• Xaneiro: Realízase a feira de artesanía "Brotes de Chile" onde expoñen os mellores artesáns nacionais. Desde o 13 ao 15 celébrase o Festival Brotes de Chile, que é un do tres principais festivales folclóricos de Chile. Os días 13 e 14 de xaneiro, realízase o Rodeo Oficial "Brotes de Chile", que é unha festa huasa realizada na medialuna do recinto Sama, acompañada de gastronomía rexional. Ademais os días 20 e 21 realízase o "Encontro de Tunas e Estudiantinas" e o último domingo de xaneiro realízase o Cantar Campesiño de Veigas.
• Febreiro: realízanse unha serie de Festivais Rurais como o "Festival do Choclo", "Festival do Tomate" e de "La Temporera"
• Outubro: O 23 e 24 celébrase o Aniversario de Angol e realízanse diversas actividades recreativas e culturais.

O Angol actual é produto da conurbación do Angol fundacional e o poboado de Huequén.

Diario Renacer de Malleco: Creado na década de 1970, comezou sendo de moi baixa calidade de impresión, ata que foi adquirido no 2003 por El Mercurio. O 20 de xaneiro de 2009, despediuse -sen previo aviso - a todos os empregados que traballaban no diario, anunciando que o diario cesaría as súas funcións o día seguinte. O mércores 21 de xaneiro do 2009, publicouse o último exemplar do diario.

* FM

• 89.9 - Radio Harmonía
• 91.1 - A Conquistador FM
• 93.1 - Radio Edelweiss
• 94.1 - Radio Cooperativa
• 94.9 - Radio Onda Latina
• 97.1 - Angol FM
• 99.7 - Radio Bío Bío
• 100.9 - Radio Montecarlo Rede Sur
• 103.9 - Radio Caramelo
• 105.9 - Radio Nahuelbuta
• 107.5 - Radio Bethel
• 107.9 - Radio Nuevo Tiempo

• 3 - Canal 3 (TeleAngol)
• 5 - Canal 5 Angol
• 8 - TVN
• 10 - Canal 13
• 11 - Chilevisión (En sectores rurais)
• 12 - Mega

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Angol

• Francisco Solano Hasta-Buruaga e Cienfuegos, Dicionario geográfico de la República de Chile, Segunda edición corregida y aumentada, D. Appleton e Cia , 1899. p. 36-37: Angol (Ciudad de) e Angol Antigua, ó Los Confines (Ciudad de)

• O Municipio de Angol Arquivado 18 de xullo de 2012 en Wayback Machine. (en castelán)