Banbha

I Miotaseolaíocht na nGael, ba í Banbha (Sean-Ghaeilge Banba), iníon Ernmas de na Tuatha Dé Danann, patrún bhandia na hÉireann, a bhí inti chomh lena dheirfiúr Ériú a bhí mar phatrún de bandia na hÉireann fosta.

Banbha

Teaghlach
Máthair	Earnmas
Siblín	Ériu, Mórrígan, Macha, Badhbh agus Fódhla

Bhí sí mar chuid de thrédhia tábhachtach de phatrún bandéithe, lena beirt deirfiúracha, Ériu agus Fódhla. Dar le Seathrún Céitinn, d'adhradh sí Macha, ainmnithe scaití mar iníon Ernmais i dteannta le Banbha, Ériu agus Fódhla. Dá bhrí sin, bhí an bheirt bhandéithe le feiceáil ar comhchéim. Chomh maith leis sin, tagraíonn Céitinn le traidisiún gurbh í Banbha an chéad duine a leag cos ar Éirinn tar éis na Díle, in den fhinscéal Cessair.

In Tochomlad mac Miledh a hEspain i nErind: no Cath Tailten,^[1] tá gaol ann, nuair a bhí na Milesians ag taisteal ar fud na hÉireann, "bhuail siad le Banba buaiseach i measc a cuid trúpaí sí draíocht ina hóstach ar" ar Senna Sliabh, sliabh clocha de Mes. Aithníonn fonóta an suíomh seo mar a Shliabh Mish i Chorca Dhuibne, Contae Chiarraí. Tá ithir an réigiún seo neamh-leptic podzol [1]. Má tháinig an carachtar Banbha ar an domhan mar diabhia domhan, d'fheadfadh podzol neamh-leptic a bheith mar chineál talún áirithe ina raibh sí mar an díothú.

Bhí an LÉ Banba (CM11), an long atá sa tSeirbhís Chabhlaigh (ach tá sé anois dhíchoimisiúnaithe), ainmnithe as an mbandia.

Ar dtús, d'fhéadfadh sí a bheith ina bandia cogaidh chomh maith le bandia torthúlachta.