Beryllium
 Täkst aw mooringer frasch
|
Beryllium as en keemisch elemänt ma sümbool Be än atoomnumer 4. Dåt as en junkgra jardalkaalimetal.
| Äinschape | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ålgemiin | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Noome, Sümbool, Ordenstål | Beryllium, Be, 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Seerie | Äidalkalimetalle | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gruppe, Perioode, Blook | 2, 2, s | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ütsiien | wit-gra metalisch | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mase-önjdiilj önj e wrålhüle | 5 · 10−4 % | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomaar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atommasse | 9,01218 u | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomradius (beräägned) | 112 () pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kovalenten Radius | 90 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektroonekonfigurasjoon | [He] 2s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektrone pro Energieniveau | 2, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Austrittsarbeit | 5,0 eV | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1. Ionisierungsenergie | 899,5 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2. Ionisierungsenergie | 1757,1 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Füüsikaalisch | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Agregaattustånd | fääst | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kristallstruktur | hexagonal | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tächte | 1,848 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mohshärte | 5,5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Magnetismus | diamagneetisch | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Smultpunkt | 1551,15 K (1278 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sjoodepunkt | 2750 K (2476,85 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Molar Volumen | 4,85 · 10−6 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ferdåmpingswårmk | 292,40 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Smultwårmk | 12,20 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dåmpdrük | 4180 Pa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Schålgauihäid | 13000 m/s | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Spetsiifisch wårmkkapatsiteet | 1825 J/(kg • K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektrisch liidjefjardihäid | 31,3 · 106 S/m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wårmkliidjefjardihäid | 201 W/(m • K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kemisch | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Oksidasjoonstustånde | 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Oxide (Basizität) | BeO (amfoteer) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Normåålpotentsjåål | −1,85 V (Be2+ + 2e− → Be) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativiteet | 1,57 (Pauling-Skala) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Isotoope | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mör Isotoope sii Liste foon Isotoope. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| NMR-Äinschape | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sääkerhäidshaanewisinge | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gefåårstufkåntiikning üt RL 67/548/EWG, Anh. I | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| R- än S-Seetinge | R: 49-E25-E26-E48/23-36/37/38-43 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| S: 53-45 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Süwid möölik än gebrüklik, wårde SI-iinjhäide ferwånd. Wan ai ouers fermårked, jüle da önjjääwene dooten bai ståndardbetängelse. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Önjtdäking
BewerkeÅs jarste erkånd Nicolas-Louis Vauquelin dåt 1798 önj oksüüdisch form. Önj dåt iir 1828 luked dåt Friedrich Wöhler ås uk Antoine Bussy dåt metal döör reduksjoon foon berylliumchlorid ma kalium fri tu måågen. Di Noome Beryllium ståmt foon dåt griichische βήρυλλος, berullos, beryl, önj dåt Praakrit veruliya, önj dåt Paali veḷuriya foon veḷiru unti viḷar, "bliik wårde", wåt haanewist aw dåt bliik blai foon di hoolewäädelstiinj beryl[1]. Dåt håt, dåt en liising foon beryllium swätjåchti smååget, weeram dåt dåtdeer elemänt en tidlung di noome 'Glucinium' dräägen heet (foon dåt griichisch glykys wåt swätj bedjüset). Da eedere kemiste da dåt mälded heewe, däin dåt stärwend: berylliumferbininge san nämlik bäisti gafti.
Önjwiinjinge
BewerkeDåt as en gödj materjool am röntgenwaninge üt tu måågen, ouerdåt jüdeer strooling döör jü läich masentachte foon beryllium ai stark absorbiird wårt än dåt metal aw e oudere side starkenooch as am en faakumsüsteem ouftusliten.
Wan beryllium ütseet wårt önj α-strooling, heet dåt jü äinschap neutrone fritujeewen. Dåt wårt deeram wälj ås en swåk neutronekwäl ferwånd.
For ålem önj legiiringe ma koower wårt dåt elemänt foole ferwånd, ouerdåt suk materjoolie goue äinschape awwise. Da san goue liidjere foon elektritsiteet ås uk fon wårmk, da san lächt, stark, stif än hard än widerstönje korrosjoon än trååthäid. Da wårde önjwånd önj punktswaiselektroode, metalfäädere än eläktrische kontakte. Önj Lufttfård-, rümfård- än rustings-industrii fine ja besuners önjwiinjing.
Uk önj e nukleårindustrii fant dåt elemänt önjwiinjing, dåt heet en läige döörsnaas for dåt önjfången fon tärmische neutrone.
Berylliumoxüüd wårt wälj önjwånd am sin goue wårmkliidjing, starkhäid, hardhäid än san besunners huuge smultpunkt. Önj mötjseeting tu dåt metal as dåt en isolaator.
Berylliumoxüüd wårt uk åltens mör ås materjool for lüdspreegermembråne ferwånd.
Awfålende äinschape
BewerkeBeryllium heet foon da lächte metale åån fon da huuchste smultpunkte. Di [elastitsiteetsmodul]] as amtränt en treedepårt foon dåt foon stool, dåt as en goue wårmkliidjer, ai-magneetisch än teemlik stabiil. Bai rümtämpratur än normoole drük wårt et ai foon ë atmosfeer önjgram, wårschiinjlik deeram ouerdåt et en ferbadende oksüüdlååge biliet. Deeram koon dåt uk en kläis önj glees mååge. Dåt wårt sügoor foon konsäntriirde salpeetersöre ai önjgram. For ålem önj da Buell-motoorfiile, weer dåt önjwånd wårt önj e legiiring foon dåt öölepump-kamfiilj, heet et räigelmääsi gaftie Reaksjoone ütliised.
Ütsiien
BewerkeÖnj e natör kamt dåt for önj bünene tustånd önj mineroole ås bertrandit, beryl, chrysoberyl, phenakit, aquamarin än smaragd. Da biise leeste san huulewäädelstiine.
Referenze
Bewerke