Eblani

Dream i nÉirinn ársa ba ea na hEblani ( Ἐβλάνοι) nó Eblanii ( Ἐβλάνιοι) (leaganacha lámhscríbhinn: Ebdani ( Ἐβδανοί), Blani (Βλάνοι), Blanii (Βλάνιοι)), taifeadta ach amháin ag Tolamaes ina shaothar Geografaíocht den dara haois AD. Lonnaithe a bhí siad i gceantar ar chósta thoir na tíre, taobh ó thuaidh de Bhaile Átha Cliath. Déan Tolamaes tagairt ar cathair darb ainm Eblana ( Ἔβλανα), suite dar leis idir inbhir Buvinda (Βουουίνδα) agus Oboca (᾿Οβόκα), rud a chuireas le fios suíomh cód farraige idir an Bóinn agus is dócha an Life faoi seach.^[1][2]

Mhol O'Rahilly go héiginnte go mb'fhéidir é go raibh ainm na treibhe, athchruthaithe go tuairimeach aige mar *Ebodanī, caomhnaithe sa logainm Edmann, ceantar is dócha ar chósta thoir Chontae Lú, agus luaite scaití i luath-théacsanna.^[3] Spreagadh a chuid taighde ag an bhfoirm Ebdanoi [ Ἐβδανοί] faighte in aon lámhscríbhinn ansin de shaothar Tholamaes. Is léir é áfach gur toradh bhotún athscríbhinne é an leagan seo, mar atá, Eblanoi ( Ἐβλάνοι) as mórscript script, agus Λ míléite mar Δ, agus ní a mhalairt mar a mhol O'Rahilly. Léitear lonnaíocht na nEblani mar 'Eblana' i ngach lámhscríbhinn atá ar marthain, rud a chuireas go soiléir in iúl gur ceart é Eblanoi [Ἐβλάνοι] i mbunleagan Tholamaes, agus gur Ebdanoi [Ἐβδανοί] é an botún. Ní féidir an míléamh seo a lua chun an hipitéis a thacú.^[4]

Molann le gairid staraí áitiúil Brendan Mathews nasc leis na hEblani agus an tuama ag inbhear na hAilbhine, ar dtús le hocht n-uaigh ar a laghad. Suntasach a bheadh an ghné thírdhreacha seo le linn ré Tholamaes. Ní móide é gur tharla iompú teanga ó Eblana go hAlbhain trí mheititéis, ach ní féidir é a chur as an áireamh.^[5]