Laachtjuar

Füsikaalisk ianhaid
Nööm	Laachtjuar
Ianhaidentiaken	$\mathrm {Lj,ly}$
Füsikaalisk grate	Lengde
Formeltiaken	$s,d$
Dimension	${\mathsf {L}}$
Uun SI-ianhaiden	${\begin{aligned}1\,\mathrm {Lj} &=9\,460\,730\,472\,580\,800\;\mathrm {m} \\&\approx 9{,}460\,73\cdot 10^{15}\;\mathrm {m} \\&\approx 9{,}46\cdot 10^{15}\;\mathrm {m} \\\end{aligned}}$
Hinget tuup mä	Juar
Luke uk diar: Parsec, Astronoomisk Ianhaid

At laachtjuar as en miat för't lengde. Hat woort uun a astronomii brükt för grat waier. At laachtjuar as di wai, di det laacht uun ian juar skaafet (uun a leesag rüm). Det san 9,46 biljuun kilomeetern. (= 9,46 · 10¹² km). Uk wan diar det wurd juar uun föörkomt, as det laachtjuar nian miat för't tidj.

Beskriiwang

Uun't SI-süsteem as det ianhaid meeter (m) fäästlaanj auer det faard faan't laacht (= 299.792.458 m/s). Diaram as det laachtjuar en hial taal faan meetern:

Laachtsekund:	1 Ls	=	299 792 458 m0	≈	3,0 · 10⁵ km0	=	300 000 km
Laachtminüt:	1 Lm	=	17 987 547 480 m0	≈	1,8 · 10⁷ km0	=	18 miljuunen km
Laachtstünj:	1 Lh	=	1 079 252 848 800 m0	≈	1,1 · 10⁹ km0	=	1,1 miljaarden km
Laachtdai:	1 Ld	=	25 902 068 371 200 m0	≈	2,6 · 10¹⁰ km0	=	26 miljaarden km
Laachtjuar:	1 Lj	=	9 460 730 472 580 800 m0	≈	9,5 · 10¹² km0	=	9,5 biljuunen km

Amreegang tu ööder ianhaiden:

63 241,077 AE		(Astronoomisk ianhaiden)
0,306 601 394 pc		(Parsec).

Bispalen

Di trochmeeder faan't Andromedagalaksii as ~ 140.000 laachtjuaren.

Faan a eerd tu a muun san't ~ 1,28 laachtsekunden.
Faan a san tu a eerd san't ~ 497 laachtsekunden (= 8,28 laachtminüten, = 149 597 870 700 meetern, = 1 AE).
Faan a san tu a planeet Neptun san't ~ 4,17 laachtstünjen.
At aanj faan üs sansüsteem as ~ 16,6 laachtstünjen wech.
Di naist stäär Proxima Centauri as ~ 4,24 laachtjuaren wech.
Di trochmeeder faan üüs galaksii, at moolkstruat as 170.000 bit 200.000 laachtjuaren.
Di wai bit tu't naist galaksii, at Andromedagalaksii as 2,4 bit 2,7 miljuunen laachtjuaren.
Bit tu't aanj faan't uniwersum san't ~ 46,6 miljaarden laachtjuaren.