Txitxirio
Txitxirioa (Cicer arietinum), barbantzu edo garbantzu izenaz ere ezaguna, Fabaceae familiako landare belarkara jangarria da. Era berean, Euskal Herrian asko jaten den lekalea da.
Txitxirio | |
---|---|
Sailkapen zientifikoa | |
Erreinua | Plantae |
Ordena | Fabales |
Familia | Fabaceae |
Leinua | Cicereae |
Generoa | Cicer |
Espeziea | Cicer arietinum |
Datu orokorrak | |
Gizakiak ateratzen dizkion produktuak | txitxirio |
Etimologia
aldatuTxitxirio hitzaren jatorria frantsesezko chiche da, eta azken hori latinezko cicer hitzetik dator. Txitxirio hitza Ipar Euskal Herrian eta Nafarroan dago hedatuen, Sakanaraino. Garbantzu eta barabantzu hitzak, berriz, espainierazko garbanzo hitzetik datoz, eta erabiliena da Bizkai-Gipuzkoetan.
Deskribapena
aldatuTxitxirio-landarea 20-50 cm arteko altueraraino hazten da eta luma-formako hosto txikiak dauzka zurtoinaren albo bietan. Haziak zorroetan ekoizten ditu, eta zorro bakoitzak bizpahiru ale ditu. Lore zuri edo gorri urdinxkak ditu. Klima tropikal edo azpitropikaletan hazten da ondoen, 400 mm baino gehiagoko prezipitazioak dituzten eskualdeetan; klima epeletan ere haz daiteke, baina ekoizpena askoz txikiagoa da.