Amblipixios

Amblipixios Amblypygi Rango fósil: carbonífero superior - actualidade
Damon diadema
Clasificación científica
Reino: Animalia Filo: Arthropoda Subfilo: Chelicerata Clase: Arachnida Orde: Amblypygi Thorell, 1883
Taxons de categorías inferiores
Véxase o texto

A dos amblipixios (Amblypygi) é unha orde de artrópodos quelicerados da clase dos arácnidos.

A orde está composta por unhas 136 especies que viven tipicamente en zonas intertropicais de América, África e Asia, agás dúas especies (Charinus ionnaticus Kritscher, 1959 e Sarax mediterraneus Delle Cave, 1986) que se en contran en Grecia (illas de Rodas e Kos).^[1]

A pesar do seu aspecto agresivo e apia de arañas, son totalmente inofensivos xa que carecen de veleno.

A característica máis peculiar é a forma do primeiro par de patas, moito máis longo que os demais, e que ten función táctil.

O seu tamaño oscila entre os 0,4 e os 4,5 cm. Teñen o corpo deprimido e de cor castaño que mostra dous tagmas ou rexións diferenciadas, o prosoma e o opistosoma, que están separadas por unha estreita cintura.

O prosoma é ancho e aplanado, en forma de escudo, e presenta dous ollos centrais e outros tres a ambos os lados, próximos á marxe frontal; porén, algunhas especies carecen de ollos.

O opistosoma consta de 12 segmentos. O orificio xenital ábrese no segundo esternito e está cuberto por un grande opérculo, baixo o cal tamén desemboca o primeiro par de órganos respiratorios (filotraqueas), mentres que o segundo par se abre no terceiro esternito.

Os quelíceros son similares aos dos araneidos, cun artello final en forma de uña, pero sen glándula velenosa e cun órgano estridulador na súa cara interna. Os pedipalpos son grandes, moi aparentes, e están provistos de numerosas espiñas que lle dan ao animal un aspecto temíbel.

O primeiro par de patas é extraordinariamente longo (até 30 cm), e de aparencia anteniforme, coa tibia e o tarso multiarticulados; a súa función non é locomotora senón táctil e quimiorreceptora; estas patas sempre están dirixidas cara a adiante e cara aos lados, e van palpando continuamente o terreo; teñen grande importancia para a localización das presas, xa que os amblipixios cazan de noite. O tarso pode pregarse sobre as espiñas da tibia, e utilízano para cazaren súas presas e como mecanismo de defensa.

Os outros tres pares de patas son marchadoras e tamén considerabelmente longas, aínda que non tanto como as do primeiro par.

Os amblipixios son lucífugos e nocturnos, refuxiándose durante o día debaixo de pedras, en ocos das rochas ou baixo a codiaa das árbores. Pola noche deambulan en busca de presas (principalmente cascudas, saltóns e térmites), tenteando continuamente o contorno coas súas patas sensoriais; unha vez localizada a presa captúrana cos pedipalpos e perfórana cos quelíceros, succionando os seus fluídos corporais.

Cando se os molesta inmobilízanse, pero tamén poden correr moi rápido se son acosados. Moitas especies viven en covas, onde se lsitúan nas paredes e no teito.

A maioría dos amblipixios son hidrófilos e poucas especies resisten moito tempo en ambiantes secos; beben auga e probabelmente perciben a súa presenza con algún tipo de seda sensorial.

A femiaa transporta a posta (até 60 ovos) na parte ventral do opistosoma. Cando nacen as crías, estas gabean ao dorso do opistosoma e son transportadas pola nai até a primeira muda, tras a que se dispersan e fan vida independente.

A orde foi descrita en 1883 polo aracnólogo sueco Tord Tamerlan Teodor Thorell,^[3] no seu artigo "Descrizione di alcuni Aracnidi inferiori dell'Arcipelago Malese". Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Genova 18: 21-69.

O nome científico Amblypygi estrá formado polos elementos do latín científico ambly- e -pygi, tirados do grego antigo ἀμβλύς amblýs, "débil", "frouxo", "sen vigor", e πυγή pygḗ, "nádega", "cola", coa desinenia -i indicando plural.

A orde dos amblipixios subdivídese en dúas subordes,^[3] coas infraordes, superfamilias e familias seguintes:^[4]

Orde Amblypygi Thorell, 1883

• Suborde Euamblypygi Weygoldt, 1996 ^[4][5]

Infraorde Charinina Weygoldt, 1996 ^[4]

Superfamilia Charinoidea Quintero, 1986 ^[6]

Familia Charinidae (51 especies)

Infraorde Neoamblypygi Weygoldt, 1996 ^[4]

Superfamilia Charontoidea Simon, 1892 ^[7]

Familia Charontidae (12 especies)

Superfamilia Phrynoidea Blanchard, 1852 ^[8]

Familia Phrynichidae (36 especies)

Familia Phrynidae (59 especies)

• Suborde Paleoamblypygi Weygoldt, 1996 ^[9]

Superfamilia Paracharontoidea Weygoldt, 1996 ^[4]

Familia Paracharontidae Weygoldt, 1996 ^[10] (1 especie)

Coñécense amblipixios fósiles desde o carbonífero superior (hai uns 300 millóns de anos).^[11]

Todos os estudos recentes sobre a filoxenia doa Arachnida apoian a monofilia do clado formado por Araneae, Amblypygi, Schizomida e Uropygi. Dito clado denominouse de diferentes modos (Caulogastra, Megoperculata, Arachnidea), aínda que o nome máis usado é o de Tetrapulmonata, que fai referencia á súa principal característica común, a presenza de dous pares de filotraqueas (pulmóns en libro) (ás veces modificadas ou reducidas secundariamente); outras sinapomorfías son a presenza dun estreitamiento (pedicelo ou cintura) entre prosoma e opistosoma, un estómago succionador postcerebral e quelíceros en forma de navalla pregábel.^[12]

As relacións dos Amblypygi cos demais Tetrapulmonata aínda non están claras. As análises de datos morfolóxicos tenden a acercalos aos Araneidos, no clado Labellata (cladograma A). Porén, os datos moleculares sosteñen que os amblipixios estarían máis relacionados con uropixios e esquizómidos, formando o clado dos Pedipalpi (cladograma B):

Diversas análises filoxenéticas coinciden en que o grupo irmán dos Tetrapulmonata son os Palpigradi.

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Amblipixios

Wikispecies posúe unha páxina sobre:  Amblipixios

• Brusca, R. C. e G. J. Brusca (2005): Invertebrados. Madrid: McGraw-Hill Interamericana de España. ISBN 978-84-486-0246-8.
• Rupppert, E. E.; R. S. Fox & R. D. Barnes (2004): Invertebrate Zoology 7ª ed. Stamford, Connecticut (EE.UU.): Brooks/Cole ISBN 0-03-025982-7.
• Weygoldt, P. (2000): Whip Spiders: Their Biology, Morphology and Systematics. (Chelicerata: Amblypygi) Vester Skerninge, Denmark: Apollo Books. ISBN 978-8-7887-5746-0.

• Artrópodos
• Quelicerados
• Quelícero
• Arañas

• Amblypygi Thorell, 1883 no ITIS.
• Amblypygi no NCBI.
• Amblypygi na EOL (en inglés).
• Amblypygi Arquivado 20 de decembro de 2016 en Wayback Machine. en Fossilworks.
• Jason A. Dunlop & Victor Barov (2005): "A new fossil whip spider (Arachnida: Amblypygi) from the Crato Formation of Brazil" Revista Ibérica de Aracnología 12: 53−62 (en inglés).
• Fotos de amblipixios americanos.
• Mark S. Harvey (2003): Catalog of smaler orders of Arachnida of the World
• Hisham K. El-Hennawy (2002): "Short Communication the First Record of Amblypygi from Egypt" The Journal of Arachnology 30: 452–453.