Naomh Pádraig

Saoránach Rómhánach de bhunadh Briotanach a bhí i bPádraig.

 

De réir an scéil, nuair a bhí Pádraic ina bhuachaill óg, fuadaíodh é óna bhaile dúchais sa mBreatain Bheag. Tugadh anall go hÉirinn é. Cuireadh ag aoireacht ar Shliabh Mis i gContae Aontroma é, áit ar chaith sé na blianta ag sclábhaíocht. Oíche amháin bhí brionglóid aige faoi bhád ag fanacht dó, agus d'éalaigh sé agus d'fhill sé mar sin ar a mhuintir.

Cúpla bliain níos déanaí, urnaíodh Pádraic ina shagart. Oíche amháin, bhí brionglóid eile ag Pádraic faoi phobal na hÉireann. Chonaic sé muintir na hÉireann ag glaoch ar ais air. Ba cheart dó dul ina measc agus a chreideamh a chraobhscaoileadh. Bheartaigh sé mar sin an Chríostaíocht a thabhairt do mhuintir na hÉireann.

D'fhill Pádraic sa bhliain 432. Cé gur tháinig an Chríostaíocht go hÉirinn ar dtús nuair a chuir an Pápa Ceilistín Palladius go hÉirinn i 430, ba é Pádraig an té ar éirigh leis an creideamh a scaipeadh, is cosúil.

 

Insítear scéal faoin iarracht a bhí á déanamh ag Pádraig taoiseach a thabhairt chun na Críostaíochta. Sháigh Pádraig a chros de thimpiste i gcois an taoisigh, ach má dhein, níor labhair an taoiseach focal ná ní dhearna gearán. Ghlac sé féin agus a mhuintir leis an gcreideamh nua ag ceapadh gur chuid den searmanas a bhí sa sá.

 

Deirtear gur phioc Pádraig seamróg agus gur úsáid sé í leis an Tríonóid a mhíniú dá éisteoirí.

Tá ról tábhachtach ag Pádraig i mbéaloideas na hÉireann agus na Gaeltachta, agus is iomaí scéal seanchaite a d'insíodh faoin tseansaol.

Chaith Pádraic 40 lá agus oíche ag troscadh agus ag tréanas ar Chruach Phádraig thiar ón áit ina bhfuil Cathair na Mart i gContae Mhaigh Eo inniu. Deirtear gur dhíbir Pádraig na nathracha nimhe as Éirinn ansin. Ach tá amhras faoi seo^[1], nó ní heol dúinn go raibh nathracha nimhe riamh sa tír. Is dóichí gur mar shamhail a húsáideadh an scéal seo don dóigh ar ruaig sé seanchreideamh na nGael, agus go seasann na péisteanna agus na nathracha nimhe don diabhal agus dá chuid mioscaise, is é sin, don tseanchreideamh féin.

 

Chuala saol na Gaeilge iomrá ar an lá a casadh Pádraig agus Oisín, an fear deireanach de na Fianna, ar a chéile in Éirinn. Meafar iontach is ea an scéal seo don dóigh ar tháinig an Chríostaíocht go hÉirinn agus an Phágántacht ag cúlú roimpi.

Nuair a bhí lá na Féinne thart, phós Oisín banphrionsa ó Thír na nÓg agus chuaigh a chónaí thall ansin, ach i ndiaidh trí chéad bliain, tháinig cathuithe air i ndiaidh an tseanfhóid. Mar sin, d'fhill sé go hÉirinn ar mhuin chapaill draíochta, agus é curtha faoi gheasa gan baint d'aon rud ná titim anuas den chapall. Bhris sé na geasa, ar ndóigh, thréig an capall bán é, agus b'éigean dó fanacht in Éirinn agus bás a fháil ansin.

 

Chuala Pádraig trácht air, áfach, go raibh fear de na Fianna clúiteacha fágtha sa tír, agus chuaigh sé i bhfianaise Oisín. Bhí sé dóchasach go n-éireodh leis Oisín a iompú i leith an chreidimh Chríostaí. Ní raibh aon mhaith ann, áfach, bheith ag caint le hOisín faoi Dhia, nó ní raibh ina bhéal siúd ach Goll. "Ní chreidfinnse i nDia", ar seisean, "go dtí go bhfeicfinn Eisean agus Goll ag coraíocht le chéile. Dá n-éireodh le Dia Goll a leagan ansin, chreidfinn gurb é Dia an fear is fearr acu."

Ansin, thaispeáin Pádraig d'Oisín an dóigh a raibh na Fianna, nár chuala iomrá riamh ar Dhia ná ar Íosa, ag troid leis na diabhail in Ifreann. D'fhiafraigh sé d'Oisín, nárbh fhearr leis flaithis Dé a bhaint amach, in áit na troda síoraí sin, ach níorbh fhearr: bhí Oisín díreach mífhoighneach chun "iall a chur i súiste Ghoill", mar a dúirt sé.

Is ainm pearsanta an-choitianta in Éirinn é Pádraig, ach níor baisteadh ar mórán leanaí é go dtí timpeall na 1880idí.

Tá raidhse mór foirmeacha aige - Pádraig, Pádraic, Páraic (go háirithe san iarthar), Pa, Pat, Peaits nó Patch, Paddy, Patsie, Páid nó Paud, Patrice na Fraincise agus Patrizio na hIodáilise.

 

Tá a thuilleadh meán ag Vicífhoinse a bhaineann le:

Fáeth fiada

Críost liom

Críost romham

Críost i mo dhiaidh

Críost ionam

Críost fúm

Críost uasam

Críost ar mo lámh dheis

Críost ar mo lámh chlé

Críost i gcroí gach duine lena labhraim

Críost i mbéal gach duine a labhras liom

Críost i ngach súil a dhearcas orm

Críost i ngach cluas a chluineas mé

Amen^[2]

 

• 'Paidir Pádraig Naofa ' ar Youtube
• St Patrick's Confessio HyperStack: 'AN FHAOISTIN' agus 'AN LITIR CHUN COROTÍCUS' as Gaeilge

(Athinsint ghairid é seo ar an scéal Mar a chuaigh Oisín go Tír na hÓige ón leabhar Seanchas Annie Bhán le Gordon W. MacLennan, Baile Átha Cliath 1997. ISBN 1-898473-84-6)