poñer

• Etimoloxía: do latín pōnere.

• Pronuncia: /po.ˈɲeɾ/ (AFI)

poñer

1. Colocar algo ou a alguén nun lugar concreto.
   • Exemplo: Puxen a cadaquén no seu lugar debido.
     
     
2. Situar a alguén ou a algo no lugar adecuado.
   • Exemplo: O xefe de protocolo puxo ao arcebispo no seu sillón.
     
     
3. Dispoñer algo para un certo fin.
   • Exemplo: Puxo as cousas no se sitio.
     
     
4. Considerar algo a partir de indicios.
   • Exemplo: Poñamos que isto sucedeu así.
     
     
5. Reducir, estreitar ou precisar a alguén a que execute algo contra a súa vontade.
   • Exemplo: Púxoo nun apreto.
     
     
6. Deixar algo á resolución ou á disposición doutro.
   • Exemplo: Eu poño a resolución destes problemas na túa sapiencia.
     
     
7. Escribir algo nun papel.
   • Exemplo: Puxen as miñas queixas por escrito.
     
     
8. Facer uso de certos medios de comunicación.
   • Exemplo: Puxemos telegramas a todos os familiares.
     
     
9. Dito das aves ou doutros animais ovíparos, depositar o ovo.
   • Exemplo: Este mes as miñas galiñas puxeron poucos ovos.
     
     
10. Nos xogos de azar, apostar unha cantidade de diñeiro.
    • Exemplo: Puxen todo o diñeiro que me quedaba ao vermello na ruleta.
      
      
11. Establecer ou instalar algo.
    • Exemplo: Co meu curmán puxemos unha libraría.
      
      
12. Representar unha obra de teatro ou proxectar un filme no cine ou na televisión.
    • Exemplo: Na tele ese mes están poñendo un ciclo de películas do oeste.
      
      
13. Facer a operación necesaria para que algo funcione.
    • Exemplo: Cada noite poño a radio.
      
      
14. Aplicar un nome, un alcume, etc., a unha persoa, a un animal ou a unha cousa.
    • Exemplo: Os netos puxéronlle ao avó o alcume de "o vello sen dentes".
      
      
15. Contribuir ou colaborar con algo nunha empresa ou actividade.
    • Exemplo: Meu compadre poñerá o diñeiro e eu o traballo.
      
      
16. Prestar apoio a unha persoa ou a unha causa.
    • Exemplo: Todos os colegas puxéronse da miña parte.
      
      
17. Expoñer algo á acción dun axente determinado.
    • Exemplo: A lavandeira puxo a roupa a secar ao sol.
      
      
18. Expoñer a alguén a algo desagradábel ou malo.
    • Exemplo: Sen querer puxen a meu amigo en perigo.
      
      
19. Tratar ben ou mal a alguén de palabra ou obra.
    • Exemplo: Puxérono a parir.
      
      
20. Xunto con algúns nomes, realizar a acción designada por estes.
    • Exemplo: Poñer en dúbida.
      
      
21. Valerse de alguén para conseguir un fin determinado.
    • Exemplo: Puxo por intercesor ao seu amigo.
      
      
22. Causar o significado polo nome que segue.
    • Exemplo: Poñer paz.
      
      
23. Establecer, impoñer ou mandar algo.
    • Exemplo: Debido á crise económica, o goberno puxo novos impostos.
      
      
24. Tratar a alguén dunha maneira determinada.
    • Exemplo: Púxoo como chupa de dómine.
      
      
25. Facer adquirir a alguén ou a algo unha condición ou estado determinado.
    • Exemplo: O que lle dixo púxoo colorado.
      
      

poñerse

1. Quedar alguén ou algo nun estado diferente ao que tiña.
   • Exemplo: Coa impresión recibida púxose pálido.
     
     
2. Ocultarse un astro, especialmente o Sol, detrás do horizonte.
   • Exemplo: No verán o Sol ponse tarde.
     
     
3. Chegar alguén ou algo dun lugar a outro.
   • Exemplo: Púxose en Madrid en cinco horas.
     
     
4. Pasar alguén a ocupar un determinado sitio, movéndose desde o que ocupaba anteriormente.
   • Exemplo: Enfurecido, púxoseme diante.
     
     
5. Vestirse ou arranxarse.
   • Exemplo: Ponte ben guapa, que hoxe é día de festa.
     
     
6. Mancharse, ensuciarse.
   • Exemplo: Andando pola corredoira púxose perdido de lama.
     
     
7. Compararse, competir con alguén.
   • Exemplo: Póñome entre os máis elegantes.
     
     
8. Atender unha chamada telefónica.
   • Exemplo: Púxenme ao aparato.
     
     
9. Comezar a executar unha determinada acción.
   • Exemplo: Poñerse a escribir.
     
     

• pór

poñer a andar, poñer a mal, poñer a cen, poñer a pan pedir, poñer a parir, poñer dos nervios, poñer en bandexa, poñer en claro, poñer lume, poñer o dedo na chaga, poñer o ramo, poñer os bois ao carro, poñer pingando, poñer por caso, poñer verde, poñerse ben, poñerse na pel de alguén, poñerse ao día.

• Castelán: poner ^(es).
• Francés: mettre ^(fr).
• Inglés: put ^(en), place ^(en).
• Portugués: pôr ^(pt).