Nitroglizerina

Nitroglizerina (CH₂NO₃-CHNO₃-CH₂NO₃) glizerolaren nitrazioz lortzen den lehergai indartsua da (glizeril trinitratoa). Molekulak hiru nitrato talde ditu.

Nitroglizerina
Formula kimikoa	C3H5N3O9
SMILES kanonikoa	[N+(=O)[O-])O[N+](=O)[O-])O[N+](=O)[O-]&zoom=2.0&annotate=none 2D eredua]
MolView	[N+(=O)[O-])O[N+](=O)[O-])O[N+](=O)[O-] 3D eredua]
Konposizioa	Nitrogeno, hidrogeno, oxigeno, karbono eta glyceryl (en)
Aurkitzailea	Ascanio Sobrero (mul)
Aurkitze data	1847
Mota	nitrate ester (en)
Ezaugarriak
Dentsitatea	1,6 g/cm³ (20 °C)
Disolbagarritasuna	0,1 g/100 g (ur, 20 °C)
Fusio-puntua	13 °C 13 °C
Deskonposizio-puntua	60 °C (gehienez) 50 °C (gutxienekoa)
Lurrun-presioa	0,0003 mmHg (20 °C)
Masa molekularra	227,003 Da
Erabilera
Konposatu aktiboa	Gonitro (en) , Minitran (en) , Rectiv (en) , NitroMist (en) , Nitrostat (en) , Nitro-Bid (en) , Nitro-Dur (en) , Nitrol (en) , Nitrolingual (en) eta pharmaceutical preparation of nitroglycerin (en)
Interakzioak	riociguat (en) , vardenafil (en) , Sildenafilo, tadalafil (en) eta avanafil (en)
Elkarrekintza	Guanylate cyclase 1 soluble subunit alpha 2 (en) eta Guanylate cyclase 1 soluble subunit beta 1 (en)
Rola	nitric oxide donors (en) , hodi-zabaltzaile, lehergai eta farmako
Arriskuak
NFPA 704	2 2 4
Denbora laburreko esposizio muga	0,1 mg/m³ (baliorik ez)
Esposizioaren goiko muga	2 mg/m³ (Ameriketako Estatu Batuak)
IDLH	75 mg/m³
Eragin dezake	nitroglycerin exposure (en)
Identifikatzaileak
InChlKey	SNIOPGDIGTZGOP-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	55-63-0
ChemSpider	4354
PubChem	4510
Reaxys	1802063
Gmelin	28787
ChEBI	165859
ChEMBL	CHEMBL730
NBE zenbakia	0143, 0144, 1204, 3064 eta 3319
RTECS zenbakia	QX2100000
ZVG	41320
DSSTox zenbakia	QX2100000
EC zenbakia	200-240-8
ECHA	100.000.219
MeSH	D005996
RxNorm	4917
Human Metabolome Database	HMDB0014865
UNII	G59M7S0WS3
NDF-RT	N0000145909
KEGG	D00515
PDB Ligand	TNG

Ascanio Sobrerok aurkitu zuen 1847an. Egoera puruan likido koloregabea bada ere, normalean kolore horia izaten du, nahiko likatsua da, eta 1,6 g/cm³-ko dentsitatea du. 13 °C-an izozten da. Toxikoa da.

Jotzen denean lehertu egiten da, eta horregatik nitroglizerinaren ekoizpena arriskutsua izan da denbora luzean; gaur egun, ordea, arrisku hori ia desagertu da, segurtasun-sistemei esker. Glizerinak azido nitriko eta azido sulfuriko nahaste batekin erreakzionatzean eratzen da. Ziur asko, munduan gehien ekoizten den lehergaia da. Nobelek 1870. urtean asmatu zuen dinamitaren jatorrizko osagai eragilea da, eta 1880. urtean tunelak eraikitzeko erabiltzen zen. Kerik gabeko bolbora askoren osagai gisa erabiltzen da. Nitroglizerinak baditu erabilpenak medikuntzan ere odol hodiak zabaltzeko, bihotzeko minaren kontra, etab.