Trabzon
Trabzon[1] (historikoki Trebizonda[2], grekoz Trapezous) Turkiako ipar-ekialdeko hiria eta portua da, bai eta izen bereko probintziako (4.938 km2 eta 737.700 biztanle) hiriburua ere. Itsaso Beltzaren ertzean dago. 143.941 biztanle ditu.
| Trabzon Trabzon Trebizonda | |
|---|---|
metropolitan municipality in Turkey (en)  | |
 | |
| Administrazioa | |
| Herrialdea |  Turkia |
| Ordu eremua | UTC+2 (udan UTC+3) |
| Izen ofiziala | Trabzon Трабзон Трапезунд |
| Jatorrizko izena | Trabzon |
| Posta kodea | 61000 |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 41°00′18″N 39°43′21″E / 41.005°N 39.7225°E |
 | |
| Azalera | 258,7 km² |
| Altuera | 0 m |
| Demografia | |
| Biztanleria | 824.352 (2023) 7.668 (2021) |
| Dentsitatea | 176 bizt/km² |
| Informazio gehigarria | |
| Telefono aurrizkia | 462 |
| Ordu eremua | UTC+03:00 |
| Hiri senidetuak | Zanjan, Raxt, Amasya, Dortmund, Batumi, Sotxi eta Bixkek |
| Hizkuntza ofiziala | turkiera |
| trabzon.bel.tr | |
Historia
aldatuGreziak Sinopen zuen Trapezous koloniari dagokio, eta Trebizondako greziar erresumako hiriburua izan zen. 1204. urtean sortu zen erresuma, eta Androniko I.a Konmeno enperadorearen biloba Alexis I.a Konmenok enperadore izendatu zuen bere burua, hartara Trebizondako erregeen dinastiari hasiera emanez. Bizantziar erresuma birkonkistatzen saiatu zen, bere anaia David aldi berean latinoen eta Nizeako enperadorearen aurka borrokatzen ari zen artean. Alexisek Krimea konkistatu zuen, eta merkataritza-harremanak estutu zituen Genoako portuarekin. 1258. urtetik aurrera, Bagdad suntsitua gertatu ondoren, Indiarako merkataritza-ibilbidea aldatu zuten, eta Itsaso Gorritik Trebizondarako ibilbidea bultzatu. Hala, bi mendez iraun zuen Trebizondako erresumak. Alexo II.a Konmenoren agintaldian (1297-1330) izan zuen erresumak oparotasun-maila garaiena, eta handik aurrera etengabeko gainbehera hasi zen. Genoarrak eta veneziarrak nagusituz joan ziren merkataritza-alorrean, eta Alexo III.a Konmenoren agintaldia izan zen (1349-1390) erresumak izan zuen azken bakealdia. XV. mendearen hasierarako otomandarren mende zegoen.
Klima
aldatu| | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 24.3 | 26.4 | 33.1 | 35.0 | 37.8 | 35.9 | 37.0 | 34.8 | 33.2 | 32.7 | 30.3 | 26.4 | ' |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 10.8 | 10.9 | 12.3 | 15.8 | 19.1 | 23.5 | 26.3 | 26.9 | 23.9 | 20.1 | 16.2 | 12.9 | 18.2 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 4.4 | 4.3 | 5.6 | 8.8 | 12.8 | 16.9 | 20.0 | 20.3 | 17.2 | 13.5 | 9.3 | 6.3 | 11.6 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -4.6 | -6.1 | -5.0 | -2.0 | 5.4 | 10.3 | 13.5 | 13.8 | 9.4 | 3.8 | 1.0 | -3.1 | ' |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 74.0 | 60.7 | 58.8 | 58.8 | 50.9 | 49.2 | 37.3 | 46.5 | 77.0 | 119.5 | 100.2 | 83.5 | 816.4 |
| Euri egunak (≥ 1 mm) | 13.1 | 12.6 | 13.9 | 14.6 | 13.2 | 11.3 | 8.4 | 9.7 | 12.0 | 13.6 | 13.1 | 13.0 | 148.5 |
| Eguzki orduak | 83.7 | 89.6 | 105.4 | 129.0 | 176.7 | 210.0 | 179.8 | 167.4 | 150.0 | 133.3 | 108.0 | 80.6 | 1613.5 |
| Hezetasuna (%) | 69 | 69 | 73 | 75 | 77 | 75 | 73 | 73 | 74 | 73 | 70 | 68 | 72.4 |
| Iturria (1): Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü [3] | |||||||||||||
| Iturria (2): Weatherbase [4] | |||||||||||||
Ekonomia
aldatuJarduera handiko portua du. Nekazaritza-produktuen merkataritza (tabakoa, artilea, soja, tea), industria (tabakogintza, ehungintza, altzairugintza, ardogintza, janari-industria) eta turismoa dira ekonomia-jarduera nagusiak. Unibertsitatea eta aireportua baditu.
Ondasun nabarmenak
aldatuAipagarriak dira bizantziarren garaiko harresiak, Leontocastrongo gaztelua, Commeni jauregiaren hondakinak, XIII. mendeko eliza bizantziarrak (hala nola, Hagia Sofia) eta XVI. mendeko meskitak.
Erreferentziak
aldatu- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Euskaltzaindia. Anatoliako eta Hego Kaukasoko toponimia. .
- ↑ Euskaltzaindiaren 147. araua (ANTZINATEKO HIRIEN EUSKARAZKO IZENAK)
- ↑ http://www.dmi.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=TRABZON
- ↑ http://www.weatherbase.com/weather/weatherall.php3?s=83071&refer=&units=us&cityname=Trabzon-Turkey