Fizier (funksje)

In fizier, fan it Arabyske وزير, wazīr (útspr.: "ûaziir"), dat letterlik "lêstdrager" of "helper" betsjut, is in amtner fan hege rang: in minister of de riedshear fan in islamitysk foarst (lykas in kalyf, sultan, malyk (kening) of emir). It is in term dy't fia de Turkske foarm vezir yn 'e Westerske talen bedarre is, en dy't men ek wol weromsjocht as vazir, vizir, vizier, vasir, wazir of vesir. Foar de earste minister wie foarhinne yn beskate riken de titel grutfizier yn gebrûk.

Der wurdt wol sein dat it wurd 'fizier' al sûnt de Aldheid brûkt wurdt, wêrby't dan yn 'e regel ferwiisd wurdt nei it âlde Egypte, dêr't de ministers fan 'e farao's ek al de titel fan fizier droegen hawwe soene. Dat berêst lykwols op in misferstân: om't oer de lânseigen amtlike titulatuer fan it âlde Egypte (en oare beskavings út 'e Aldheid fan it Midden-Easten) mar sa'n bytsje bekend is, passe argeologen gauris mei weromwurkjende krêft ferlykbere moderne titels ta út it Arabysk (dat yn Egypte de fiertaal is) op amtners út 'e Aldheid. Dat wol lykwols net sizze dat dy titels doe ek al bestiene.

It Arabyske wazīr hat twa mooglike etymologyen. Ornaris wurdt derfan útgien dat it wurd ôflaat is fan it Arabyske tiidwurd wazara ("in lêst drage"), fan 'e Semityske woartel W-Z-R. Wazīr wurdt al neamd yn 'e Koraan, dêr't de Israelityske hegepreester Aäron omskreaun wurdt as de fizier fan 'e profeet Moazes. Oan 'e oare kant kin it bestean fan it Midperzyske wurd vizīr of vicīr ("offisjeel dokumint" of "beslút"), besibbe oan it Avestaanske wurd vīcira ("rjochter" of "skiedsrjochter"), wize op in Yndo-Jeropeesk komôf fan 'fizier'.