Ramiro I.a Aragoikoa

Ramiro I.a Aragoikoa
	; Irudi gehiago
; Sobrarbeko kondea
Ribagorzako kondea
; Aragoiko monarka
Bizitza
Jaiotza	Oibar, 1006 edo 1007
Herrialdea	Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Heriotza	Graus, 1063/9ko maiatzaren 9a (54/55 urte)
Hobiratze lekua	San Juan de la Peña erregearen panteoia
Familia
Aita	Antso III.a Gartzeitz, Iruñeko Erregea
Ama	Antsa Oibarkoa
Ezkontidea(k)	Agnes, wife of Ramiro I of Aragon (en) ; Ermesenda Foixkoa (1036 (egutegi gregorianoa) -
Bikotekidea(k)	ikusi Amuña (en) ;
Seme-alabak	ikusi Antso V.a Nafarroakoa; Antsa Ramiritz; Gartzia Ramiritz; Antso Ramiritz; Urraka Ramiritz; Teresa of Aragon (en) ;
Haurrideak	ikusi Fernando I.a Leon eta Gaztelakoa; Gonzalo I.a Ribagortzakoa; Gartzia IV.a Santxitz; Ximena Santxitz;
Leinua	Ximeno etxea; Royal house of Aragon (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	Q20613214
Jarduerak
Jarduerak	agintaria

Ramiro I.a Aragoikoa^[1] —latinez: Ranimiri in Aragone— (1006 edo 1007 – Bartzelona, 1063/9ko maiatzaren 9a), Aragoiko lehendabiziko konde burujabe (1035-1063/9) eta Sobrarbe eta Ribagortzako kondea (1045-1063/9).^[2] izan zen.

Biografia

Antso III.a Nagusia, Nafarroako erregea eta Antsa Oibarkoa bere maitalea gurasoak zituen. Hala ere ez zuten sasikotzat jotzen, agirietan bere anaiak bezala regulus titulua duelako.

Aita hiltzean Gartzea Naiarakoari utzi zion erreinu osoa^[3]. Gartzearen meneko izatekotan Ontzaluri, Sobrarbe-Ribagortzaren gobernua utzi zion eta Ramirori, Aragoikoa. Baina hala eta guztiz ere, testamentua ez zen orobat errespetatu. Ontzalu hil zenean Ramirok eskuratu zuen Sobrarbe-Ribagortza eta Fernandok Leongo errege titulua eskuratzean Gaztela-Leongo errege titulua jarri zion bere buruari. Ondoren, Ramiro eta Fernando anai nagusiari oldartu eta anaiarteko guda tamalgarriak hasi ziren.

Bere boterea finkatzeko Foix-Bigorreko kondearen alaba ezkondu zuen. Era berean, Erramun Berenger Bartzelonakoa gelditzeko, Antsa alaba Ermengol III.a Urgellekoarekin eta Elisabet Bartzelonakoa Antso Ramirotz bere oinordekoarekin ezkontzea adostu zuten. Elkarrekin Laguarres, Lascuarre, Faltzes, Luzás, Viacamp eta Benabarreko gazteluak konkistatu zituen.

Horrexegatik Zaragozako taifak Grausen gaztelua erasotzea erabaki zuen. Zaragozako Al-Muqtadir erregeak berak defendetu zuen, Antso II.a Gaztelakoak zuzendutako armada txiki baten, tartean Rodrigo Díaz de Vivar izeneko zaldun gaztea zuena^[4], laguntzaz. Guduan erregea hil zen.

Ezkontza eta seme-alabak

Ramiro bitan ezkondu zen:

1036an Bernardo Roger Foixkoaren alaba Gisberda ezkondu eta bost seme-alabak izan zituzten:
- Antso Ramirotz
- Gartzea, Iruñeko apezpikua
- Antsa, Ermengol III.a Urgellekoa ezkondu zuena
- Urraka, moja.
- Taresa
Aines Akitaniakoa ere ezkondu zuen baina ez zuten seme-alabarik izan.

Amuna izeneko maitalea ere bazuen, elkarrekin Antso Ramirotz semea izan zuten, Ribagortzako kondea izan zena.

Hezurren azterketa eta aurpegiaren sorberritzea

2022an Iruñeko Erresumari lotutako hiru errege historikoren azterketa antropologikoa egin zuen ikerlari talde batek Aragoin, eta nolabait sorberritzea lortu. Petri I.aren 3Dko irudia lortu dute, eta Ramiro I.a erregea benetan nola hil zen jakin dute.^[5]

Lan hori nola egiten den azaldu dute ikerlariek Aragon Televisioneko Antecessor programan.^[5]

Ikerketa horretanbBi erakunde dabiltza elkarlanean: batetik, Zaragozako Unibertsitatea, eta bestetik, Aragoiko Osasun Ikerketarako Institutuko MGR Medikuntza Genetikoko Ikerketa taldea (IISA).^[5]