Tour-tan

Krogit e-barzh !
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ. 

Un tour-tan zo un ezel eus ar reizhiad arouezadurioù morel. Un tour eo, ur benveg goulaouiñ ouzh e grec'h. Peurvuiañ e vez savet an tourioù-tan war an aodoù evit ma c'hellfe ar bigi hag al listri gouzout e pelec'h ez eus un dañjer (kerreg, bazinier) ha pelec'h ez eus ur porz.

Hiziv an deiz e vez implijet nebeutoc'h-nebeutañ an tourioù-tan gant al listri a-vremañ, pa implijont reizhiadoù lec'hiadur nevez dre skingomz, dre sonar ha dre loarelloù. N'eus ket muioc'h eget 1 500 tour-tan o vont en-dro er bed ken.

En Henamzer e oa bet staliet an tourioù-tan kentañ evit bastañ da ezhommoù ar verdeadurezh henc'hresian ha goude d'an hini henroman pa oant war-gresk er Mor Kreizdouar. Evit diskouez lec'hiad an aodoù hag ar porzhioù e oant staliet. Gant tan e veze graet ar gouloù, diwar eoul peurliesañ.

An tour-tan brudetañ en Henamzer a oa an hini savet war enez Φάρος Faros^[1]) e-tal porzh Aleksandria en Egipt. Tremen 100 metr e oa e uhelder, ha kontet e vez e-touez Seizh Marzh an Henved. Adkavet ez eus bet e dibenn an XX^vet kantved ul lodenn eus e vein-ben kouezhet er mor goude ur c'hren-douar c'hoarvezet kantvedoù zo.

• 
  Maketenn tour-tan Alexandria
• 
  Tour-tan Alexandria war pezhioù moneiz henamzer
• 
  Tour-tan roman Dover, e Kent, Bro-Saoz^[2]
• 
  Tour d'Odre (tour-tan roman) Bononia e Boulogne-sur-Mer^[3]

En hengoun ar warded ez eus tri seurt tourioù-tan :

• baradoz, savet war an douar evel hini Brignogan ;
• purgator, savet en un enezenn evel hini Enez Werc'h) ;
• ifern, savet war ur garreg er mor evel Ar Maen).

• 
  Kab Frehel
• 
  tour-tan ar Paun en Enez-Vriad
• 
  Tour-tan Hern
• 
  Ploumanac'h, Perroz-Gireg
• 
  Tour-tan ar Wrac'h Vras

Ar gerioù goleudy e kembraeg ha golowji e kerneveureg ("gouloù-ti") zo bet savet diwar skouer ar saozneg lighthouse ; er yezhoù gouezelek ez eo "ti-gouloù", gant teach solais en iwerzhoneg, thie soilshee hathie sollyshe e manaveg, tigh soluis ha taigh-solais e gouezeleg Skos.

Skoed Augustin David Eskob Sant-Brieg ha Landreger (1862-1881)

• Daniel Collet, Phares du Ponant, Skol Vreizh niv. 26, 1992

Sellit ouzh ar ger tour-tan er
wikeriadur, ar geriadur frank.

• L'Ouest en mémoire (Ina) - Tour-tan ar Vein Zu 1946
• L'Ouest en mémoire (Ina) - gouarnerez un tour-tan e 1963
• L'Ouest en mémoire (Ina) - An tourioù-tan en Eusa