Gaztelako Konderria

Musulmanak Iberiar penintsulako erresuma bisigodoaz jabetu zirenean, iparraldeko mendialdeetara jo zuten godoek, eta Asturias eta Kantabriako lurretan finkatu. Musulmanen erasoari aurre egiteko, konderri batzuk sortu zituen Asturiasko Erresuma godoak ekialdeko lurretan, euskal lurraldeekiko mugetan. Gaztela izena eman zitzaion godoen lurraldeari (latinez castella, «gazteluak edo gotorlekuak»).

Boterea finkatu zuen lehendabiziko erregea, Alfontso II.a (759-842) izan zen, Karlomagnoren espedizioak aprobetxatuz. Ramiro I.a (791-850) al-Andalusi irabazitako lurraldeak atxiki eta zabaldu zituen. Ramiro hil ondoren, Ordoño I.a (821-866) oinordekoak ezin izan zuen eskualdea kontrolatu, eta haren sasianaia Rodrigok (?-873) Gaztelako Konderria sortu, eta Arabarantz hedatu zuen. Autonomia handiz jardun zuten hasieratik Gaztelako kondeek, Asturiasko erregearengandik urrun, eta IX. mendean berean hasi ziren Gaztelako kondeen eta Asturiasko Koroaren arteko gatazkak. Gisa berean, IX. mendean hasi ziren Gaztelako lurrak hegoaldera zabaltzen, eta 884. urtean sortu zuten Burgosko hiria.

Asturiasko erregeen mendean zeuden artean Gaztelako kondeak. X. mendean sortu zen Gaztelako konderri independentea, Fernan Gonzalez kondearen eskutik (930-970): hark Gaztelako konderri guztiak bildu eta garaipen handiak lortu zituen arabiarren aurka (Simancasko gudua, 939; San Esteban de Gormazko gudua, 955). IX. mende bukaeran areagotu zen Leongo Erresumaren, Gaztelako Konderriaren eta Nafarroako Erresumaren arteko liskar giroa, eta Gaztela 1029an Nafarroako Koroaren esku geratu zen, Gartzia Santxitz Gaztelakoa Leónen hil zutenean.

• Rodrigo Gaztelakoa (762-800)
• Diego Porcelos (800 - ?)
• Urraka Paterna (? - 861)
• Rodrigo II.a Gaztelakoa (861 - 873)
• Diego Rodriguez Porcelos (873 - 885)
• Nuño Nunes Castrogerizkoa (889 - 909)
• Nuño Nunes Amaiakoa (909 - 915)
• Fernando Diaz (909 - 923)
• Gontzalo Fernandez Larakoa (912)-(920), Lara leinuaren sortzailea.
• Nuño Fernandez (920 - 929)

• Fernando Ansurez (929 - 930)
• Fernan Gonzalez (930-944)
• Ansur Fernandez (944-947), hautatua
• Fernan Gonzalez (947-970)
• Gartzia Fernandez, (970-995)
• Antso Gartzia I.a, (995-1017)
• Gartzia Antso Gaztelakoa, (1017-1029)
• Munia Gaztelakoa (1029-1032), Antso III.a Garzeitz Nagusiaren emaztea

• Fernando I.a Leon eta Gaztelakoa (1029-1065)