Iesumasyl

 

By Iesumasyl komt de Suderie, in âlde seeslink, út yn de eardere Lauwerssee. Al yn 11e iuw moat dêr in slûs west hawwe, mar folle is dêr net oer bekend. Om 1670 hinne waard de syl by Eastrum ôfsletten. Dat betsjutte dat East-Dongeradiel in nij plak sykje moast foar de ôfwettering. De kar foel op Iesumasyl. De Steaten besleaten om dêr de nije slûs Iesumasyl te bouwen.

Yn 1671 waard mei it wurk út ein setten. It tafersjoch kaam yn hannen fan Michael Baron fan Schwartzenberg en Hohelandsberg, grytman fan Dantumadiel, en Philip Vegelin fan Claarbergen, grytman fan Haskerlân. De dyk waard ek ferlein sadat der nij lân kaam.

Der waard ek in goede ôfspraak makke oer de kosten. It gie oars faak sa dat men de lêsten foar de ôffier fan it wetter eins net betelje woe, want dat waard beskôge as in saak foar dejingen dy't ticht by de slûs wennen.

Yn 1745 is de slûs fernijd en op 'e nij yn 1931 om't der doe in nij elektrysk gemaal delsetten waard en de slûs troch de pealwjirm (Teredo navalis) oantaast wie^[1]. It gemaal Dongeradielen moast der foar soargje dat de Dongeradielsters drûge fuotten holden. De arsjitekt Booijenga hat der in kreas bouwurk fan makke.

 

Doe't yn 1969 de Lauwerssee Lauwersmar waard, feroare de funksje fan de syl as seekearing. Om’t it wetterpeil yn de Lauwersmar leger leit as fan de Fryske boezem is de skutslûs bleaun.

It gemaal is sûnt de bou net feroare, allinne waard it yn 1979 automatisearre. As it wetter op in bepaalde hichte stiet, begjinne de pompen fansels te wurkjen.

Iesumasyl soe syn namme krigen hawwe fan de eardere buorskip Iesumabuorren. Der is in teory dat dy de namme wer krigen hat fan de ferneamde stêd Esonstêd. Oft dy stêd der wier ea west hat is lykwols net wis. Iesumasyl waard yn it ferline ek wol Eanjumersyl neamd.

• Slach by Dokkum (1418)

• Dwylsinnige Anna fan Iezumasyl: In ferhaal oer byleauwe yn de 17e iuw

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

↑ sneuperdokkum.blogspot.nl Commons    Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Iesumasyl fan Wikimedia Commons.

	Noardeast-Fryslân
Stêd: Dokkum
Doarpen en útbuorrens: Aldwâld • Burdaard • Blije • Boarnwert • Boerum • Brantgum • Ealsum • Eanjum • Easternijtsjerk • Eastrum • Feankleaster • Ferwert • Foudgum • Ginnum • Hallum • Hantum • Hantumerútbuorren • Hantumhuzen • Hegebeintum • Holwert • Ie • Ingwierrum • Jannum • Jislum • Jouswier • Kollum • Kollumersweach • Lichtaard • Lytsewâld • De Lytse Jouwer • Ljussens • Marrum • Mitselwier • Moarre • Moddergat • Muntsjesyl • Nes • Nijewier • Peazens • De Pomp • Raard • Reitsum • De Skâns • Sweagerbosk • Ternaard • De Trieme • Waaksens • Wânswert • Warfstermûne • Westergeast • Wetsens • Wierum
Buorskippen: Ald Terp • Aldwâldmersyl • Bartlehiem (foar in part) • Beintemahûs • Betterwurd • Boarnwerterhoeke • Boarnwerthuzen • Boatebuorren • Bollingwier • Brânbuorren • Bûnte Hûn • De Dellen • Dykshoarne • Dokkumer Nije Silen • Easterbeintum • Farebuorren • Fiifhuzen (Hallum) • Fiifhuzen (Ternaard) • Fiskbuorren • Fjildbuorren • Grut Midhuzen • Hallumerhoeke • Hanenburch • Hantumerhoeke • Healwei • Hústernoard • Iesumasyl • Jewier • Keatlingwier • De Kegen • Kletterbuorren • Kollumer Aldsyl • De Kolk • Krabbuorren • Leechlân • De Leechte • Lyts Midhuzen • Lytse Leard • Lytse Wier • Meddert • Mûnebuorren • Nijlân • It Paradyske • De Reidswâl • De Ryp • Sânbulten • Sânhuzen • Sibrandahûs • De Skâns • Skernehuzen • 't Skoar • Stienharst • It Stienfek • Stiem • Teard • Teyebuorren • Tergrêft (foar in part) • Ter Lune • De Tibben • Tilbuorren • Tiltsjebuorren • Trijeboerehuzen • Weardebuorren • Westerbuorren • Westernijtsjerk • Wie • De Wygeast • De Wurden
·   ·