ملی‌گرایی کردی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Sina Khezrii (بحث | مشارکتها) به نسخهٔ 38349949 از Masoud bukani (بحث) برگردانده شد |
Sina Khezrii (بحث | مشارکتها) ابرابزار |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
|۲۰ تا ۴۰ میلیون ([[برآورد]])<ref>{{cite news|title=Who are the Kurds?|url=http://www.bbc.com/news/world-middle-east-29702440|accessdate=9 November 2016|work=BBC News|date=14 March 2016}}</ref><ref>http://www.france24.com/en/20150730-who-are-kurds-turkey-syria-iraq-pkk-divided</ref><ref>[https://www.britannica.com/topic/Kurd] Kurd PEOPLE</ref><ref name=FSU>{{cite web |accessdate=2007-03-17 |url=http://www.xs4all.nl/~tank/kurdish/htdocs/announce/KSF.html |title=Kurdish Studies Program |publisher=[[دانشگاه ایالتی فلوریدا|Florida State University]] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070206022017/http://www.xs4all.nl/~tank/kurdish/htdocs/announce/KSF.html |archivedate=۶ فوریه ۲۰۰۷ |dead-url=yes}}</ref> |
|۲۰ تا ۴۰ میلیون ([[برآورد]])<ref>{{cite news|title=Who are the Kurds?|url=http://www.bbc.com/news/world-middle-east-29702440|accessdate=9 November 2016|work=BBC News|date=14 March 2016}}</ref><ref>http://www.france24.com/en/20150730-who-are-kurds-turkey-syria-iraq-pkk-divided</ref><ref>[https://www.britannica.com/topic/Kurd] Kurd PEOPLE</ref><ref name=FSU>{{cite web |accessdate=2007-03-17 |url=http://www.xs4all.nl/~tank/kurdish/htdocs/announce/KSF.html |title=Kurdish Studies Program |publisher=[[دانشگاه ایالتی فلوریدا|Florida State University]] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070206022017/http://www.xs4all.nl/~tank/kurdish/htdocs/announce/KSF.html |archivedate=۶ فوریه ۲۰۰۷ |dead-url=yes}}</ref> |
||
|} |
|} |
||
'''پان کردیسم'''<ref>{{یادکرد وب|عنوان=پان کردیسم چرا و چگونه شکل گرفت + تصاویر و فیلم|نشانی=https://www.mashreghnews.ir/news/241637/ |
'''پان کردیسم'''<ref>{{یادکرد وب|عنوان=پان کردیسم چرا و چگونه شکل گرفت + تصاویر و فیلم|نشانی=https://www.mashreghnews.ir/news/241637/پان-کردیسم-چرا-و-چگونه-شکل-گرفت-تصاویر-و-فیلم|وبگاه=مشرق نیوز|تاریخ=2014-07-12|بازبینی=2023-10-15|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{Cite journal|last=پارسای|first=رضا|last2=مرتضویان|first2=علی|last3=عیوضی|first3=محمد رحیم|date=2021-05-22|title=شناسایی پیشران‌های مولد اندیشه پان کردیسم در ارتباط با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران|url=https://psq.karaj.iau.ir/article_684546.html|journal=فصلنامه تخصصی علوم سیاسی|volume=17|issue=54|pages=75–98|doi=10.30495/psq.2021.684546|issn=2345-5195}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=اقلیم کردستان و خطر جنگ − هشدار یک کارشناس|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/361598/|وبگاه=www.radiozamaneh.com|تاریخ=2017-10-03|بازبینی=2023-10-15|کد زبان=fa-IR}}</ref> یا '''ملی‌گرایی کردی''' یک [[جنبش سیاسی]] و [[جنبش اجتماعی|اجتماعی]] است که از طرف احزاب کُرد تشکیل شده‌است و این جنبش به این باور است که سرزمین [[مردم کرد|کردها]] یا [[کردستان|کردستان بزرگ]] که در آن مردمان کُرد در اکثریت هستند باید با استقلال از کشورهای اصلی خود یک کشور مستقل کُرد تأسیس کنند. این مناطق عبارت‌اند از: [[کردستان عراق]]، [[کردستان ایران]]، [[کردستان ترکیه]] و [[کردستان سوریه]].<ref>Curtis, Andy. ''[http://www.cs.uwaterloo.ca/~a2curtis/papers/2004/kurdish-diaspora.pdf Nationalism in the Diaspora: a study of the Kurdish movement]''.</ref> |
||
سابقه ملی‌گرایی کردی به [[امپراتوری عثمانی]] بازمی‌گردد، با [[تجزیه امپراتوری عثمانی]] در پی شکست در [[جنگ جهانی اول|جنگ‌جهانی اول]]، مناطق با اکثریت جمعیت کرد آن بین کشورهای تازه تأسیس [[ترکیه]]، [[پادشاهی عراق|عراق]] و [[پادشاهی عربی سوریه|سوریه]] تقسیم شد. جنبش‌های جدایی‌خواهانه کردها مدت‌هاست، که توسط ترکیه و کشورهای عراق، ایران و سوریه سرکوب شده‌اند، زیرا خواستار جدایی بخشی از خاک خود نیستند. |
سابقه ملی‌گرایی کردی به [[امپراتوری عثمانی]] بازمی‌گردد، با [[تجزیه امپراتوری عثمانی]] در پی شکست در [[جنگ جهانی اول|جنگ‌جهانی اول]]، مناطق با اکثریت جمعیت کرد آن بین کشورهای تازه تأسیس [[ترکیه]]، [[پادشاهی عراق|عراق]] و [[پادشاهی عربی سوریه|سوریه]] تقسیم شد. جنبش‌های جدایی‌خواهانه کردها مدت‌هاست، که توسط ترکیه و کشورهای عراق، ایران و سوریه سرکوب شده‌اند، زیرا خواستار جدایی بخشی از خاک خود نیستند. |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
از دهه ۱۹۷۰، [[کردها در عراق|کردهای عراق]] هدف خودگردانی بیشتر و حتی استقلال کامل را در برابر رژیم‌های ملی‌گرای [[حزب بعث عراق]] دنبال کردند، که با سرکوب وحشیانه از جمله کشتار ۱۸۲٬۰۰۰ کرد، در [[عملیات انفال|نسل‌کشی انفال]] پاسخ دادند. در ترکیه نیز در طی [[منازعه ترکیه با کردها (۱۹۷۸–اکنون)|درگیری کردها با ترکیه]]، گروه‌های مسلح کرد علیه ملی‌گراهای دولت ترکیه مبارزه کرده‌اند و از سال ۱۹۸۴ این منازعه ادامه دارد. پس از [[خیزش شعبانیه|قیام‌های سال ۱۹۹۱]] در عراق، سازمان ملل [[:en:Iraqi no-fly zones conflict|مناطق پرواز ممنوع عراق]] را تحت قطعنامه ۶۸۸ اعمال کرد که شامل بسیاری از مناطق بود. پس از [[حمله به عراق (۲۰۰۳)|تهاجم سال ۲۰۰۳ به عراق]] که [[صدام حسین]] را سرنگون کرد، [[دولت اقلیم کردستان عراق|دولت اقلیم کردستان]] تأسیس شد که از خودگردانی زیادی برخوردار بود اما از استقلال کامل بازماند. در سوریه نیز، حزب اتحاد دموکراتیک کرد سوریه در بخش [[اداره خودمختار شمال و شرق سوریه]] دارای نقش برجسته‌ای است، اما آن‌ها هم ملی‌گرایی کردی و هم ایدئولوژی دولت ملی عربی دولت سوریه را رد می‌کنند. |
از دهه ۱۹۷۰، [[کردها در عراق|کردهای عراق]] هدف خودگردانی بیشتر و حتی استقلال کامل را در برابر رژیم‌های ملی‌گرای [[حزب بعث عراق]] دنبال کردند، که با سرکوب وحشیانه از جمله کشتار ۱۸۲٬۰۰۰ کرد، در [[عملیات انفال|نسل‌کشی انفال]] پاسخ دادند. در ترکیه نیز در طی [[منازعه ترکیه با کردها (۱۹۷۸–اکنون)|درگیری کردها با ترکیه]]، گروه‌های مسلح کرد علیه ملی‌گراهای دولت ترکیه مبارزه کرده‌اند و از سال ۱۹۸۴ این منازعه ادامه دارد. پس از [[خیزش شعبانیه|قیام‌های سال ۱۹۹۱]] در عراق، سازمان ملل [[:en:Iraqi no-fly zones conflict|مناطق پرواز ممنوع عراق]] را تحت قطعنامه ۶۸۸ اعمال کرد که شامل بسیاری از مناطق بود. پس از [[حمله به عراق (۲۰۰۳)|تهاجم سال ۲۰۰۳ به عراق]] که [[صدام حسین]] را سرنگون کرد، [[دولت اقلیم کردستان عراق|دولت اقلیم کردستان]] تأسیس شد که از خودگردانی زیادی برخوردار بود اما از استقلال کامل بازماند. در سوریه نیز، حزب اتحاد دموکراتیک کرد سوریه در بخش [[اداره خودمختار شمال و شرق سوریه]] دارای نقش برجسته‌ای است، اما آن‌ها هم ملی‌گرایی کردی و هم ایدئولوژی دولت ملی عربی دولت سوریه را رد می‌کنند. |
||
== |
== ناسیونالیم کردی در ایران == |
||
[[پرونده:ناسیونالیسم_کردی_در_ایران.jpg|بندانگشتی|راست|ناسیونالیم کردی در |
[[پرونده:ناسیونالیسم_کردی_در_ایران.jpg|بندانگشتی|راست|ناسیونالیم کردی در استان‌های عمدتاً کردنشین بر اساس منابع آماری]] |
||
ملی‌گرایی در [[کردستان ایران]] بیشتر به شکل ایجاد [[کشور مستقل]]، حفظ هویت ملی |
ملی‌گرایی در [[کردستان ایران]] بیشتر به شکل ایجاد [[کشور مستقل]]، حفظ هویت ملی کردی، اتحاد و همگرایی، پاس داشتن [[زبان کردی]]، حفظ [[پوشاک کردی|لباس کردی]] و سنت‌های دیرینه میان [[مردم کرد|کردتباران]] است.<ref>https://fa.kurdistanukurd.com/?p=17149</ref> |
||
| ⚫ | مردمان |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
#و.... |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
# و… |
|||
احزاب کُردی با شعار و اهداف [[ملی‌گرایی|ناسیونالیستی]] و تحت شرایط داخل و خارج [[ایران]] به دنبال [[خودمختاری]] بودند که به شکست منجر شد. آن‌ها با تلاش برای حذف [[هویت ایرانی]] کُردها، به [[قوم‌مداری|قوم گرایی]] کُردی دامن می‌زنند که بخش بزرگی از کُردهای ایران از این موضوع استقبال نکردند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=قومیت گرایی در کردستان|نشانی=http://ensani.ir/fa/article/122874/قومیت-گرایى-در-کردستان|وبگاه=پرتال جامع علوم انسانی|بازبینی=2022-07-06|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{Cite journal|last=کرده|first=غفور شیخی سلیمان|date=1394-12-27|title=بررسی گرایش‌های قومی ملیتی کردی و اذری|url=https://civilica.com/doc/444670/|language=Farsi|publisher=اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=عوامل اجتماعی مرتبط با قوم گرایی فرهنگی در میان کردهای ایران|نشانی=http://ensani.ir/fa/article/344481/عوامل-اجتماعی-مرتبط-با-قوم-گرایی-فرهنگی-در-میان-کردهای-ایران|وبگاه=پرتال جامع علوم انسانی|بازبینی=2022-07-06|کد زبان=fa}}</ref> |
احزاب کُردی با شعار و اهداف [[ملی‌گرایی|ناسیونالیستی]] و تحت شرایط داخل و خارج [[ایران]] به دنبال [[خودمختاری]] بودند که به شکست منجر شد. آن‌ها با تلاش برای حذف [[هویت ایرانی]] کُردها، به [[قوم‌مداری|قوم گرایی]] کُردی دامن می‌زنند که بخش بزرگی از کُردهای ایران از این موضوع استقبال نکردند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=قومیت گرایی در کردستان|نشانی=http://ensani.ir/fa/article/122874/قومیت-گرایى-در-کردستان|وبگاه=پرتال جامع علوم انسانی|بازبینی=2022-07-06|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{Cite journal|last=کرده|first=غفور شیخی سلیمان|date=1394-12-27|title=بررسی گرایش‌های قومی ملیتی کردی و اذری|url=https://civilica.com/doc/444670/|language=Farsi|publisher=اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=عوامل اجتماعی مرتبط با قوم گرایی فرهنگی در میان کردهای ایران|نشانی=http://ensani.ir/fa/article/344481/عوامل-اجتماعی-مرتبط-با-قوم-گرایی-فرهنگی-در-میان-کردهای-ایران|وبگاه=پرتال جامع علوم انسانی|بازبینی=2022-07-06|کد زبان=fa}}</ref> |
||
نسخهٔ ۴ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۴۶
 | یک نظرخواهی برای تغییر عنوان این مقاله در دست بررسی و بحث است. لطفاً این مقاله را تا زمانی که بحث به نتیجه و اجماع نرسیده، منتقل نکنید. |
 | این مقاله دارای چندین مشکل است. خواهشمندیم به بهبود آن کمک کنید یا در مورد این مشکلات در صفحهٔ بحث گفتگو کنید. (دربارهٔ چگونگی و زمان مناسب برداشتن این برچسب‌ها بیشتر بدانید)
|
 Kurdish-inhabited area according to the CIA (1992). | |
| زبان | زبان کردی |
|---|---|
| منطقه | غرب و شمال غربی فلات ایران: جزیره (میانرودان)، زاگرس، ناحیه آناتولی جنوب شرق و شرق، شامل بخ‌هایی از غرب و شمال غرب ایران، شمال عراق، شمال سوریه و شرق و جنوب شرق ترکیه[۱] |
| ساحه (est.) | 190,000–390,000 km² 74,000–151,000 sq.mi |
| جمعیت | ۲۰ تا ۴۰ میلیون (برآورد)[۲][۳][۴][۵] |
پان کردیسم[۶][۷][۸] یا ملی‌گرایی کردی یک جنبش سیاسی و اجتماعی است که از طرف احزاب کُرد تشکیل شده‌است و این جنبش به این باور است که سرزمین کردها یا کردستان بزرگ که در آن مردمان کُرد در اکثریت هستند باید با استقلال از کشورهای اصلی خود یک کشور مستقل کُرد تأسیس کنند. این مناطق عبارت‌اند از: کردستان عراق، کردستان ایران، کردستان ترکیه و کردستان سوریه.[۹]
سابقه ملی‌گرایی کردی به امپراتوری عثمانی بازمی‌گردد، با تجزیه امپراتوری عثمانی در پی شکست در جنگ‌جهانی اول، مناطق با اکثریت جمعیت کرد آن بین کشورهای تازه تأسیس ترکیه، عراق و سوریه تقسیم شد. جنبش‌های جدایی‌خواهانه کردها مدت‌هاست، که توسط ترکیه و کشورهای عراق، ایران و سوریه سرکوب شده‌اند، زیرا خواستار جدایی بخشی از خاک خود نیستند.
از دهه ۱۹۷۰، کردهای عراق هدف خودگردانی بیشتر و حتی استقلال کامل را در برابر رژیم‌های ملی‌گرای حزب بعث عراق دنبال کردند، که با سرکوب وحشیانه از جمله کشتار ۱۸۲٬۰۰۰ کرد، در نسل‌کشی انفال پاسخ دادند. در ترکیه نیز در طی درگیری کردها با ترکیه، گروه‌های مسلح کرد علیه ملی‌گراهای دولت ترکیه مبارزه کرده‌اند و از سال ۱۹۸۴ این منازعه ادامه دارد. پس از قیام‌های سال ۱۹۹۱ در عراق، سازمان ملل مناطق پرواز ممنوع عراق را تحت قطعنامه ۶۸۸ اعمال کرد که شامل بسیاری از مناطق بود. پس از تهاجم سال ۲۰۰۳ به عراق که صدام حسین را سرنگون کرد، دولت اقلیم کردستان تأسیس شد که از خودگردانی زیادی برخوردار بود اما از استقلال کامل بازماند. در سوریه نیز، حزب اتحاد دموکراتیک کرد سوریه در بخش اداره خودمختار شمال و شرق سوریه دارای نقش برجسته‌ای است، اما آن‌ها هم ملی‌گرایی کردی و هم ایدئولوژی دولت ملی عربی دولت سوریه را رد می‌کنند.
ناسیونالیم کردی در ایران
ملی‌گرایی در کردستان ایران بیشتر به شکل ایجاد کشور مستقل، حفظ هویت ملی کردی، اتحاد و همگرایی، پاس داشتن زبان کردی، حفظ لباس کردی و سنت‌های دیرینه میان کردتباران است.[۱۰]
مردمان شهرهای:سقز، مهاباد، سنندج، بوکان، مریوان، جوانرود و… بیشترین ملی‌گرایی کردی را در ایران دارند.[۱۱]
افراد مشهور در ملی‌گرایی کردی:[۱۲]
- قاضی محمد
- عبدالله اوجلان
- اسماعیل سیمیتقو (سمکو شکاک)
- عبدالرحمان قاسملو
- مصطفی بارزانی
- بدرخان پاشا
- صلاح الدین دمیرتاش
- و…
احزاب کُردی با شعار و اهداف ناسیونالیستی و تحت شرایط داخل و خارج ایران به دنبال خودمختاری بودند که به شکست منجر شد. آن‌ها با تلاش برای حذف هویت ایرانی کُردها، به قوم گرایی کُردی دامن می‌زنند که بخش بزرگی از کُردهای ایران از این موضوع استقبال نکردند.[۱۳][۱۴][۱۵]
برخی از احزاب کُرد مانند کومله در رسانه‌های فارسی‌زبان ایرانی، اتهام تجزیه طلبی علیه خود را تکذیب می‌کنند اما در رسانه‌های غیر فارسی، نه تنها خود را ایرانی نمی‌دانند بلکه خواهان تشکیل دولت مستقل کُرد هستند.[۱۶][۱۷]
پانویس
- ↑ "Kurdistan". Dictionary.com. Retrieved 2007-10-21.
- ↑ "Who are the Kurds?". BBC News. 14 March 2016. Retrieved 9 November 2016.
- ↑ http://www.france24.com/en/20150730-who-are-kurds-turkey-syria-iraq-pkk-divided
- ↑ [۱] Kurd PEOPLE
- ↑ "Kurdish Studies Program". Florida State University. Archived from the original on 6 February 2007. Retrieved 2007-03-17.
- ↑ «پان کردیسم چرا و چگونه شکل گرفت + تصاویر و فیلم». مشرق نیوز. ۲۰۱۴-۰۷-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۱۵.
- ↑ پارسای, رضا; مرتضویان, علی; عیوضی, محمد رحیم (2021-05-22). "شناسایی پیشران‌های مولد اندیشه پان کردیسم در ارتباط با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران". فصلنامه تخصصی علوم سیاسی. 17 (54): 75–98. doi:10.30495/psq.2021.684546. ISSN 2345-5195.
- ↑ «اقلیم کردستان و خطر جنگ − هشدار یک کارشناس». www.radiozamaneh.com. ۲۰۱۷-۱۰-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۱۵.
- ↑ Curtis, Andy. Nationalism in the Diaspora: a study of the Kurdish movement.
- ↑ https://fa.kurdistanukurd.com/?p=17149
- ↑ https://kurdpa.net/fa/news/ناسیونالیسم-کوردی-تهدیدی-برای-نظم-دولت-ملت-در-منطقه
- ↑ https://kurdistanmedia.com/fa/news/2023/08/101
- ↑ «قومیت گرایی در کردستان». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۰۶.
- ↑ کرده, غفور شیخی سلیمان (1394-12-27). "بررسی گرایش‌های قومی ملیتی کردی و اذری" (به Farsi). اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help); Check date values in:|date=(help)نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (link) - ↑ «عوامل اجتماعی مرتبط با قوم گرایی فرهنگی در میان کردهای ایران». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۰۶.
- ↑ «فیلم/ تشکیل دولت کومله در ایران!». مشرق نیوز. ۲۰۲۲-۱۱-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۳.
- ↑ حملات و پهپادی و موشکی ایران به اقلیم شمال عراق…, retrieved 2022-11-23
منابع
- Arin, Kubilay Yado, Turkey and the Kurds – From War to Reconciliation? UC Berkeley Center for Right Wing Studies Working Paper Series, March 26, 2015.https://www.academia.edu/11674094/Turkey_and_the_Kurds_From_War_to_Reconciliation
- Behrendt, Günter Max (1993). Nationalismus in Kurdistan. Hamburg, ISBN 3-89173-029-2.
- Gürbey, Gülistan (1996). "The development of the Kurdish Nationalism Movement in Turkey". In Robert W. Olson (ed.). The Kurdish Nationalist Movement in the 1990s: Its Impact on Turkey and the Middle East. University Press of Kentucky. pp. 9–37. ISBN 0-8131-0896-9.
- McDowall, David (1992). "The Kurds: A Nation Denied". London: Minority Rights Publications.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - Natali, Denise (2005). The Kurds and the State: Evolving National Identity in Iraq, Turkey, And Iran. NY: Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-3084-5.
