Foirmle a hAon

Is rangú rásaíochta mótar é Foirmle a hAon, nó F1 mar a ghlaotar air ina leagan ghiorraithe. 'Sé an rangú is airde é ó thaobh rásaíocht roth oscailte sa domhain. Ó 1950, nuair a thosnaigh Foirmle a hAon go hoifigiúil, tá an spórt tar éis athrú go mór, ó carranna malla, móra, mí-sábháilte, go carranna gur féidir leo dul ó 0 km/h go 100 km/h i cúpla soicind. I 2006 beidh an spórt ag úsáid imeall V8 don chéad uair leis na cianta, tar éis dóibh an V10 a úsáid ar feadh timpeall 10 mbliana.

Foirmle a hAon

Sonraí
Ainm gearr	F1
Cineál	automobile racing series (en) craobhchomórtas an domhain
Stair
Dáta a bunaíodh	1950
Ócáid shuntasach
1950 13 Bealtaine 1950-3 Meán Fómhair 1950	1950 Formula One season (en)
1999 7 Márta 1999-31 Deireadh Fómhair 1999	1999 Formula One World Championship (en)
1998 8 Márta 1998-1 Samhain 1998	1998 Formula One World Championship (en)
1997 9 Márta 1997-26 Deireadh Fómhair 1997	1997 Formula One World Championship (en)
2000 12 Márta 2000-22 Deireadh Fómhair 2000	2000 Formula One World Championship (en)
2002 3 Márta 2002-13 Deireadh Fómhair 2002	2002 Formula One World Championship (en)
2001 4 Márta 2001-14 Deireadh Fómhair 2001	2001 Formula One World Championship (en)
2003 9 Márta 2003-12 Deireadh Fómhair 2003	2003 Formula One World Championship (en)
2004 7 Márta 2004-24 Deireadh Fómhair 2004	2004 Formula One World Championship (en)
1996 10 Márta 1996-13 Deireadh Fómhair 1996	1996 Formula One World Championship (en)
1994 27 Márta 1994-13 Samhain 1994	1994 Formula One World Championship (en)
1990 11 Márta 1990-4 Samhain 1990	1990 Formula One World Championship (en)
1989 26 Márta 1989-5 Samhain 1989	1989 Formula One World Championship (en)
1995 26 Márta 1995-12 Samhain 1995	1995 Formula One World Championship (en)
1991 10 Márta 1991-3 Samhain 1991	1991 Formula One World Championship (en)
1993 14 Márta 1993-7 Samhain 1993	1993 Formula One World Championship (en)
1992 1 Márta 1992-8 Samhain 1992	1992 Formula One World Championship (en)
1988 3 Aibreán 1988-13 Samhain 1988	1988 Formula One World Championship (en)
2005 6 Márta 2005-16 Deireadh Fómhair 2005	2005 Formula One World Championship (en)
2007 18 Márta 2007-21 Deireadh Fómhair 2007	séasúr Foirmle a hAon 2007
2018 25 Márta 2018-25 Samhain 2018	2018 Formula One World Championship (en)
2017 26 Márta 2017-26 Samhain 2017	2017 Formula One World Championship (en)
2016 20 Márta 2016-27 Samhain 2016	2016 Formula One World Championship (en)
2019 17 Márta 2019-1 Nollaig 2019	2019 Formula One World Championship (en)
2021 28 Márta 2021-12 Nollaig 2021	séasúr Foirmle a hAon 2021
2020 15 Márta 2020-13 Nollaig 2020	2020 Formula One World Championship (en)
2022 18 Márta 2022-20 Samhain 2022	2022 Formula One World Championship (en)
2006 12 Márta 2006-22 Deireadh Fómhair 2006	séasúr Foirmle a hAon 2006
2015 15 Márta 2015-29 Samhain 2015	2015 Formula One World Championship (en)
2013 17 Márta 2013-24 Samhain 2013	2013 Formula One World Championship (FIA) (en)
2009 29 Márta 2009-1 Samhain 2009	2009 Formula One World Championship (en)
2008 16 Márta 2008-2 Samhain 2008	2008 Formula One World Championship (en)
2014 16 Márta 2014-23 Samhain 2014	2014 Formula One World Championship (en)
2010 14 Márta 2010-14 Samhain 2010	2010 Formula One World Championship (en)
2012 18 Márta 2012-25 Samhain 2012	2012 Formula One World Championship (en)
2011 27 Márta 2011-27 Samhain 2011	2011 Formula One World Championship (en)
2023 5 Márta 2023-26 Samhain 2023	2023 Formula One World Championship (en)
1987 12 Aibreán 1987-15 Samhain 1987	1987 Formula One World Championship (en)
1985 7 Aibreán 1985-3 Samhain 1985	1985 Formula One World Championship (en)
1961 14 Bealtaine 1961-8 Deireadh Fómhair 1961	1961 Formula One season (en)
1960 7 Feabhra 1960-20 Samhain 1960	1960 Formula One season (en)
1959 10 Bealtaine 1959-12 Nollaig 1959	1959 Formula One season (en)
1962 20 Bealtaine 1962-29 Nollaig 1962	1962 Formula One season (en)
1964 10 Bealtaine 1964-25 Deireadh Fómhair 1964	1964 Formula One season (en)
1963 26 Bealtaine 1963-28 Nollaig 1963	1963 Formula One season (en)
1965 1 Eanáir 1965-24 Deireadh Fómhair 1965	1965 Formula One season (en)
1966 22 Bealtaine 1966-23 Deireadh Fómhair 1966	1966 Formula One season (en)
1958 19 Eanáir 1958-19 Deireadh Fómhair 1958	1958 Formula One season (en)
1956 22 Eanáir 1956-2 Meán Fómhair 1956	1956 Formula One season (en)
1952 18 Bealtaine 1952-7 Meán Fómhair 1952	1952 Formula One season (en)
1951 27 Bealtaine 1951-28 Deireadh Fómhair 1951	1951 Formula One season (en)
1957 13 Eanáir 1957-8 Meán Fómhair 1957	1957 Formula One season (en)
1953 18 Eanáir 1953-13 Meán Fómhair 1953	1953 Formula One season (en)
1955 16 Eanáir 1955-11 Meán Fómhair 1955	1955 Formula One season (en)
1954 17 Eanáir 1954-24 Deireadh Fómhair 1954	1954 Formula One season (en)
1986 23 Márta 1986-26 Deireadh Fómhair 1986	1986 Formula One World Championship (en)
1967 2 Eanáir 1967-22 Deireadh Fómhair 1967	1967 Formula One season (en)
1969 1 Márta 1969-19 Deireadh Fómhair 1969	1969 Formula One season (en)
1980 13 Eanáir 1980-5 Deireadh Fómhair 1980	1980 Formula One season (en)
1979 21 Eanáir 1979-7 Deireadh Fómhair 1979	1979 Formula One season (en)
1978 15 Eanáir 1978-8 Deireadh Fómhair 1978	1978 Formula One season (en)
1981 15 Márta 1981-17 Deireadh Fómhair 1981	1981 Formula One World Championship (en)
1983 13 Márta 1983-15 Deireadh Fómhair 1983	1983 Formula One World Championship (en)
1982 23 Eanáir 1982-25 Meán Fómhair 1982	1982 Formula One World Championship (en)
1984 25 Márta 1984-21 Deireadh Fómhair 1984	1984 Formula One World Championship (en)
1968 1 Eanáir 1968-3 Samhain 1968	1968 Formula One season (en)
1977 9 Eanáir 1977-23 Deireadh Fómhair 1977	1977 Formula One season (en)
1975 12 Eanáir 1975-5 Deireadh Fómhair 1975	1975 Formula One season (en)
1971 6 Márta 1971-3 Deireadh Fómhair 1971	1971 Formula One season (en)
1970 7 Márta 1970-25 Deireadh Fómhair 1970	1970 Formula One season (en)
1976 25 Eanáir 1976-24 Deireadh Fómhair 1976	1976 Formula One season (en)
1972 23 Eanáir 1972-8 Deireadh Fómhair 1972	1972 Formula One season (en)
1974 13 Eanáir 1974-6 Deireadh Fómhair 1974	1974 Formula One season (en)
1973 28 Eanáir 1973-7 Deireadh Fómhair 1973	1973 Formula One season (en)
2024 2 Márta 2024-8 Nollaig 2024	séasúr 2024 Foirmle a hAon
Gníomhaíocht
Spórt	Rásaíocht Foirmle a hAon
Rialachas corparáideach
Oibreoir	Formula One Group (en)
Príomhoifigeach feidhmiúcháin	Stefano Domenicali (2021–)
Suíomh gréasáin	https://www.formula1.com

Thosnaigh Foirmle a hAon go hoifigiúil sa bhliain 1950, nuair a chuireadh an Grand Prix ar siúil sa Bhreatain. Bhuaigh an Iodálach Giuseppe Farina an rás sin i Silverstone, and lean sé leis chun an chraobh iomlán a bhuachaint, ó a chomráid foireann Juan Manuel Fangio. Sna blianta tosaigh, ní raibh sábháilteacht na tiománaithe ná an lucht fhéachanna in aigne aon duine, agus ba mhinic gur maraíodh daoine toisc seo.

Ar feadh na céad cúpla bliain, bhí Alfa Romeo mar an príomh-fhoireann, le Ferrari ag teacht chun cinn tar éis cúpla bliain lena tiománaí Alberto Ascari. Cúpla bliain níos déanaí agus tháinig Mercedes chun cinn lena carr nua radacacha agus an tiománaí ab fhearr ag an am, Fangio. Ach bliain tar éis teach isteach sa spóirt, d'imigh siad arís tar éis tubaiste mhór ag an rás 24 uair a'chloig ag Le Mans.

Ó shin i leith, tá roinnt foireann éagsúla tar éis an chraobh a bhuachaint, ach tá trí foireann tar éis teach chun cinn mar an trí fhoireann ab fhearr. 'Siad sin ná Ferrari, McLaren agus Williams. Idir an triúir acu, táid tar éis 31 craobh dhomhanda na déantóirí a bhuachaint, le linn an 48 bhliain atá an chraobh sin ag rith (Níor tosnaíodh craobh do na déantóirí go dtí 1958).

Le deich mbliana anuas, tá Ferrari tar éis teach amach mar cheann de na foirne ab fhearr, ag buachaint sé craobh na déantóirí agus cúig craobh na tiománaithe i ndiaidh a chéile, le mórán cabhair ón tiománaí cáiliúil Michael Schumacher. Cuireadh stop leis an dá sraith sin sa bhliain 2005, nuair a thóg Renault agus Fernando Alonso an dá chraobh sin uathu.