Laois konderria

Laois konderria
	Irlandako Errepublika
Administrazioa
Estatu burujabe	Irlandako Errepublika
Province of Ireland	Leinster
ISO 3166-2	IE-LS
Hiriburua	Portlaoise
Zatiketa	ikusi Graiguecullen–Portarlington (en) , Borris-in-Ossory–Mountmellick (en) eta Portlaoise (en) ;
Geografia
Koordenatuak	53°00′N 7°24′W / 53°N 7.4°W
Azalera	1.720 km²
Mugakideak	Offalyko konderria, Kildareko konderria, Carlowko konderria, Kilkennyko konderria eta Tipperaryko konderria
Demografia
Biztanleria	67.012 (2016)
Dentsitatea	38,96 bizt/km²
Ordu eremua	UTC±00:00
Matrikula	LS
	laois.ie

Laois konderria (gaeleraz Contae Laoise) Irlandako erdialdean dago kokatuta, Leinsterreko probintzian. 1.719 km2-ko azalera dauka eta 80.559 biztanle zituen 2011an. Portlaoise dauka hiriburu eta hiri nagusia.

Hiri eta herriak

Portlaoise/Port Laoighise (20.145 biztanle), hiriburua.
Portarlington/Cúil an tSúdaire (7.788) Laois eta Offalyren artean
Mountmellick/Móinteach Mílic (4.137)
Abbeyleix/Mainistir Laoise (2.569)

Historia

Jakina da k.a. 8.500 urte inguruan jadanik talde ehiztari-biltzaileak izan zirela eremuotan. Neolito garaian (k.a. 4.000-2.500) basoak soildu eta zekaleak landatu ziren.

Kristautasuna VI mendean iritsi zen. San Canicek Aghaboe abade-etxea sortu zuen eta San Mochuak Timahoe monasterioa. Rock of Dunamase gaztelua ere garai hartakoa da.

XII mendean normandiarrek lurraldea konkistatu eta leinster probintzian sartu zuten. Gotorleku ugari altxatu eta erabat kontrolatu zituzten lurrik onenak, bertako buruzagiek zohikaztegietara alde egin behar izan zutelarik.

1556an sei lurralde batu eta konderria osatu zuten. Konderriaren izena Queen's County ("Erreginaren konderria") zen Maria I.a Ingalaterrakoaren erregealdian egin baitzen. Sei lurraldeen artean Leix (irlanderaz "Laois") nagusituz joan zen. Hurrengo mendean bi kolonizazio aro ezagutu zituen Laoisek eta ingelesez bete zen.

XIX mendeko Gosete Handiak gogor jo zuen konderria eta populazioa nabarmen jeitsi zen, asko hil egin ziren eta beste askok atzerrira alde egin zuten.

Irlandako Errepublika sortzean konderriaren izena Laoighis eta Leix bihurtu zen eta 2001etik aurrera Laois da. Hala ere lurrak salerosterakoan oraindik Queen's County izena ere erabiltzen da.

Ekonomia

Abeltzaintza da jarduera ekonomiko nagusia. 230.000 abelburu daude, biztanle bakoitzeko hiru. Zohikatza ere garrantzitsua da konderriaren ekonomian. Industriagune txiki batzuk badaude herri handenetan kokaturik, baina 1.500 pertsonek baino ez dute sektore horretan lan egiten.