Tromsø

Ut archeologyske fynsten docht bliken dat de streek al 10.000 jier lyn bewenne wie, wylst de Samyske kultuer op syn minst 2000 jier yn de tiid tebekgiet. De earste spoaren fan de Skandinavyske taal en kultuer fine se om 300 nei Kristus hinne. De earste tsjerke yn de regio waard yn 1252 boud en krige as namme De heilige Maria ticht by de heidenen. Om 1700 hinne wie der ymmigraasje út Finlân. De stêd krige yn 1789 hannelsrjochten en fiif jier letter stedsrjochten. Op dat stuit telde Tromsø amper 80 ynwenners.

Yn de 19de iuw wûn de stêd oan belang: der kamen in biskopssit, in ynstelling foar learare-oplieding, in museum en in bierbrouwerij. Om 1850 hinne hie Tromsø Hammerfest ferkrongen as sintrum foar de jacht yn de poalgebieten en dêrnei, yn it begjin fan de jierren 1900, tsjinne de stêd as ôfreishaven foar hiel wat ferneamde poalekspedysjes.

Yn 1940 wie it Noarske regear fanwegen de Twadde Wrâldkriich foar in koarte tiid útwykt nei de Tromsø. Alhoewol't op 12 novimber 1944 it Dútske slachskip Tirpitz yn de omkriten fan Tromsø ta sinken brocht waard, wist de stêd as iennichste yn Noard-Noarwegen sûnder grutte skea de kriich troch te kommen. Oan 'e ein fan de kriich bea Tromsø ûnderdak oan tûzenen flechtlingen út de regio Finnmark, dat folslein fernield waard doe't de Dútsers har weromlutsen.

Nei de kriich groeide de stêd hurd. Yn 1960 ferbûn in brêge Tromsø mei it fêstelân. De lofthaven waard yn 1964 iepene. Sûnt 1964 is it ynwennersoantal ferdûbele. De Iisseekatedraal (Ishavskatedralen) waard op 19 desimber 1965 ynwijd troch biskop Monrad Norderva. It moderne gebou hat in glêzen 35 m hege gevel. De stêd hat in universiteit, stichte yn 1968, dy't as de noardlikste universiteit fan de wrâld jildt. Oan de universiteit is in universitêr sikehûs ferbûn.

Yn 'e nacht fan 13 op 14 maaie 1969 waard it sintrum fan 'e stêd troch in flinke brân yn 'e jiske lein. De meastepart út hout oplutsen huzen foarmen in maklike proai foar it fjoer. Der foelen gjin deaden, mar mear as de helte fan 'e doetiidske 14.000 ynwenners fan it sintrum waard dakleas.

De fleanfjild Langnes leit op 5km benoarden it stedssintrum fan Tromsø en hat ynlânske ferbiningen mei Oslo, Bodø en lytse fleanfjilden yn Noard-Noarwegen, mar ek mei Longyearbyen en Luleå. Tromsø wurdt eltse dei oandien troch de fearboaten fan de Hurtigruten (in mear as hûndert jier âlde Noarske passazjiers- en transporttsjinst). Dêrneist binne der snelboaten dy't de fear ferbiningen mei Finnsnes, Harstad en Skjervøy ûnderhâlde.

• Bjarte Engen Vik (1971), Noardske kombinaasjeskyer
• Johann André Forfang (1995), skânsspringer
• Andreas Leknessund (1999), hurdfytser

•  
  Iisseekatedraal
•  
  Fjellheisen, kabelbaan nei de berch Fløya‎.
•  
  Tromsø sjoen fanôf berch Fløya‎
•  
  it noarderljocht boppe Tromsø
•  
  Haven fan Tromsø
•  
  De dom fan Tromsø

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

(ned) Tromsø (no) www.tromso.kommune.no Webstee Tromsø Commons    Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Tromsø fan Wikimedia Commons.